Việc sử dụng các thuốc nhuận tràng có thể giúp giảm và ngăn ngừa táo bón. Tuy nhiên, không phải tất cả các thuốc nhuận tràng đều an toàn khi sử dụng lâu dài. Việc lạm dụng một số thuốc nhóm này có thể dẫn đến phụ thuộc và giảm chức năng ruột.
Táo bón là một tình trạng khá phổ biến. Các yếu tố như chế độ ăn uống nghèo nàn, không vận động và sử dụng một số loại thuốc, có thể phá vỡ chức năng tiêu hóa và gây táo bón.
Nhiều loại thuốc nhuận tràng không kê đơn vẫn an toàn và hiệu quả khi được dùng điều trị táo bón. Tuy nhiên, bạn cần đọc kỹ các hướng dẫn trên nhãn và sử dụng chúng theo đúng chỉ dẫn. Nguyên do là bởi việc lạm dụng thuốc xổ có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng.
Cơ chế hoạt động của thuốc nhuận tràng
Có không ít người băn khoăn không biết thuốc nhuận tràng là gì, hoạt động ra sao mà có thể đem lại hiệu quả trong việc điều trị táo bón? Thực tế, thuốc nhuận tràng còn được gọi là thuốc nhuận trường hay thuốc xổ hoạt động với nhiều cơ chế khác nhau và hiệu quả của từng loại thuốc sẽ khác nhau tùy theo mỗi người. Nhìn chung, thuốc nhuận tràng dạng xổ lớn, được gọi là chất xơ bổ sung, có tác dụng nhẹ nhàng trên cơ thể và được cho là an toàn nhất khi sử dụng lâu dài.
Mặc dù bạn có thể mua một số loại thuốc nhuận tràng ngoài tiệm thuốc nhưng tốt nhất, bạn nên đến gặp bác sĩ để được chỉ định sử dụng thuốc phù hợp nhất với mình. Dưới đây là một số loại thuốc nhuận tràng phổ biến:
| Loại thuốc | Cách thức hoạt động | Tác dụng phụ |
| Osmotics dạng uống | Hút nước vào ruột làm phân dễ di chuyển | Sưng phù, đau thắt bụng, tiêu chảy, buồn nôn, đầy hơi, tăng khát nước |
| Dạng uống số lượng lớn | Hấp thụ nước để làm mềm phân, lượng phân nhiều lên, tăng khả năng co bóp bình thường của cơ thành ruột | Sưng phù, đầy hơi, đau thắt bụng hoặc tăng táo bón nếu không uống đủ nước |
| Làm mềm phân dạng uống | Thêm độ ẩm cho phân, làm tăng nhu động ruột | Mất cân bằng điện giải khi sử dụng kéo dài |
| Các chất kích thích dạng uống | Kích hoạt cơ thành ruột co thắt nhịp nhàng, giúp loại bỏ phân | Chuột rút, tiêu chảy, buồn nôn, mất màu nước tiểu do các dẫn xuất senna và Cascara |
| Thuốc đạn trực tràng | Kích hoạt cơ thành ruột co thắt nhịp nhàng và làm mềm phân | Kích thích trực tràng, tiêu chảy, co thắt bụng |
Các thuốc nhuận tràng dạng uống có thể ảnh hưởng đến sự hấp thu thuốc và chất dinh dưỡng của cơ thể. Một số thuốc còn gây mất cân bằng điện giải, đặc biệt là sau khi sử dụng kéo dài. Các chất điện giải bao gồm canxi, clorua, kali, magiê và natri giúp điều hòa nhiều chức năng của cơ thể. Sự mất cân bằng điện giải có thể dẫn đến nhịp tim bất thường, suy nhược, lú lẫn và co giật.
Thuốc nhuận tràng kết hợp: Kiểm tra nhãn thuốc cẩn thận
Nhiều người thắc mắc uống thuốc nhuận tràng có tốt không? Theo các chuyên gia sức khỏe, một số sản phẩm kết hợp các chất có khả năng nhuận trường khác nhau, chẳng hạn như chất kích thích và chất làm mềm phân, có thể không hiệu quả hơn các sản phẩm có thành phần đơn lẻ. Không những vậy, các thuốc này đôi khi còn gây ra nhiều tác dụng phụ hơn.
