Việc bạn ăn gì sau phẫu thuật có ảnh hưởng lớn đến quá trình phục hồi và chữa lành vết thương. Dù là phẫu thuật nhỏ hay phẫu thuật lớn, bạn cũng cần phải vệ sinh, chăm sóc vết mổ thật tốt đồng thời cần có chế độ dinh dưỡng khoa học, hợp lý mới có thể đẩy nhanh quá trình hồi phục. Nếu không, bạn có thể gặp phải những tình trạng như nhiễm trùng vết mổ, biến chứng, sẹo xấu, đồng thời kéo dài quá trình hồi phục.
Vậy người mới mổ nên ăn gì và kiêng gì để nhanh lành vết mổ và nhanh hồi phục?
Sau phẫu thuật thường gây ra một số rối loạn, thông thường qua 3 giai đoạn:
- Giai đoạn đầu (1-2 ngày sau mổ): Do ảnh hưởng của thuốc gây mê thường cơ thể bạn sẽ mệt mỏi, trướng hơi và dẫn đến liệt ruột.
- Giai đoạn tiếp theo (3-5 ngày sau mổ): Ở giai đoạn này thường nhu động ruột đã hoạt động trở lại, cơ thể có thể trung tiện, tỉnh táo hơn, có cảm giác đói nhưng vẫn chán ăn.
- Giai đoạn hồi phục: Đến giai đoạn này cơ thể đã bắt đầu đại tiểu tiện bình thường, vết mổ đã liền, có cảm giác đói và cần chế độ dinh dưỡng tăng cường để hồi phục nhanh.
Tùy theo từng giai đoạn, bạn cần có một chế độ dinh dưỡng hợp lý tương ứng. Bên cạnh đó có nhiều yếu tố cần xem xét về dinh dưỡng như nhu cầu protein, tình trạng viêm nhiễm, chán ăn, vitamin và khoáng chất, táo bón… Khi bác sĩ của bạn đã cho phép bạn tiêu thụ thức ăn rắn sau khi phẫu thuật thì dưới đây sẽ là một vài hướng dẫn cơ bản.
Mới mổ nên ăn gì? Không nên bỏ qua thực phẩm giàu chất xơ
Chất xơ đóng vai trò chính trong việc ngăn ngừa táo bón, một biến chứng phổ biến thường xảy ra sau phẫu thuật. Tình trạng táo bón không chỉ gây khó chịu cho người bệnh sau phẫu thuật mà còn làm tăng các cơn đau và có khả năng khiến bạn phải nhập viện lại.
Thay vì dùng các thực phẩm chức năng bổ sung chất xơ, bạn nên cân nhắc thay đổi chế độ ăn để hấp thu được nhiều chất xơ tự nhiên hơn. Thực phẩm bổ sung vẫn có hiệu quả nhưng chất xơ từ thực phẩm tươi có xu hướng hoạt động tốt hơn để ngăn ngừa táo bón khi kết hợp với lượng nước bạn uống hàng ngày.
Các thực phẩm giàu chất xơ bao gồm:
- Bánh mì ngũ cốc nguyên hạt: bạn hãy tìm và ăn những bánh mì được chế biến từ các loại ngũ cốc nguyên hạt, thường có màu đậm hơn bình thường. Các ổ bánh mì trắng đã được tinh chế quá nhiều không phải là nguồn cung cấp nhiều chất xơ.
- Ngũ cốc nguyên hạt: chẳng hạn như ngô, bột yến mạch và các loại ngũ cốc khác. Không phải tất cả các loại ngũ cốc đều có hàm lượng chất xơ cao. Bạn cần kiểm tra nhãn thực phẩm để tránh loại ngũ cốc có đường hoặc ít chất xơ. Nếu bạn vừa được phẫu thuật đường ruột, hãy đảm bảo bác sĩ cho phép bạn ăn ngũ cốc nguyên hạt trong quá trình phục hồi. Bạn cũng cần đặc biệt chú ý đến hướng dẫn xuất viện về việc nên ăn gì sau phẫu thuật để quá trình chữa lành vết thương được nhanh chóng.
