Tìm hiểu chung

Nhuyễn sụn bánh chè là gì?

Nhuyễn sụn bánh chè là tình trạng sụn ở mặt dưới xương bánh chè bị tác động làm cho mềm đi. Tình trạng này xảy ra phổ biến ở những người trẻ tuổi chơi thể thao, do đó nó còn được biết đến với tên gọi “runner’s knee” (tạm dịch: vấn đề đầu gối ở người chạy bộ). Tuy nhiên, người cao tuổi bị viêm khớp gối cũng có thể bị nhuyễn sụn bánh chè.

Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây đau đầu gối mạn tính.

Nhuyễn sụn thường được xem là một chấn thương do vận động quá mức trong thể thao và đôi khi chỉ cần nghỉ ngơi vài ngày là có thể mang đến kết quả tốt. Trong một vài trường hợp, cấu trúc ở đầu gối bị ảnh hưởng và nghỉ ngơi đơn giản không giúp giảm bớt các triệu chứng.

Triệu chứng

Những dấu hiệu và triệu chứng nhuyễn sụn bánh chè

Nhuyễn sụn bánh chè thường gây ra đau ở vùng đầu gối. Cơn đau có thể nặng hơn sau khi ngồi trong một thời gian dài hoặc khi hoạt động gây áp lực lớn lên đầu gối, chẳng hạn như đứng lâu hoặc tập thể dục.

Bạn có thể cảm thấy đau âm ỉ, nhức nhối ở:

• Đằng sau xương bánh chè
• Dưới xương bánh chè
• Ở hai bên xương bánh chè

Khi chuyển động cong đầu gối, bạn có thể nghe thấy tiếng lạo xạo phát ra, chẳng hạn như khi:

• Khuỵu gối
• Đi xuống cầu thang
• Chạy xuống đồi
• Đứng dậy sau một lúc ngồi lâu

Nếu các triệu chứng đau đầu gối không cải thiện trong vòng một vài ngày, bạn nên đến gặp bác sĩ sớm.

Nguyên nhân

Nguyên nhân nhuyễn sụn bánh chè là gì?

Bình thường, xương bánh chè nằm ở phía trước khớp gối. Khi bạn cong đầu gối, mặt sau xương bánh trượt trên sụn ở xương đùi trong đầu gối. Gân và dây chằng gắn xương bánh chè vào xương cẳng chân và cơ đùi.

Nếu có bất kỳ thành phần nào trong khớp gối di chuyển sai lệch có thể khiến xương bánh chè cọ xát với xương đùi. Sự cọ xát bất thường này tác động đến xương bánh chè, kết quả gây ra nhuyễn sụn bánh chè.

Chuyển động bất thường của xương bánh chè có thể là do:

• Bệnh lý bẩm sinh khiến cho các liên kết ở khớp gối yếu đi
• Gân khoeo và cơ tứ đầu yếu (các cơ ở phía sau và trước đùi)
• Mất cân bằng cơ giữa cơ khép và cơ giạng (các cơ ở bên ngoài và bên trong đùi)
• Áp lực đè lên khớp gối lặp đi lặp lại do các hoạt động như chạy, trượt tuyết hay bật nhảy
• Một chấn thương trực tiếp lên xương bánh chè

Đối tượng có nguy cơ bị nhuyễn sụn bánh chè

Rất nhiều yếu tố có khả năng làm tăng nguy cơ phát triển nhuyễn sụn bánh chè.

1. Tuổi tác

Thanh thiếu niên có nguy cơ cao mắc phải tình trạng này. Trong quá trình tăng trưởng, các cơ và xương phát triển nhanh chóng đã góp phần gây ra sự mất cân bằng cơ trong thời gian ngắn.

2. Giới tính

Phụ nữ có nhiều khả năng bị nhuyễn sụn bánh chè hơn đàn ông vì khối lượng cơ bắp ở nữ giới thường ít hơn. Điều này có thể khiến vị trí của đầu gối gặp vấn đề, áp lực lên xương bánh chè cũng nhiều hơn.

3. Bàn chân phẳng

Những người có bàn chân phẳng có thể gây ra nhiều áp lực cho khớp gối hơn so với người có vòm bàn chân cao.

4. Chấn thương

Một chấn thương xảy ra ở xương bánh chè, chẳng hạn như trật khớp gối, có thể khiến nguy cơ bị nhuyễn sụn bánh chè tăng lên.

5. Cường độ vận động cao

Nếu bạn có cường độ vận động cao hoặc thực hiện các bài tập mà thường xuyên tạo áp lực lên khớp gối, nguy cơ mắc phải các vấn đề ở đầu gối sẽ tăng lên.

