Đau vùng gan (hay đau gan) có thể là dấu hiệu sớm của nhiều bệnh lý nguy hiểm, thế nhưng đau gan là đau chỗ nào, vị trí đau gan ở đâu thì rất ít người biết bởi cơn đau bắt nguồn từ gan có thể khó xác định và thường dễ gây nhầm lẫn.

Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất, chiếm khoảng 2% trọng lượng với cân nặng khoảng từ 1,2 – 1,5kg. Trong cơ thể, gan có hơn 500 chức năng quan trọng đóng vai trò sống còn đối với cơ thể, trong đó có thể kể đến: chuyển hóa bột đường, chất béo và protein thành các chất mà cơ thể có thể sử dụng, lưu trữ và cung cấp chúng cho tế bào khi cần; xử lý độc tố; sản xuất mật… Một khi gan bị tổn thương sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy nguy hiểm.

Đau gan là dấu hiệu ban đầu của nhiều bệnh lý về gan. Thế nhưng, dù là cơ quan lớn nhất nhưng cơn đau từ gan lại thường khó xác định và dễ gây nhầm lẫn. Hiểu rõ điều này, bài viết sau của Hello Bacsi sẽ phần nào giúp bạn biết thêm về vị trí đau gan cũng như nguyên nhân gây đau gan thường gặp.

Vị trí đau gan: Đau gan là đau chỗ nào?

Gan có hình dạng gần với hình nón, kích thước như quả bóng với bề ngang dài khoảng 15 – 20cm, cao khoảng 8cm. Vị trí của gan nằm bên phải ổ bụng, đằng sau các xương sườn, bên dưới cơ hoành, dưới vòm hoành phải nhưng có một phần lấn sang trái, bên dưới vòm hoành trái và vùng thượng vị.

Gan tiếp giáp với nhiều cơ quan bên trong cơ thể, phía bên trái giáp với dạ dày, phía sau giáp với thận phải và phía dưới giáp với ruột non và ruột già. Chính vì lẽ đó nên nếu có cơn đau từ vị trí của gan thì sẽ rất khó xác định là do gan hay do những bộ phận tiếp giáp xung quanh. Trong bài này chỉ đề cập đến các bệnh lý gan, có thể biểu hiện đau vùng gan.

Nhìn chung, dựa vào vị trí của gan, nếu bạn bị đau ở vùng hạ sườn phải hoặc vùng bụng trên bên phải thì có thể nghi ngờ mình bị đau gan. Một số trường hợp, cơn đau có thể lan ra sau lưng hoặc lan đến vùng bả vai bên phải do sự to ra của gan gây kích thích cơ hoành.

Cũng giống như nhiều cơn đau khác, đau gan cũng có nhiều sắc thái, bạn có thể cảm thấy đau nhói hoặc âm ỉ nhưng cũng có trường hợp đau dữ dội, đau buốt đến mức khó thở.

Ngoài ra, để xác định có phải đau gan hay không, bạn cũng có thể căn cứ vào một số dấu hiệu bệnh gan có thể đi kèm như:

• Vàng da hoặc vàng mắt
• Nước tiểu có màu nâu sẫm
• Phân nhạt màu
• Sưng ở mắt cá chân hoặc chân
• Da hay bị ngứa
• Mệt mỏi, ăn không ngon
• Bụng to
• Dễ bị bầm tím hơn bình thường.

Biết vị trí đau gan, cảnh giác với 7 nguyên nhân nguy hiểm

Đau gan có thể do rất nhiều nguyên nhân như chế độ sinh hoạt không khoa học, uống nhiều rượu bia. Tuy nhiên, đau gan cũng là dấu hiệu của rất nhiều bệnh lý về gan nguy hiểm, đặc biệt nếu tình trạng đau gan đi kèm với các triệu chứng kể trên:

1. Viêm gan do virus

Tình trạng gan bị viêm, chủ yếu do virus gây ra. Hiện có 3 loại viêm gan là viêm gan A, viêm gan B và viêm gan C. Vị trí đau gan do viêm gan thường là phía trên bên phải của bụng, ngoài ra còn các dấu hiệu như nước tiểu sẫm màu, vàng da, vàng mắt, buồn nôn, nôn và mệt mỏi.

2. Viêm gan do rượu

Tình trạng gan bị tổn thương do uống quá nhiều rượu. Cơn đau do nguyên nhân này thường có thể khiến bụng cảm thấy khó chịu, bạn cũng có thể chán ăn, buồn nôn, sốt nhẹ và mệt mỏi.

3. Gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là thuật ngữ mô tả tình trạng mỡ bị tích tụ quá nhiều bên trong gan. Nguyên nhân có thể là do thừa cân, béo phì, bệnh tiểu đường hoặc chế độ ăn nhiều cholesterol.

Gan nhiễm mỡ thường không có nhiều triệu chứng rõ nét. Nhưng tình trạng này có thể khiến bạn mệt mỏi và cảm thấy đau âm ỉ liên tục ở phần trên bên phải bụng.

