Chảy máu mũi (chảy máu cam)

Bất kỳ ai cũng có thể đã từng bị chảy máu mũi (chảy máu cam) ít nhất một lần trong đời. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết tình trạng này đang cảnh báo điều gì cũng như bị chảy máu cam phải làm sao để cầm máu.

Tìm hiểu chung

Chảy máu mũi là gì?

Chảy máu mũi hay còn gọi là chảy máu cam hoặc tỵ nục. Đây là hiện tượng thường gặp khi các mao mạch bên trong mũi bị tổn thương.

Thông thường, máu chỉ chảy từ một bên mũi. Hầu hết mọi người đều có ít nhất một lần bị chảy máu cam trong đời. Đa số các trường hợp, máu sẽ ngưng chảy khi bạn đè lên mũi, nhưng một số người có thể phải cần đến sự chăm sóc y tế.

Những ai thường bị chảy máu cam?

Hiện tượng chảy máu mũi tương đối phổ biến. Theo thống kê, chảy máu cam ở trẻ em nhiều gấp hai lần so với người lớn. Trong đó, tình trạng bà bầu bị chảy máu mũi cũng thường xảy ra. Trẻ có thể chảy máu cam trong khi ngủ. Bạn có thể hạn chế khả năng mắc bệnh bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để biết thêm thông tin.

Triệu chứng và dấu hiệu nhận biết

Những dấu hiệu và triệu chứng chảy máu cam là gì?

Các triệu chứng bao gồm chảy máu từ một hoặc hai bên mũi, máu cũng có thể chảy xuống thành sau họng gây khạc, ho hoặc nôn ra máu. Sau khi bị chảy một lượng khá nhiếu máu từ mũi, khi đi ngoài bạn có thể thấy phân màu đen hoặc màu hắc ín, điều đó có nghĩa là bạn đã nuốt vào một lượng lớn máu.

Có thể có các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Bạn sẽ cần gặp bác sĩ nếu bạn:

• Thấy máu phun mạnh ra từ mũi của bạn hay bạn nôn ra máu nhiều lần
• Đang bị tăng huyết áp hoặc có bệnh lý huyết học (ưa chảy máu, bệnh bạch cầu) có thể gây ra hiện tượng chảy máu mũi
• Đang dùng thuốc chống đông (warfarin)
• Bạn bị sốt cao hơn 38,9°C, đặc biệt khi mũi bạn đã được nhét gòn hoặc đốt cầm máu
• Bị khó thở
• Chảy máu không ngừng sau 30 phút kể cả khi đã đè mũi cầm máu
• Máu chảy từ mũi sau chấn thương, chẳng hạn như tai nạn xe hơi

Nguyên nhân

Đâu là nguyên nhân chảy máu cam ở trẻ em và người lớn?

Vỡ mao mạch trong mũi bởi bất kỳ yếu tố gì, chẳng hạn như chấn thương (bị đánh vào mũi) đều có thể gây chảy máu cam. Các nguyên nhân khác khiến người trưởng thành và trẻ bị chảy máu mũi còn có thể kể đến như:

• Nhiễm độc tố
• Nhiễm trùng
• Mao mạch trong mũi gặp vấn đề bất thường
• Một số bệnh lý như tăng huyết áp hay rối loạn đông máu

Theo nhiều chuyên gia, nguyên nhân chảy máu cam ở trẻ em và người lớn thường gặp nhất là mũi khô do hít không khí khô, đặc biệt vào mùa đông.

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ chảy máu cam?

Hiện tượng chảy máu cam ở một người có thể tăng lên bởi một số yếu tố như:

• Không khí trong nhà nóng, khô
• Vẹo vách ngăn mũi
• Cảm lạnh và dị ứng
• Tiếp xúc hoá chất kích ứng
• Bệnh lý (suy thận, giảm tiểu cầu, tăng huyết áp, rối loạn đông máu bẩm sinh…)
• Nghiện rượu nặng
• Thuốc gây ảnh hưởng quá trình đông máu
• Các thuốc vi lượng đồng căn và thực phẩm bổ sung

Chẩn đoán và điều trị

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán chảy máu cam?

Ở người khoẻ mạnh, hầu hết trường hợp chảy máu cam nhẹ có thể được tự chẩn đoán và điều trị tại nhà.

Bác sĩ sẽ chẩn đoán dựa trên hỏi tiền căn bệnh lý, những thuốc bạn đang dùng và khám lâm sàng. Bạn có thể được làm xét nghiệm máu nếu chảy máu lượng lớn hoặc nghi ngờ nguyên nhân chảy máu mũi là do bệnh lý huyết học.

Những phương pháp nào dùng để điều trị chảy máu mũi?

Phương pháp điều trị đầu tiên là dùng ngón tay đè trực tiếp vào mũi. Nắm chặt mũi giữa ngón cái và ngón rồi kéo trong vòng 10 đến 30 phút cho đến khi ngừng chảy máu.

Đặt túi nước đá vào cổ hoặc sống mũi có thể giúp thuyên giảm tình trạng này. Ngồi ngả về phía trước để máu chảy ra thay vì để máu chảy xuống họng để giúp ngăn ngừa nôn ra máu. Xịt mũi bằng nước muối và làm ẩm không khí có thể giảm tình trạng khô mũi.

Nếu tình trạng chảy máu nặng, bạn sẽ cần đến sự giúp đỡ của bác sĩ.

Đôi khi, bạn có thể cần nhét gạc vào mũi. Bác sĩ có thể đốt mạch máu bị vỡ để ngăn tinh trạng xuất huyết.

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế chảy máu cam?

Chảy máu cam có thể được hạn chế nếu bạn:

• Kiểm soát tốt huyết áp
• Tránh dùng các chế phẩm có chứa aspirin nếu bạn hay bị chảy máu mũi
• Làm ẩm không khí trong nhà và tại nơi làm việc nếu có thể
• Tránh các hoá chất, bụi hoặc mang khẩu trang. Bác sĩ có thể kê cho bạn steroid xịt mũi nếu bạn bị nhiễm trùng hoặc dị ứng
• Ngoài ra, bạn có thể cho trẻ hay chảy máu cam dùng một số thực phẩm thích hợp, đặc biệt là thực phẩm giàu vitamin C

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.