Siêu âm Doppler là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh thường dùng trong nhiều bài kiểm tra sức khỏe, điển hình như kiểm tra tim thai (doppler thai nhi) hay kiểm tra lưu lượng máu lên não trong doppler xuyên sọ,..
Vậy siêu âm Doppler là gì? Kỹ thuật này có khác gì so với siêu âm thông thường và có thể dùng để chẩn đoán những bệnh lý nào? Hãy cùng Hello Bacsi tìm hiểu ngay qua những thông tin sau đây nhé!
Tìm hiểu chung
Siêu âm Doppler là gì?
Siêu âm Doppler là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn dựa trên nguyên lý phản xạ lại sóng siêu âm từ các thành phần đang lưu thông trong lòng mạch, để ước tính lưu lượng máu và xác định chiều dòng máu. Khác với siêu âm thông thường – là kỹ thuật sử dụng sóng âm để tạo ra hình ảnh của các cơ quan bên trong cơ thể, nhưng không thể hiện lưu lượng máu.
Có 4 kiểu siêu âm Doppler, bao gồm:
- Siêu âm Doppler màu: sử dụng máy tính để chuyển đổi các sóng siêu âm thu được thành những màu sắc khác nhau – biểu thị tốc độ và hướng của dòng máu trong thời gian thực.
- Siêu âm Power Doppler: loại Doppler màu mới cung cấp chi tiết hơn về lưu lượng máu so với siêu âm Doppler màu tiêu chuẩn. Nhưng nó không thể hiện hướng của dòng máu, điều này có thể lại rất cần thiết trong một số trường hợp.
- Siêu âm Doppler quang phổ: biểu thị lưu lượng dòng máu trên một biểu đồ thay vì hình ảnh màu, giúp hiện thị được mức độ tắc nghẽn của mạch máu.
- Siêu âm Doppler 2 mặt: sử dụng sóng siêu âm tiêu chuẩn để thu lại hình ảnh các mạch máu và cơ quan, biến hình ảnh này thành biểu đồ nhờ sự trợ giúp của máy tính, giống như trong Doppler quang phổ.
- Siêu âm Doppler sóng liên tục: cho phép ước tính chính xác hơn lưu lượng máu ở tốc độ cao hơn nhờ vào tính năng truyền và nhận sóng âm liên tục.
Khi nào cần thực hiện siêu âm Doppler?
Tại sao phải siêu âm Doppler?
Siêu âm Doppler sẽ cho bác sĩ hình ảnh để đánh giá các thay đổi bất thường về lưu lượng máu của người bệnh khi nghi ngờ sự bất thường này liên quan đến nhiều nhóm bệnh lý. Ví dụ như nghi ngờ bệnh động mạch ngoại vi (PAD) với các triệu chứng bao gồm:
- Tê hoặc yếu ở chân.
- Đau do chuột rút ở hông hoặc ở cẳng chân khi đi bộ hoặc leo cầu thang.
- Cảm giác lạnh ở cẳng chân hoặc bàn chân.
- Đổi màu da và hoặc da chân căng bóng.
Một số triệu chứng điển hình cho các vấn đề ở tim khác:
- Hụt hơi, khó thở.
- Phù nề ở chân, bàn chân và hoặc ổ bụng.
- Mệt mỏi.
Bạn cũng có thể cần tiến hành siêu âm Doppler khi:
- Tiền sử đột quỵ có thể được chỉ định thực hiện siêu âm Doppler xuyên sọ, để kiểm tra lưu lượng máu lên não.
- Mạch máu của bạn bị chấn thương.
- Đang được điều trị chứng rối loạn lưu lượng máu.
- Đang mang thai hoặc bác sĩ nghi ngờ thai nhi của bạn gặp các vấn đề về lưu lượng máu. Điều này có thể là do bác sĩ nghi ngờ thai nhi nhỏ hơn mức tiêu chuẩn hoặc thai phụ mắc các vấn đề về sức khỏe như: bệnh hồng cầu hình liềm, tiền sản giật,..
Siêu âm Doppler giúp chẩn đoán các bệnh lý nào?
Doppler thường được chỉ định trong các trường hợp:
- Kiểm tra chức năng tim và thường được thực hiện cùng với điện tâm đồ.
- Tìm kiếm sự tắc nghẽn trong lưu lượng máu nếu có. Sự tắc nghẽn lưu lượng máu ở chân có thể do huyết khối tĩnh mạch sâu.
