Định lượng triglycerid máu là gì? Kết quả cao hay thấp là bệnh nào?

Nếu chúng ta ăn nhiều calo hơn mức cần thiết, cơ thể sẽ chuyển lượng calo dư thừa thành triglycerid (chất béo trung tính) và lưu trữ trong tế bào mỡ để sử dụng sau này. Khi cơ thể cần năng lượng, các tế bào sẽ giải phóng chất béo trung tính vào máu để cung cấp nhiên liệu cho cơ bắp hoạt động. Trong máu sẽ luôn có triglycerid. Vậy, khi nào cần định lượng triglycerid và kết quả bất thường sẽ cảnh báo điều gì?

Mời bạn cùng Hello Bacsi tìm hiểu ngay!

Tìm hiểu chung

Định lượng triglycerid là gì?

Mức triglycerid trong máu cao thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào, nhưng theo thời gian nó có thể ảnh hưởng đến động mạch và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Hàm lượng triglycerid cực cao cũng làm tăng nguy cơ viêm tụy cấp ở cả người lớn và trẻ em.

Định lượng triglycerid được sử dụng để xác định nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ và các tình trạng khác liên quan đến động mạch của bạn, chẳng hạn như bệnh động mạch ngoại biên, bệnh động mạch vành. Nếu bạn có mức cholesterol LDL (có hại) và chất béo trung tính cao thì nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ sẽ cao hơn.

Xét nghiệm này cũng được sử dụng để giúp theo dõi sức khỏe tim mạch và xác định xem bạn có cần can thiệp điều trị để giảm nguy cơ mắc bệnh tim hay không.

Định lượng triglycerid là một phần của xét nghiệm mỡ máu, cùng với xét nghiệm cholesterol máu. Tần suất bạn thực hiện xét nghiệm tùy thuộc vào độ tuổi, các yếu tố nguy cơ và tiền sử gia đình mắc bệnh cholesterol trong máu cao hoặc các bệnh tim mạch, chẳng hạn như xơ vữa động mạch , nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.

Theo Viện Tim, Phổi và Máu Quốc gia (NHLBI) Hoa Kỳ khuyến cáo như sau:

• Từ 19 tuổi trở xuống: Việc sàng lọc bắt đầu ở độ tuổi từ 9 đến 11 và nên được lặp lại sau mỗi 5 năm. Việc sàng lọc có thể được thực hiện sớm nhất là khi trẻ được 2 tuổi nếu có tiền sử gia đình mắc bệnh tăng cholesterol máu, nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.
• Từ 20 đến 65 tuổi: Người trẻ tuổi nên được sàng lọc 5 năm một lần. Đàn ông từ 45 đến 65 tuổi và phụ nữ từ 55 đến 65 tuổi nên được sàng lọc 1 đến 2 năm một lần.
• Trên 65 tuổi: Người lớn tuổi nên được sàng lọc hàng năm.

Có thể cần xét nghiệm thường xuyên hơn nếu kết quả xét nghiệm ban đầu bất thường hoặc khi bạn đã mắc bệnh động mạch vành, đang dùng thuốc giảm cholesterol hoặc có nguy cơ mắc bệnh động mạch vành cao hơn vì:

• Có tiền sử gia đình bị cholesterol cao hoặc nhồi máu cơ tim
• Thừa cân
• Không hoạt động thể chất
• Mắc bệnh tiểu đường
• Có chế độ ăn kém lành mạnh
• Hút thuốc lá

Những người đang điều trị cholesterol cao cần phải kiểm tra cholesterol thường xuyên để theo dõi hiệu quả của phương pháp điều trị.

Thận trọng

Những điều bạn nên biết trước khi làm định lượng triglycerid máu

Một số loại thuốc có thể thay đổi kết quả định lượng triglycerid của bạn. Vì vậy, hãy thông báo với bác sĩ tất cả các loại thuốc, thực phẩm chức năng và dược liệu bạn đang dùng.

Bên cạnh đó, các bệnh lý và tình trạng sau đây đôi khi cũng ảnh hưởng tới mức triglycerid máu:

• Suy thận

• Bệnh gan

• Bệnh tuyến giáp

• Uống quá nhiều rượu

• Bệnh tiểu đường

• Béo phì

• Hút thuốc lá

• Lười vận động

• Ăn quá nhiều đồ ngọt

Quá trình

Các bước chuẩn bị trước khi định lượng triglycerid máu

Bạn có thể phải nhịn ăn uống từ 9-12 giờ trước khi lấy máu. Nếu có yêu cầu đặc biệt khác, bác sĩ sẽ nói với bạn.

