Hỏi đáp dược sĩ: Uống thuốc ARV nên kiêng ăn gì?

Bạn đọc hỏi:

Chào dược sĩ, tôi năm nay 30 tuổi, được chẩn đoán nhiễm HIV và đang điều trị bằng thuốc ARV trong thời gian dài. Tôi không biết khi uống thuốc ARV nên kiêng ăn gì để việc điều trị hiệu quả? Xin dược sĩ giải đáp giúp tôi. Cảm ơn dược sĩ nhiều.

Dược sĩ trả lời:

Chào bạn,

Với câu hỏi Uống thuốc ARV nên kiêng ăn gì, dược sĩ Vũ Huy Hoàng (Cử nhân Đại học Dược Hà Nội – chuyên ngành Dược lâm sàng) giải đáp như sau:

Uống thuốc ARV nên kiêng ăn gì?

Trong quá trình sử dụng các thuốc ARV, người bệnh cần đặc biệt chú ý đến chế độ ăn hàng ngày. Bởi một số loại thức ăn có thể làm giảm hiệu quả điều trị hoặc làm tăng tác dụng phụ của ARV. Sau đây là các thực phẩm người bệnh nên tránh khi đang uống ARV:

• Thức ăn nhiều chất béo: Uống thuốc ARV nên kiêng ăn gì? Thực phẩm chiên rán, nhiều dầu mỡ, chất béo no thường gây các rối loạn tiêu hoá như buồn nôn, tiêu chảy ở người đang dùng ARV. Ngoài ra, ăn nhiều chất béo còn làm rối loạn mỡ máu, tăng lượng cholesterol xấu và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. 
• Đồ ăn cay nóng, thực phẩm từ sữa: Tương tự chất béo, đồ cay nóng như tỏi, ớt, hạt tiêu… hoặc các sản phẩm được làm từ sữa cũng dễ gây rối loạn tiêu hoá cho bệnh nhân HIV.
• Tránh hút thuốc lá, uống bia rượu: Sử dụng bia rượu, thuốc lá khi đang dùng ARV thường khiến người bệnh mệt mỏi hơn, làm suy giảm hệ miễn dịch. Bệnh nhân HIV hút thuốc lá dễ gặp các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng, điển hình là ung thư phổi.
• Các chất kích thích: Cà phê và một số loại trà kích thích thần kinh làm tăng tác dụng phụ của thuốc ARV, khiến người bệnh khó vào giấc, mất ngủ.
• Nước ngọt, các loại nước uống có gas: Bệnh nhân HIV đang dùng thuốc ARV không nên uống các loại nước ngọt, nước có gas. Các loại nước này chứa nhiều đường, không tốt cho người bệnh. Ngoài ra, một số thành phần trong nước ngọt có thể tương tác với thuốc, làm biến đổi thuốc và ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị.
• Uống thuốc ARV nên kiêng ăn gì? Thức ăn sống: Trứng sống, thịt, hải sản chưa chế biến (sushi, hàu,…) hoặc hoa quả chưa rửa sạch,… thường chứa nhiều tác nhân gây bệnh, có thể làm nặng hơn tình trạng suy giảm miễn dịch ở người bị HIV.

Lưu ý khi dùng thuốc ARV

HIV hiện chưa có phương pháp chữa trị triệt để, biện pháp chủ yếu là sử dụng các thuốc ARV dài ngày. Do đó, để đảm bảo hiệu quả tối đa, bên cạnh việc tìm hiểu uống thuốc ARV nên kiêng ăn gì, người bệnh cũng cần lưu ý các điểm dưới đây:

• Tuân thủ điều trị: Người bệnh quên uống, uống không đủ liều hoặc bỏ thuốc sẽ rất dễ tạo điều kiện cho virus nhân lên nhiều hơn và kháng thuốc. Do đó, người bệnh phải tuyệt đối tuân thủ chế độ liều mà bác sĩ đưa ra.
• Nên uống thuốc vào bữa ăn để giảm các tác dụng phụ khi dùng ARV. Người bệnh không nên uống thuốc khi đang đói. 
• Với trường hợp bị loạn dưỡng mỡ do ARV (hiện tượng tăng tích mỡ ở một số vùng cơ thể): Tác dụng phụ này thường gặp ở các thuốc tenofovir, lamivudin, zidovudine,… Bệnh nhân có thể tập luyện thể dục để giảm mỡ thừa và tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Chế độ ăn: Một bữa ăn đủ chất gồm protein, vitamin, khoáng chất, sẽ giúp nâng cao hệ miễn dịch, ngăn ngừa tiến triển của bệnh. Đồng thời, chế độ ăn đủ chất giúp làm giảm tình trạng mệt mỏi do thuốc gây ra. Người bệnh nên ăn các thực phẩm lành mạnh như: cá giàu omega – 3, hạt lanh, bơ, dầu hạt cải, dầu ô liu…

Trân trọng!