Giải đáp thắc mắc: Xét nghiệm ALT/GPT là gì, khi nào cần thực hiện?

Trong một số trường hợp, để kiểm tra và đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể và chẩn đoán bệnh gan, bạn có thể được bác sĩ chỉ định làm các xét nghiệm ALT/GPT (tên viết tắt của enzyme Alanine Aminotransferase). Vậy xét nghiệm ALT/GPT là gì? Chỉ số như thế nào là bất thường? 

Nếu cũng đang có cùng thắc mắc kể trên, mời bạn cùng tham khảo những thông tin mà Hello Bacsi chia sẻ trong bài viết sau.

Tên kỹ thuật y tế: Xét nghiệm alanine aminotransferase

Bộ phận cơ thể/Mẫu thử: máu

Xét nghiệm ALT/GPT là gì?

Theo các chuyên gia, xét nghiệm ALT/GPT (alanine aminotransferase) được thực hiện nhằm giúp chẩn đoán bệnh gan. Vậy ALT/GPT là gì hay GPT trong xét nghiệm máu là gì? Câu trả lời sẽ có ngay sau đây.

ALT hay còn gọi GPT là một enzym được chứa chủ yếu ở gan. Ngoài ra, enzym này còn có ở thận, tim và cơ xương nhưng với lượng ít hơn nhiều so với trong gan. Bất kỳ chấn thương nào hoặc các bệnh ảnh hưởng đến gan đều khiến enzyme này từ gan bài tiết vào máu, do đó làm cho nồng độ của enzym ALT gia tăng lên trong máu.

Nói chung, nguyên nhân của việc tăng nồng độ ALT trong máu đa số là do bệnh ở gan. Vì vậy, enzyme này rất nhạy và đặc hiệu trong việc xác định bệnh ở gan.

Để xác định bệnh gan, ngoài xét nghiệm đo nồng độ ALT, bác sĩ còn sử dụng thêm một số xét nghiệm khác như đo nồng độ AST, alkaline phosphatase, LDH, bilirubin. Nếu cả enzym ALT và AST cùng tăng thì khả năng gan của bạn đang bị tổn thương là rất cao.

Khi nào bạn nên thực hiện xét nghiệm ALT/GPT?

Nhiều người thường thắc mắc ALT GPT là gì hay GPT trong xét nghiệm máu là gì, khi nào cần làm xét nghiệm? Trước tiên, bác sĩ chuyên khoa sẽ cần tiến hành thăm khám sức khỏe lâm sàng, tìm hiểu về tiền sử bệnh của bạn. Sau đó, căn cứ vào tình tình sức khỏe của người bệnh để cân nhắc xem người bệnh có cần làm xét nghiệm ALT/GPT hay không. Nếu bạn có một trong các dấu hiệu sau, bác sĩ sẽ chỉ định bạn thực hiện xét nghiệm xét nghiệm ALT/GPT:

• Thường xuyên mệt mỏi, suy nhược cơ thể
• Chán ăn, ăn không ngon miệng
• Cảm thấy buồn nôn
• Có biểu hiện vàng da, vàng mắt. Việc thực hiện xét nghiệm ALT/GPT là nhằm tìm nguyên nhân của bệnh vàng da, xem thử là do bất thường về máu hay là bất thường ở gan.
• Nước tiểu có màu vàng sậm, phân nhạt hơn bình thường
• Đau bụng, nhất là đau phần hạ sườn bên phải
• Ngứa, nổi mề đay, mụn nhọt…
• Theo dõi tình trạng gan khi đang dùng một số thuốc điều trị các bệnh khác nhưng gây độc lên gan.
• Xác định bệnh gan, đặc biệt là những bệnh như xơ gan và viêm gan do rượu, do thuốc hay do siêu vi.

Ngoài ra, cũng có một số trường hợp cần được chỉ định xét nghiệm ALT/GPT cho những người có các yếu tố sau:

Bạn nên biết gì trước khi thực hiện xét nghiệm ALT/GPT?