- Kiểm tra các tổn thương trong mạch máu và khuyết khiếm trong cấu trúc tim.
- Tìm kiếm sự co thắt của các mạch máu. Nếu các động mạch ở tay và chân bị co thắt thu hẹp lại có thể bạn đã mắc phải bệnh động mạch ngoại vi hoặc hẹp động mạch cảnh.
- Theo dõi lưu lượng máu sau phẫu thuật.
- Kiểm tra lượng máu bình thường ở thai phụ và thai nhi.
[embed-health-tool-bmi]
Thận trọng
Siêu âm Doppler có nguy hiểm không?
Siêu âm Doppler được xem là một phương pháp xét nghiệm y khoa an toàn, thay thế cho các thủ thuật chẩn đoán xâm lấn nhiều hơn như chụp mạch.
Cho đến hiện nay vẫn chưa ghi nhận bất kỳ rủi ro nào khi siêu âm doppler. Nó cũng được xem là an toàn cho thai kỳ.
Quy trình
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Chuẩn bị trước khi siêu âm Doppler
Để chuẩn bị siêu âm Doppler, bạn có thể cần:
- Cởi bỏ quần áo và trang sức.
- Tránh hút thuốc lá và sử dụng các sản phẩm có chứa nicotine khác trong tối đa 2 giờ trước khi siêu âm. Bởi nicotine sẽ làm co thắt các mạch máu và ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm của bạn.
- Đối với một số kiểu Doppler, bạn có thể sẽ được yêu cầu nhịn ăn (không ăn hoặc uống) vài giờ trước khi tiến hành siêu âm.
Đừng quá lo lắng, bác sĩ siêu âm hay các kỹ thuật viên sẽ dặn dò bạn cẩn thận trước khi thực hiện siêu âm Doppler nếu cần thiết chuẩn bị những điều nào khác.
Quá trình siêu âm Doppler diễn ra như thế nào?
Khi vào phòng siêu âm, bạn sẽ nằm cố định trên giường siêu âm và vén quần áo để lộ khu vực cần kiểm tra.
Bác sĩ chẩn đoán hình ảnh hoặc kỹ thuật viên sẽ thoa một lớp gel lên vùng da cần kiểm tra. Lớp gel giúp cho sóng âm truyền qua.
Tiếp đến bác sĩ sẽ ấn đầu dò (một thiết bị cầm tay để truyền và nhận sóng âm) và di chuyển qua lại lên vùng khảo sát. Các sóng âm được đầu dò ghi lại sẽ gửi đến máy tính và chuyển thành hình ảnh hoặc đồ thị tùy vào kiểu doppler.
Sau khi thực hiện
Sau khi kết thúc quá trình siêu âm doppler, bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ lau sạch phần gel trong trên cơ thể bạn. Mỗi lần siêu âm Doppler thông thường mất khoảng 30-60 phút để hoàn thành. Siêu âm Doppler không gây đau hoặc chỉ gây khó chịu tạm thời nếu đầu dò di chuyển qua vùng đang bị đau. Bạn có thể tiếp tục các hoạt động bình thường sau siêu âm doppler mà không cần nghỉ ngơi.
Bạn có thể xem thêm: Siêu âm ổ bụng
Kết quả của xét nghiệm
Kết quả của siêu âm Doppler là gì?
Khi hoàn thành quá trình kiểm tra, bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ phân tích các kết quả để trao đổi với bác sĩ chuyên khoa điều trị và thông báo kết quả này đến người bệnh. Một số bệnh lý có thể xảy ra nếu siêu âm Doppler cho thấy sự bất thường:
- Tắc nghẽn hoặc có cục máu đông trong mạch máu.
- Mạch máu bị thu hẹp.
- Lưu lượng máu bất thường.
- Chứng phình động mạch làm cho động mạch trở nên căng và mỏng. Nếu thành quá mỏng, động mạch có thể bị vỡ, gây chảy máu đe dọa tính mạng.
Ngoài ra, siêu âm Doppler cũng có thể cho thấy kết quả bất thường ở thai nhi (nếu có) như tăng hoặc giảm lưu lượng máu qua các động mạch cung cấp cho thai nhi. Ý nghĩa của các kết quả siêu âm Doppler sẽ phụ thuộc vào vùng cần kiểm tra. Hãy trao đổi với bác sĩ nếu có bất kỳ thắc mắc nào về kết quả siêu âm của bạn.