Tác dụng phụ của thuốc nhuận tràng
Uống thuốc nhuận tràng có tốt không? Theo các chuyên gia tiêu hóa, việc uống nhiều thuốc nhuận tràng có thể gây ra một số tác dụng phụ đối với sức khỏe của bạn như:
- Tương tác với các loại thuốc khác: Bệnh sử và thuốc bạn đang dùng có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc nhuận tràng. Thuốc nhuận tràng có thể tương tác với một số thuốc kháng sinh, các loại thuốc điều trị bệnh tim và xương nhất định. Vì vậy, bạn cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc. Đồng thời, bạn cũng không nên dùng quá liều khuyến cáo trừ khi bác sĩ chỉ định.
- Các biến chứng: Sử dụng thuốc nhuận tràng có thể gây nguy hiểm cho bạn nếu táo bón là biểu hiện của những tình trạng nghiêm trọng như viêm ruột thừa hoặc tắc ruột. Việc sử dụng thuốc nhuận tràng thường xuyên trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng sẽ làm giảm khả năng co thắt của ruột già và khiến tình trạng táo bón trở nên nghiêm trọng hơn. Đây có thể chính là lời đáp cho thắc mắc tại sao uống thuốc nhuận tràng vẫn không đi được.
- Thận trọng khi dùng thuốc cho phụ nữ có thai và trẻ em: Tuyệt đối không dùng thuốc nhuận tràng cho trẻ em dưới 6 tuổi khi không có chỉ định của bác sĩ. Nếu bạn đang mang thai, hãy hỏi bác sĩ trước khi sử dụng thuốc. Thuốc nhuận tràng dạng xổ lớn và dạng làm mềm phân thường an toàn hơn khi sử dụng trong quá trình mang thai nhưng các thuốc nhuận trường gây kích thích có thể có hại.
Nếu bạn vừa mới sinh con và bị táo bón, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc xổ. Mặc dù các thuốc này thường an toàn khi sử dụng trong quá trình cho con bú, một số thành phần của thuốc có thể truyền qua sữa mẹ và gây ra tiêu chảy ở trẻ bú mẹ.
Hãy sử dụng thuốc một cách thận trọng
Nếu bạn đang phụ thuộc vào thuốc nhuận trường để có thể đi vệ sinh, hãy hỏi bác sĩ cách ngưng thuốc dần dần để khôi phục khả năng co bóp tự nhiên của ruột già.
Gọi cho bác sĩ ngay lập tức nếu bạn có một trong cách tình trạng sau:
- Máu trong phân
- Bụng co thắt nặng hoặc đau
- Yếu hay mệt mỏi bất thường
- Chóng mặt
- Chảy máu trực tràng
- Những thay đổi không giải thích được ở ruột
- Táo bón kéo dài hơn 7 ngày mặc dù đã sử dụng thuốc nhuận tràng…
Thay đổi lối sống trước khi thử dùng thuốc
Nhu động ruột của mỗi người thường khác nhau nhưng thông thường đều cần đi tiêu nhiều nhất là 3 lần mỗi ngày và ít nhất là 3 lần mỗi tuần. Bạn có thể bị táo bón nếu đi cầu ít hơn mức bình thường này. Ngoài ra, táo bón có thể liên quan đến tình trạng phân khô cứng khó di chuyển ra ngoài.
Tuy nhiên, trước khi chuyển sang dùng thuốc, bạn hãy thử thay đổi một số thói quen sống để xem bệnh có cải thiện không:
- Ăn các loại thực phẩm giàu chất xơ như cám lúa mì, trái cây tươi, rau quả và yến mạch.
- Uống nhiều nước hàng ngày.
- Tập thể dục đều đặn.
Cải thiện lối sống sẽ giúp giảm tình trạng táo bón cho nhiều người. Tuy nhiên, nếu bệnh vẫn tiếp tục cho dù đã thực hiện những thay đổi, bạn có thể cần đến thuốc nhuận tràng. Tuy nhiên, bạn nên dùng thuốc thận trọng để tránh các tác dụng phụ có thể gặp phải.
[embed-health-tool-bmr]