Các yếu tố gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm ALT/GPT bao gồm:

• Tập luyện cường độ cao: Tập luyện thể dục thể thao cường độ cao, việc gặp các chấn thương đến cơ sẽ làm tăng chỉ số ALT/GPT.
• Các thủ thuật y tế: Đặt ống thông tim mạch hoặc thực hiện phẫu thuật trong thời gian gần đây có thể làm tăng nồng độ ALT. Nếu bạn vừa bị tiêm vào bắp thịt thì kết quả xét nghiệm GPT có thể không chính xác.
• Thuốc điều trị: Việc dùng một số loại thuốc điều trị chống co giật, thuốc tránh thai, thuốc lợi tiểu… là một trong những yếu tố có thể ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm ALT/GPT. Những thuốc có thể làm tăng nồng độ ALT bao gồm acetaminophen, allopurinol, acid aminosalicylic (PAS), ampicillin, azathioprine, carbamazepine, cephalosporin, chlordiazepoxide, chlorpropamide, clofibrate, cloxacillin, codeine, dicumarol, indomethacin, isoniazid (INH), methotrexate, methyldopa, nafcillin, acid nalidixic, nitrofurantoin, thuốc tránh thai, oxacillin, phenothiazin, phenylbutazone, phenytoin, procainamide, propoxyphene, propranolol, quinidin, salicylates, tetracycline và verapamil.
• Thực phẩm chức năng: Việc dùng thuốc bổ cũng là một trong yếu tố gây cho nồng độ ALT/GPT tăng lên. Ngoài ra, việc dùng các thảo dược có thành phần từ thiên nhiên có thể làm sai lệch kết quả ALT.

Do đó, trước khi tiến hành xét nghiệm, bạn nên trao đổi thật cụ thể với bác sĩ khám lâm sàng để để có được kết quả xét nghiệm ALT/GPT chính xác.

Quy trình thực hiện xét nghiệm ALT/GPT

Bạn nên làm gì trước khi thực hiện xét nghiệm

Trước khi thực hiện xét nghiệm ALT/GPT bạn nên tránh hoạt động quá nặng và phải báo cho bác sĩ biết:

• Mọi loại thuốc được kê đơn và các loại thảo dược bạn đang sử dụng
• Những loại thuốc mà bạn bị dị ứng
• Bạn đang có đang mang thai hay không.

Bạn nên nói chuyện với bác sĩ về mọi lo lắng liên quan đến xét nghiệm như xét nghiệm có biến chứng gì không, nó sẽ được làm như thế nào và kết quả sẽ ra sao.

Khi đi xét nghiệm, bạn nên mặc áo ngắn tay để điều dưỡng có thể dễ dàng lấy máu từ cánh tay.

Quy trình thực hiện xét nghiệm ALT/GPT là gì?

Khi thực hiện xét nghiệm ALT/GPT, chuyên viên y tế sẽ:

• Quấn một dải băng quanh tay để ngưng máu lưu thông
• Sát trùng chỗ tiêm bằng cồn
• Tiêm kim vào tĩnh mạch. Có thể tiêm nhiều hơn 1 lần nếu cần thiết
• Gắn một cái ống để máu chảy ra
• Tháo dải băng quanh tay sau khi lấy đủ máu
• Dán miếng gạc băng hay bông gòn y tế lên chỗ vừa tiêm
• Dán băng cá nhân lên chỗ vừa tiêm.

Bạn nên làm gì sau khi thực hiện xét nghiệm ALT/GPT?

Bác sĩ, điều dưỡng hoặc y tá sẽ thực hiện lấy máu để kiểm tra chỉ số ALT/GPT.

Sau khi lấy máu, bạn cần băng và ép nhẹ lên vùng chọc tĩnh mạch lấy máu để giúp cầm máu. Bạn có thể trở lại hoạt động bình thường sau xét nghiệm.

Nếu bạn có bất cứ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và giải đáp.

Kết quả xét nghiệm ALT/GPT của bạn có ý nghĩa gì?

Kết quả bình thường

• Người lớn / trẻ em: 4-36 đơn vị/L ở 37°C, hoặc 4-36 đơn vị/L (đơn vị SI).
• Người cao tuổi: có thể cao hơn so với người lớn.
• Trẻ sơ sinh: có thể cao gấp đôi người lớn.

Kết quả bất thường

Chỉ số GPT cao bất thường có thể do:

• Viêm gan siêu vi
• Hoại tử gan
• Thiếu máu gan
• Xơ gan
• Tắc mật
• Khối u gan
• Tác dụng phụ của thuốc gây hại cho gan
• Vàng da tắc nghẽn
• Bỏng nặng
• Chấn thương cơ vân
• Viêm cơ
• Viêm tụy
• Nhồi máu cơ tim
• Sốc
• Bệnh tăng bạch cầu đơn nhân do nhiễm trùng.

Khoảng giá trị bình thường của kỹ thuật y tế này có thể không thống nhất tùy thuộc vào cơ sở thực hiện xét nghiệm mà bạn chọn. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ nếu bạn có bất cứ câu hỏi nào về kết quả xét nghiệm.