- Trái cây: trái cây tươi là một nguồn vitamin và chất xơ tuyệt vời. Một tác dụng phụ xảy ra khi bạn ăn quá nhiều trái cây và rau củ là sinh khí nhiều hơn bình thường. Điều này có thể hơi phiền hoặc làm bạn thấy xấu hổ nhưng chúng sẽ giảm bớt trong 1–2 ngày. Nếu bạn cảm thấy khí trong bụng gây khó chịu, làm tăng áp lực dạ dày hoặc đau quặn bụng, bạn nên giảm bớt lượng trái cây, rau củ khi ăn hay sử dụng một vài loại thuốc làm giảm đầy hơi.
Rau: Rau là một nguồn chất xơ tuyệt vời, có thể mua và sử dụng tươi ngay hoặc trữ đông lạnh.
Tập trung vào protein nạc
Bạn nên ăn gì sau phẫu thuật? Protein tự nhiên thúc đẩy cơ chế làm lành vết thương của cơ thể. Protein đặc biệt quan trọng sau khi phẫu thuật. Nó giúp sửa chữa các mô cơ thể bị hư hỏng, hình thành các kháng thể để chống lại nhiễm trùng và tổng hợp collagen cần thiết cho quá trình phục hồi vết mổ. Protein có thể tới 120-150g/ngày và mức calo tương ứng từ 2500 – 3000Kcal/ngày. Khẩu phần ăn nên được chia thành nhiều bữa (5-6 bữa) trong ngày.
Protein nạc có thể được tìm thấy ở các loại thịt nạc như thịt gà, gà tây và thịt heo. Các loài hải sản, bao gồm cả cá, cũng là một nguồn protein nạc tuyệt vời. Tuy nhiên, thịt đỏ không được khuyến khích vì chứa chất béo bão hòa cao và có thể gây táo bón.
Protein cũng có thể đến từ nhiều thực phẩm khác ngoài thịt. Các loại hạt, đậu hũ, đậu hay thực phẩm chay cũng giúp bổ sung nhu cầu protein cho cơ thể. Các sản phẩm từ sữa cũng là một nguồn protein, nhưng chúng có thể gây táo bón, vì vậy bạn cần sử dụng ở mức độ vừa phải.
Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc ăn uống, hãy bổ sung vào chế độ ăn uống bột protein bằng cách thêm vào món sinh tố.
Có một số loại thực phẩm có thể giúp giảm đau và viêm sau phẫu thuật, chẳng hạn như:
- Các loại cá béo như cá hồi, cá ngừ, cá hồi, cá mòi, cá bơn, cá bơn hoặc cá duy nhất
- Quả óc chó, hạnh nhân, đậu phộng
- Hạt cải dầu, dầu ô liu nguyên chất và dầu đậu nành
- Bột hạt lanh hoặc dầu hạt lanh
- Các sản phẩm từ đậu nành (sữa đậu nành, đậu hũ, tempeh, edamame, đậu nành nguyên hạt)
- Hành, tỏi và các loại rau lá xanh
- Trái cây sẫm màu (việt quất, nam việt quất, táo đỏ, cà tím, nho đỏ)
- Trà xanh và trà đen
- Nghệ là một loại gia vị phổ biến. Sử dụng nó trong nấu ăn hoặc mua ở dạng viên nang bổ sung.
Vitamin và khoáng chất:
- Vitamin A: kích thích phản ứng miễn dịch nguồn cung cấp vitamin A dồi dào bao gồm cà rốt, rau lá xanh, ớt chuông đỏ, khoai lang …
- Vitamin C – cần thiết cho tốc độ và khả năng chữa lành, phục hồi vết thương. Nó giúp hình thành collagen trong xương, sụn, cơ và mạch máu. Các nguồn tốt bao gồm kiwi, cam, cà chua, dâu tây, bông cải xanh, ớt chuông và quả khoai tây.
- Vitamin D – là một chất dinh dưỡng thiết yếu trong việc hình thành, duy trì cấu trúc của xương. Các nguồn tốt bao gồm sản phẩm sữa bổ sung, lòng đỏ trứng, cá hồi, cá ngừ và để da tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng (10 phút, hai lần mỗi tuần).
- Canxi – là một khoáng chất cần thiết cho xương, tham gia vào việc phục hồi mô mềm, quá trình đông máu, co cơ… Sữa và các sản phẩm từ sữa, cũng như các loại rau lá xanh đậm là những nguồn tốt.
- Kẽm tham gia vào quá trình tái tạo sớm của collagen và có thể đẩy nhanh quá trình chữa lành vết thương ở những người sau phẫu thuật. Các nguồn chính bao gồm hàu, thịt nạc, cá, thịt gia cầm, các loại đậu, bánh mì nguyên hạt và ngũ cốc.