6. Viêm khớp

Nhuyễn sụn bánh chè có khi là một triệu chứng của viêm khớp. Tình trạng viêm có thể ảnh hưởng đến chức năng của xương bánh chè.

Chẩn đoán và điều trị

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào giúp chẩn đoán nhuyễn sụn bánh chè?

Bác sĩ sẽ kiểm tra những vị trí bị sưng, đau ở đầu gối. Họ cũng nhìn vào hình dáng xương ở đầu gối để xem xương bánh chè có thẳng hàng với xương đùi hay không. Nếu vị trí này có sai lệch có thể là dấu hiệu của nhuyễn sụn bánh chè.

Sau đó, bạn sẽ được yêu cầu thực hiện thêm một hoặc vài xét nghiệm sau để hỗ trợ cho quá trình chẩn đoán và đánh giá:

• Chụp X-quang cho thấy tổn thương xương hoặc các dấu hiệu sai lệch vị trí hay viêm khớp
• Chụp MRI để nhìn thấy mức độ bị mài mòn của sụn
• Khám nội soi khớp, một thủ thuật xâm lấn tối thiểu giúp xem được cấu trúc bên trong khớp gối

Mức độ nghiêm trọng của nhuyễn sụn bánh chè được phân thành 4 cấp độ:

• Độ 1: cho thấy sụn bị mềm ở khu vực đầu gối.
• Độ 2: sụn bị mềm cùng với có những đặc điểm bất thường ở bề mặt. Điều này cho thấy mô bắt đầu bị ăn mòn.
• Độ 3: sụn mỏng đi nhiều và suy giảm mô nhiều.
• Độ 4: mức độ nặng nhất, cho thấy các xương tiếp xúc với nhau do sụn bị tổn thương đáng kể. Khi đó, các xương ở đầu gối xảy ra cọ xát với nhau.

Những phương pháp điều trị nhuyễn sụn bánh chè

Mục tiêu trong điều trị tình trạng này là giảm bớt áp lực đè lên xương bánh chè và khớp gối. Nghỉ ngơi, cho khớp gối có thời gian ổn định và chườm lạnh là những cách giúp điều trị nhuyễn sụn bánh chè đầu tiên. Tổn thương ở sụn dẫn đến nhuyễn sụn bánh chè thường tự hết sau khi nghỉ ngơi.

Bác sĩ có thể kê thêm cho bạn thuốc kháng viêm để giảm tình trạng viêm xung quanh khớp. Nếu sưng, đau kéo dài, các lựa chọn sau đây nên được cân nhắc thực hiện.

Vật lý trị liệu

Cách này tập trung vào việc tăng cường sức mạnh cho cơ tứ đầu, gân khoeo, cơ khép và cơ giạng, giúp cân bằng cơ bắp. Từ đó, sai lệch trong khớp gối sẽ hạn chế xảy ra.

Bạn sẽ được khuyến khích thực hiện các bài tập không phải chịu nhiều sức nặng, chẳng hạn như bơi, đạp xe trên máy. Ngoài ra, các bài tập isometric liên quan đến các động tác siết chặt và giải phóng cơ sẽ giúp duy trì khối lượng cơ bắp khỏe mạnh.

Phẫu thuật

Phẫu thuật nội soi khớp giúp kiểm tra khớp và xác định xem có sai lệch nào xảy ra tại khớp gối hay không. Bác sĩ sẽ luồn một ống mảnh có gắn camera ở đầu vào bên trong khớp thông qua một vết mổ nhỏ. Sau đó, bác sĩ có thể tiến hành thủ thuật để khắc phục vấn đề xảy ra.

Phòng ngừa

Những biện pháp nào giúp phòng ngừa nhuyễn sụn bánh chè?

Bạn có thể giảm bớt nguy cơ phát triển tình trạng nhuyễn sụn bánh chè bằng cách:

• Tránh tạo áp lực lặp đi lặp lại lên xương bánh chè. Hãy đeo đồ bảo vệ đầu gối nếu bạn phải hoạt động đầu gối nhiều.
• Tạo sự cân bằng cơ nhờ vào việc tăng cường sức mạnh cho cơ tứ đầu, gân khoeo, cơ khép và cơ giạng.
• Mang giày phù hợp và có thể điều chỉnh vòm bàn chân ở những người có bàn chân phẳng.
• Duy trì cân nặng của cơ thể ở mức bình thường để giảm bớt áp lực lên đầu gối và các khớp khác. Bạn có thể thực hiện điều này bằng cách hạn chế tiêu thụ đường và chất béo, ăn nhiều rau, trái cây cũng như ngũ cốc nguyên hạt. Ngoài ra, hãy cố gắng tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày/tuần.