Quy trình xét nghiệm

Bác sĩ hoặc nhân viên y tế sẽ lấy máu tĩnh mạch ở cánh tay bạn bằng một cây kim nhỏ. Đầu tiên, họ sẽ khử trùng nơi lấy máu bằng bông tẩm cồn rồi quấn dây thun vào cánh tay trên để giữ máu đầy trong tĩnh mạch cánh tay. Sau khi đâm kim vào, họ sẽ rút ra một lượng máu nhỏ rồi để vào trong ống nghiệm. Cuối cùng, họ dán băng keo cá nhân hoặc bông vào vị trí lấy máu.

Trong quá trình này, bạn có thể thấy hơi đau nhức đi đâm và rút kim.

Quá trình lấy máu thường diễn ra dưới 5 phút.

Điều gì xảy ra sau khi lấy máu?

Lấy máu để định lượng triglycerid có rất ít rủi ro, thường bạn chỉ bị đau nhẹ hoặc bầm tím ở nơi đâm kim nhưng sẽ nhanh chóng hết. Bạn có thể thực hiện các hoạt động bình thường ngay sau đó.

Bạn nên mang theo đồ ăn nhẹ để ăn ngay sau khi lấy máu.

Nếu có thắc mắc gì về xét nghiệm, vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể.

Giải thích kết quả

Kết quả định lượng triglycerid có ý nghĩa gì?

Triglyceride thường được đo bằng miligam (mg) chất béo trung tính trên mỗi deciliter (dL) máu. Kết quả sẽ giúp bác sĩ quyết định khi nào cần điều trị. Kết quả của người lớn được đánh giá như sau:

• Bình thường: Hàm lượng triglycerid máu dưới 150 mg/dL (dưới 1,7 mmol/L)
• Có tăng triglycerid: Hàm lượng triglycerid máu từ 150-199 mg/dL (1,7-2,2 mmol/L)
• Triglycerid máu cao: Hàm lượng triglycerid máu từ 200-499 mg/dL. (2,3-5,6 mmol/L)
• Triglycerid máu rất cao: 500 mg/dL trở lên (trên 5,6 mmol/L)

Nếu mức triglycerid máu cao hơn bình thường, bạn có nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ và các tình trạng ảnh hưởng tới động mạch. Lúc này, bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn thay đổi lối sống trước tiên. Chúng bao gồm:

• Ăn thực phẩm có lợi cho tim, hạn chế đường và chất béo xấu (chất béo động vật, thực phẩm chế biến sẵn, dầu mỡ qua chiên xào nhiều lần)
• Vận động thường xuyên, ít nhất 30 phút mỗi ngày trong ít nhất 5 ngày mỗi tuần
• Giảm rượu bia và đồ uống có cồn
• Bỏ thuốc lá và tránh xa khói thuốc
• Duy trì cân nặng khỏe mạnh bằng chế độ ăn và lối sống
• Ngủ đủ giấc 7-9 tiếng mỗi đêm
• Tránh căng thẳng bằng cách sắp xếp lại công việc và cuộc sống, dành thời gian thư giãn với những hoạt động yêu thích hoặc nói chuyện với bạn bè, người thân.

Trong một số trường hợp, thay đổi lối sống là không đủ thì bạn cần dùng thuốc hạ mỡ máu theo chỉ định của bác sĩ.

Theo Hội Tim mạch Châu Âu (ESC) năm 2021, không có mục tiêu điều trị đối với triglycerid nhưng với mức triglycerid <1,7 mmol/L (150 mg/dL) được coi là biểu hiện nguy cơ bệnh tim mạch thấp hơn.

Rất hiếm khi xảy ra tình trạng triglycerid máu thấp, là dưới mức 40 mg/dL đối với nam và dưới 50 mg/dL đối với nữ. Triglycerid thường giảm trong các trường hợp sức khỏe suy kiệt, cường giáp, kém hấp thu, sau hoạt động thể lực mạnh.

Tùy thuộc vào phòng khám hay bệnh viện, phạm vi kết quả bình thường của xét nghiệm định lượng triglycerid có thể khác nhau. Vui lòng thảo luận với bác sĩ bất kỳ câu hỏi nào bạn có thể có về kết quả xét nghiệm của mình.