4. Hội chứng Fitz-Hugh-Curtis

Hội chứng Fitz-Hugh-Curtis là biến chứng hiếm gặp của bệnh lý viêm nhiễm vùng tiểu khung. Hội chứng này có thể gây viêm các mô xung quanh gan, viêm bao gan, có thể ảnh hưởng đến niêm mạc dạ dày và chủ yếu gặp ở phụ nữ.

Vị trí đau gan là vùng hạ sườn phải với triệu chứng đặc trưng là đau dữ dội, đột ngột ở gan, đau nhiều hơn khi hít sâu, ho, cười, hắt hơi hoặc khi thay đổi tư thế. Cơn đau có thể lan đến cánh tay phải, vai phải và có thể gây ra các triệu chứng như sốt, rét run, ra mồ hôi trộm, buồn nôn, nôn, đau đầu…

5. Áp xe gan hoặc nang gan

Áp xe gan là hiện tượng hình thành ổ mủ trong gan do nhiễm khuẩn hoặc nhiễm ký sinh trùng. Nếu bị áp xe gan, bạn có thể thấy khó chịu ở phần trên bên phải bụng đi cùng với đó là sốt hoặc ớn lạnh. Khi thăm khám, bác sĩ có thể thấy gan đang phình to ra.

Trong khi đó, nang gan là hiện tượng hình thành ổ chứa dịch trong gan. Đây có thể được xem là khối u lành tính nhưng nếu các u nang quá lớn, bạn có thể cảm thấy “đầy” trong bụng. Nếu u nang chảy máu, bạn có thể bị đau dữ dội, đột ngột ở vùng bụng trên bên phải và vùng vai.

6. Gan bị tổn thương do chấn thương

Gan có thể bị tổn thương sau tai nạn, ngã hoặc do các chấn thương khác. Nếu nghiêm trọng, bạn có thể bị đau và cảm thấy căng tức ở vùng bụng và vai phải.

7. Vị trí đau gan trong ung thư gan

Ở giai đoạn đầu, ung thư gan có thể không có nhiều triệu chứng và bạn chỉ cảm thấy đau gan khi ung thư đã ở giai đoạn nghiêm trọng.

Vị trí đau gan do ung thư có thể bắt đầu ở bất cứ đâu từ vùng bụng đến vai. Bác sĩ có thể sờ thấy khối u bằng cách ấn vào bên phải bụng. Ngoài ra, bạn cũng có thể bị buồn nôn, nôn, chán ăn, nhanh no, sút cân không rõ nguyên nhân, da hay bị ngứa, vàng da, vàng mắt, sưng bụng…

Bị đau gan phải làm sao?

Nếu bạn cảm nhận được cơn đau sau khi uống rượu, bia nhiều, cơn đau thoáng qua hoặc cơn đau không đi kèm với triệu chứng nào khác, bạn nên chú ý theo dõi và thay đổi một số thói quen để giảm áp lực cho gan như:

• Uống nhiều nước
• Tránh ăn thức ăn chứa quá nhiều dầu mỡ, chất béo; hạn chế thực phẩm có chất làm ngọt fructose (đường bắp).
• Ngồi thẳng lưng
• Chú ý vận động thường xuyên, tập thể dục 30 – 60 phút mỗi ngày, 3 – 4 lần/tuần, kiểm soát cân nặng của bản thân
• Tránh dùng rượu, bia

Khi đã biết vị trí đau gan và nghi ngờ cơn đau của mình do bệnh gan, bạn nên tránh tự ý dùng các loại thuốc, do đa phần các thuốc đều được chuyển hóa qua gan. Thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol (acetaminophen) dùng với liều lượng không đúng cũng sẽ ảnh hưởng đến chức năng gan. Khi vào cơ thể, acetaminophen được chuyển hóa thành một chất có độc tính với các tế bào gan. Bình thường, gan sẽ có nhiệm vụ khử độc chất này. Tuy nhiên, với tình trạng gan bị tổn thương, rất khó để kịp thời khử độc, dẫn tới tổn thương gan nghiêm trọng hơn.

Nếu cơn đau dữ dội, kéo dài liên tục hơn vài giờ đi cùng với đó là các triệu chứng như buồn nôn, chóng mặt thì tốt nhất bạn nên đi khám.

Phương pháp điều trị đau gan sẽ phụ thuộc nhiều vào nguyên nhân. Khi đi khám, bác sĩ sẽ kiểm tra vùng bụng và hỏi bạn một số vấn đề liên quan đến chế độ ăn và thói quen sinh hoạt. Ngoài ra, bạn cũng có thể được yêu cầu xét nghiệm máu, siêu âm, chụp MRI, chụp CT, sinh thiết gan để kiểm tra chức năng gan và xem có khối u hoặc áp xe ở gan hay không. Tùy thuộc vào kết quả mà bác sĩ sẽ chỉ định cách điều trị phù hợp nhất.