Túi phình mạch máu não

Túi phình mạch máu não là bệnh lý mạch máu đặc biệt nằm trong não. Thành mạch chỗ túi phình bị mỏng, chứa đầy máu và có nguy cơ vỡ, gây xuất huyết nội sọ bất cứ lúc nào.

Đây là một bệnh nguy hiểm và có thể gây tử vong nếu vỡ đột ngột. Tuy nhiên, điều đáng tiếc là các túi phình nhỏ khi chưa vỡ hầu như không biểu hiện thành bất cứ triệu chứng nào. Vậy bệnh lý này là gì và vị trí thường gặp của túi phình mạch máu não là ở đâu?

Tìm hiểu chung

Túi phình mạch máu não là bệnh gì?

Bệnh túi phình mạch máu não là bệnh lý mà mạch máu ở não phình to ra. Bệnh làm cho mạch não bị rò rỉ hoặc vỡ, từ đó gây xuất huyết não. Thông thường, túi phình mạch máu não thường vỡ ở không gian giữa não hoặc trong lớp mô bao quanh não (màng não). Tình trạng này gọi là xuất huyết dưới màng nhện, một tình trạng nghiêm trọng có thể gây đe dọa đến tính mạng.

Túi phình mạch máu não bị vỡ là một tình trạng khẩn cấp có thể dẫn đến đột quỵ, tổn thương não, thậm chí tử vong nếu không được điều trị ngay lập tức. Tuy nhiên, không phải túi phình mạch máu não nào cũng sẽ vỡ.

Triệu chứng thường gặp

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh túi phình mạch máu não?

Tùy thuộc vào giai đoạn của bệnh mà các triệu chứng túi phình mạch máu não có thể khác nhau.

Túi phình chưa vỡ

Túi phình mạch máu não nhỏ thường chưa vỡ và có thể không biểu hiện thành triệu chứng rõ rệt. Tuy nhiên, túi phình chưa vỡ lớn có thể đè ép vào các mô não và dây thần kinh, từ đó gây:

• Đau ở trên và phía sau mắt
• Giãn đồng tử
• Thay đổi thị lực hoặc nhìn đôi (song thị)
• Tê, yếu hoặc liệt một bên mặt
• Sụp mi

Túi phình “rò rỉ”

Trong một số trường hợp, túi phình chưa vỡ nhưng rò rỉ một lượng máu nhỏ và có thể gây ra các triệu chứng như:

• Đau đầu đột ngột và dữ dội
• Tình trạng vỡ túi phình luôn nặng hơn sau khi bị rò rỉ.

Túi phình vỡ

Triệu chứng quan trọng nhất trong giai đoạn này là đau đầu đột ngột và dữ dội, thường được mô tả là “cơn đau đầu kinh khủng nhất” mà bệnh nhân phải chịu đựng.

Dấu hiệu và triệu chứng thường gặp khi túi phình mạch máu não bị vỡ là:

• Đột ngột đau đầu dữ dội
• Buồn nôn và nôn
• Cổ cứng
• Nhìn mờ hoặc nhìn đôi, nhạy cảm với ánh sáng
• Co giật
• Sụp mi
• Mất ý thức
• Lẫn lộn

Bạn có thể gặp các triệu chứng phình mạch máu não khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Bạn nên đến bệnh viện ngay lập tức nếu cơn đau đầu xuất hiện đột ngột và nghiêm trọng. Nếu gặp ai đó có các triệu chứng đau đầu dữ dội, bất tỉnh hoặc lên cơn co giật, bạn nên gọi 115 hoặc các trung tâm y tế và đưa người đó đến bệnh viện ngay lập tức.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân nào gây hình thành túi phình mạch máu não?

Nguyên nhân gây ra túi phình mạch máu não chưa được xác định cụ thể. Tuy nhiên, người ta tin rằng, túi phình hình thành do thành mạch máu mỏng và yếu hơn. Máu chảy liên tục qua các vị trí này sẽ gây bào mòn mạch máu và khiến chúng phình to ra. Túi phình thường gặp ở ngã ba hay chỗ chia của động mạch vì những vị trí này khá yếu, đặc biệt ở động mạch vùng nền não.

Những nguyên nhân có thể gây vỡ túi phình, bao gồm:

• Tập thể dục quá sức
• Dùng cà phê hoặc soda
• Co thắt ruột
• Giận dữ
• Ngạc nhiên
• Quan hệ tình dục

Vài túi phình hình thành trong suốt đời người do di truyền, một số khác do chấn thương não.

Nguy cơ mắc phải

Những yếu tố làm tăng nguy cơ hình thành túi phình mạch máu não?