- Đồng cần thiết cho sự hình thành collagen, cũng như sự toàn vẹn của xương và khớp. Đồng có trong hầu hết các loại thực phẩm, nhưng đặc biệt hàu và các động vật có vỏ khác, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, quả hạch, khoai tây và rau lá xanh đậm.
Sản phẩm từ sữa
Ăn gì mau lành vết thương sau mổ? Sữa và các sản phẩm từ sữa là nguồn protein vô cùng dồi dào, rất tốt để bổ sung sau phẫu thuật. Tuy nhiên, một số người khi sử dụng sản phẩm từ sữa thường bị táo bón sau khi phẫu thuật. Vài bằng chứng cho thấy các sản phẩm từ sữa làm tăng bài tiết trong phổi, vì vậy nếu bạn bị ho mãn tính hãy tránh các sản phẩm này trong thời gian ngắn.
Trong trường hợp bạn có thể sử dụng sản phẩm từ sữa mà không gặp tình trạng táo bón, hãy sử dụng các sản phẩm ít béo như sữa tách kem, phô mai ít béo, sữa chua.
Bổ sung calo vào chế độ ăn uống
Dưới đây là một số lời khuyên giúp bạn bổ sung thêm calo vào chế độ ăn uống để hỗ trợ quá trình phục hồi sau mổ. Cách ăn này sẽ không hỗ trợ giảm cân và phù hợp cho những người đang thiếu calo trong quá trình phục hồi sau phẫu thuật.
Cách bổ sung calo vào chế độ ăn uống bạn có thể tham khảo:
- Sử dụng sữa béo thay cho các loại sữa tách béo
- Ăn các món ăn có lượng calo cao nhất đầu tiên
- Ưu tiên Uống các thức uống giàu calo (nước trái cây, sinh tố,
- Thêm các thực phẩm bổ sung vào chế độ ăn như thanh protein
- Có các bữa ăn nhẹ giữa các bữa chính, chia nhỏ bữa ăn
- Dùng các thức ăn nhẹ có nhiều calo như các loại quả và hạt
- Luôn nghĩ đến việc ăn uống đầu tiên
- Ăn các loại rau củ có nhiều calo như bơ, khoai tây…
- Thêm một bữa ăn nhẹ trước khi đi ngủ.
Mới mổ kiêng gì? Tránh các thực phẩm dễ gây táo bón
Sau phẫu thuật kiêng ăn gì? Bạn cần tránh những thực phẩm dễ gây táo bón.
Táo bón thường xuất hiện sau khi phẫu thuật là do tác dụng phụ không mong muốn từ thuốc giảm đau kê đơn nhóm opioid, chúng làm giảm nhu động ruột.
Trong khi một số thực phẩm có thể giúp ngăn ngừa hoặc điều trị táo bón, nhiều loại thực phẩm khác có thể làm cho táo bón dễ xảy ra hơn, bao gồm:
- – Thực phẩm khô hoặc chiên, sấy khô: trái cây khô (ngoại trừ mận khô có thế giúp giảm táo bón), thịt bò khô, khoai tây chiên…
- – Các thực phẩm chế biến sẵn, tinh chế, chẳng hạn như bánh mì trắng, gạo trắng, đồ ăn nhẹ đóng gói có hàm lượng calo cao…
- – Phô mai
- – Sữa và các sản phẩm từ sữa
- – Thịt đỏ như thịt bò, thịt trâu…
- – Đồ ngọt: bánh, kẹo và các thực phẩm có đường
- – Đồ ăn nhiều muối, nhiều chất béo
Đôi khi rất khó ăn uống sau phẫu thuật vì chán ăn. Điều này thường sẽ được giảm bớt vài ngày sau khi phẫu thuật, nhưng điều quan trọng là bạn phải tiếp tục ăn những thức ăn bổ dưỡng trong suốt thời gian hồi phục của mình. Không ăn đủ sau khi phẫu thuật có thể trì hoãn quá trình phục hồi.
Nếu bạn không bị táo bón và vẫn khó thèm ăn, hãy xem xét các loại thực phẩm giàu calo, chẳng hạn như bơ, khoai tây hoặc sinh tố với sữa, trái cây và bột protein nếu cần.
[embed-health-tool-bmr]