Một số yếu tố phổ biến có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh này, bao gồm:

• Bệnh sử gia đình: những người có tiền sử gia đình bị bệnh túi phình mạch máu não có nhiều khả năng bị bệnh hơn so với những người bình thường
• Tiền sử bệnh túi phình: những người đã từng có túi phình trước đây nhiều khả năng xuất hiện thêm túi phình khác
• Giới tính: nữ giới có nhiều khả năng bị bệnh túi phình mạch máu não hoặc xuất huyết dưới màng nhện hơn
• Chủng tộc: người Mỹ gốc Phi có nhiều khả năng bị xuất huyết dưới màng nhện hơn người da trắng
• Huyết áp cao: nguy cơ xuất huyết dưới màng nhện lớn hơn ở những người có tiền sử cao huyết áp
• Thuốc lá: ngoài là một nguyên nhân gây cao huyết áp, hút thuốc lá có thể làm tăng đáng kể nguy cơ vỡ túi phình.

Bạn có thể kiểm soát bệnh này bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo bác sĩ để biết thêm thông tin chi tiết.

Chẩn đoán và điều trị hiệu quả

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bệnh túi phình mạch máu não?

Các bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh thông qua một số xét nghiệm sau:

• Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): có thể giúp xác định nơi chảy máu trong não. Nếu nghi ngờ bạn có túi phình bị vỡ gây xuất huyết dưới màng nhện, bác sĩ có thể sử dụng cách chọc dò tủy sống
• Chụp cắt lớp vi tính mạch máu (CTA scan): so với chụp cắt lớp vi tính chuẩn, đây là phương pháp chính xác hơn để đánh giá mạch máu.
• Chụp cộng hưởng từ mạch máu (MRA): tương tự như chụp cắt lớp vi tính mạch máu, chụp cộng hưởng từ mạch máu sử dụng từ trường và năng lượng sóng vô tuyến để cung cấp hình ảnh các mạch máu bên trong cơ thể. Giống với chụp cắt lớp vi tính mạch máu và chụp động mạch não, chất cản từ thường được sử dụng trong chụp cộng hưởng từ mạch máu để làm cho các mạch máu hiện lên rõ ràng hơn;
• Chụp mạch não: trong thủ thuật này, ống thông được đưa vào não thông qua mạch máu ở bẹn hoặc cánh tay. Sau đó, bác sĩ sẽ tiêm chất cản quang vào các động mạch não. Như với các phương pháp trên, thuốc cản quang cho phép bác sĩ quan sát rõ hơn các vấn đề ở động mạch, bao gồm cả túi phình. Mặc dù phương pháp này gây xâm lấn và mang lại nhiều rủi ro hơn so với các xét nghiệm khác nhưng lại là cách tốt nhất để xác định vị trí thường gặp của các túi phình nhỏ hơn 5mm.

Những phương pháp nào dùng để điều trị bệnh túi phình mạch máu não?

Bệnh túi phình mạch máu não là một bệnh hiếm gặp. Cơ chế gây bệnh và yếu tố nguy cơ vẫn chưa được hiểu biết rõ, do đó bệnh hầu như không có cách phòng tránh. Phương pháp điều trị bệnh túi phình mạch máu não thường được lựa chọn dựa trên kích thước, vị trí và mức độ nghiêm trọng của túi phình (túi phình đã bị rò rĩ hoặc vỡ chưa).

Do nguy cơ vỡ các túi phình nhỏ hơn 10 mm và phẫu thuật túi phình thường nguy hiểm nên bác sĩ có thể tiếp tục theo dõi tình trạng chứ không phẫu thuật ngay.

Hiện nay, can thiệp nội mạch trên các túi phình mạch máu não chưa vỡ là một lựa chọn điều trị ít xâm lấn và khá hiệu quả. Các chuyên gia sẽ đưa một dụng cụ nhỏ theo đường mạch máu ngoại biên đến chỗ túi phình và bít túi phình đó lại. Nếu túi phình vỡ hoặc ở vị trí khó can thiệp, có thể bệnh nhân sẽ được phẫu thuật mở sọ. Đây là bệnh lý cần sự chẩn đoán và điều trị chuyên sâu, nếu có bất cứ nghi ngờ hoặc thắc mắc, bạn có thể tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa ngoại thần kinh để hiểu rõ thêm về bệnh.

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh túi phình mạch máu não?

Bạn sẽ có thể kiểm soát bệnh này nếu áp dụng các biện pháp sau:

• Bỏ hút thuốc
• Ăn một chế độ ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, thịt nạc và các sản phẩm từ sữa ít chất béo
• Tập thể dục thường xuyên nhưng không quá sức
• Theo dõi huyết áp cao hoặc cholesterol cao