Nhiều bậc phụ huynh dành nhiều thời gian cùng con chơi các trò chơi mang tính giáo dục như cờ vua. Đây là một trò chơi mang lại nhiều lợi ích cho sự phát triển của trẻ nhưng cách dạy trẻ chơi cờ vua đôi khi gây ra nhiều khó khăn cho bố mẹ.
Nếu đang muốn dạy con cách chơi cờ vua, mời bạn cùng Hello Bacsi tìm hiểu trong bài viết sau đây nhé!
Cách dạy trẻ chơi cờ vua: Đơn giản đến không ngờ!
Dù bạn nắm rõ luật chơi cờ vua, chơi khá tốt môn thể thao trí tuệ này thì việc truyền đạt cho trẻ hiểu và biết chơi cũng là một việc không hề đơn giản. Thêm vào đó, để chơi giỏi cờ vua, bé cần phải tự trau dồi những kỹ thuật, lối chơi cũng như vận dụng tư duy của bản thân vào từng thế cờ. Chính vì vậy, bước đầu tiên trong cách dạy chơi cờ vua cho trẻ em là bạn nên bắt đầu bằng việc dạy bé luật chơi và những bước cơ bản của từng quân cờ để giúp trẻ làm quen với môn thể thao trí tuệ này.
1. Nhận biết quân cờ và bàn cờ
Trước khi tìm hiểu về các quy tắc và luật chơi của cờ vua, bạn nên giới thiệu cho trẻ một cách tổng quát nhất về các quân cờ cũng như vai trò của chúng trên bàn cờ. Các quân cờ vua đều có hình dáng riêng nên trẻ sẽ phân biệt khá dễ dàng. Cách dạy bé chơi cờ vua là sau khi đã nhận diện được các quân cờ, bạn hãy chỉ bé cách sắp xếp vị trí của các quân cờ trên bàn cờ.
2. Làm thế nào để chiến thắng một ván cờ?
Khi con bạn đã nhận biết được tên các quân cờ, bây giờ là lúc trẻ cần biết làm thế nào để chiến thắng một ván cờ. Để tạo niềm hứng thú cho bé, bạn có thể xây dựng câu chuyện về hai đất nước có vua, hoàng hậu và binh lính. Hai đất nước này đang chiến đấu với nhau và để giành chiến thắng, con bạn phải chỉ huy quân đội trong bàn cờ sao cho có thể “chiếu bí’ được vua của đối thủ.
3. Cách dạy trẻ chơi cờ vua: Hãy bắt đầu với quân tốt
Mỗi quân cờ có một cách di chuyển khác nhau trên bàn cờ. Vì vậy, con bạn có thể sẽ cảm thấy khó hiểu và bối rối nếu bắt đầu chơi tất cả các quân cờ cùng một lúc. Trước hết, bạn nên giới thiệu cho bé về quân tốt. Hãy để con bạn hiểu rằng vai trò cơ bản của quân tốt trong bàn cờ chính là để bảo vệ các quân cờ khác. Từ cách di chuyển của quân tốt cũng như cách để hạ gục quân tốt của đối thủ, con bạn sẽ quen dần với các bước di chuyển thẳng và chéo.
Dù được xem là quân cờ yếu nhất bàn cờ vua, nhưng quân tốt lại có một ưu thế chính là khả năng “thăng cấp’. Khi quân tốt của bạn tiến được đến hàng cuối cùng trên bàn cờ của bên đối thủ, nó sẽ được thăng cấp thành một quân cờ khác (mã, tượng, xe, hậu) tùy vào vị trí mà chúng đến được.
4. Để quân mã chiếm ưu thế
Sau khi trẻ đã quen với cách di chuyển và vai trò của quân tốt, bạn hãy tiếp tục dạy con về quân mã. Bé có thể dễ dàng nhận diện quân cờ này vì chúng có hình dạng bán thân của chú ngựa. Quân mã có thể đi theo hình dạng chữ L và mỗi bước đi gồm tổng cộng 3 ô. Tức là quân mã có thể tiến 1 ô rồi quẹo 2 ô hoặc tiến 2 ô rồi quẹo 1 ô. Quân mã có khả năng “nhảy qua đầu’ các quân khác nên trở thành quân duy nhất có thể di chuyển mà không bị cản bởi bất kỳ quân nào. Cách dạy trẻ chơi cờ vua đơn giản là hãy cho con làm quen dần với cách di chuyển của quân tốt và quân mã trước khi tiếp tục thêm các quân cờ khác vào bàn cờ.
5. Dạy bé chơi cờ vua: Quân tượng xuất trận
Khi bé đã quen với quân mã, bạn có thể cho thêm quân tượng vào bàn cờ. Cách di chuyển của quân tượng hơi khó hơn 2 quân cờ trước, tuy nhiên nếu con bạn đã quen với cách di chuyển theo đường chéo thì đây không còn là vấn đề nữa. Quân tượng chỉ có thể đi theo đường chéo và không giới hạn khoảng cách.
6. Đến lượt quân xe
Quân cờ cuối cùng trong đội hình quân đội là quân xe. Quân xe có thể đi dọc hoặc đi ngang với số ô tùy ý trên bàn cờ. Trong việc hướng dẫn chơi cờ vua cho trẻ là khi đã có một quân đội hoàn chỉnh, bạn có thể sắp xếp thành bàn cờ, tập cho trẻ bố trí chiến thuật để phát huy được thế mạnh của mỗi quân cờ.
7. Quân hậu – Giữ an toàn cho vua
Dù là quân cờ có nhiều sức mạnh nhất nhưng trong cách dạy trẻ chơi cờ vua, bạn không nên giới thiệu cho trẻ quân hậu ngay từ đầu vì bé có thể sẽ xuất quân cờ này ra đầu tiên. Quân hậu có thể di chuyển theo bất kỳ hướng nào mà không bị giới hạn nên được xem là quân cờ mạnh nhất trong bàn cờ. Quân hậu không nên được đưa ra trận quá sớm vì có thể tạo cơ hội để đối thủ chiếu bí quân vua. Con bạn cần hiểu rằng chiến thuật chơi cờ vua tốt chính là phải kết hợp sức mạnh của “quân đội’ và quân hậu để bảo vệ quân vua của mình. Hiểu được giá trị và vai trò của các quân khác trên bàn cờ có thể giúp con bạn tìm ra thời điểm và chiến thuật tốt nhất để sử dụng quân hậu nhằm xoay chuyển ván cờ trong tình thế nguy cấp.
8. Cách dạy trẻ chơi cờ vua: Vua là quân cờ quyền lực nhất
Quân vua được xem là quân cờ quyền lực nhất trong bộ cờ vua dù phạm vi di chuyển của quân cờ này chỉ hạn chế trong vòng 1 ô quanh nó. Sở dĩ, quân vua rất quan trọng vì chỉ cần quân vua bị bất kỳ quân nào của đối thủ “chiếu bí’ thì xem như ván cờ đã có nguy cơ kết thúc. Bạn cần dạy con tầm quan trọng của quân vua và làm thế nào sử dụng các quân cờ khác để bảo vệ quân cờ này.
9. Bắt đầu ván cờ
Không có cách dạy trẻ chơi cờ vua nào hiệu quả bằng việc để bé thực hành chơi những ván cờ thật sự. Sau khi đã hướng dẫn con về vai trò, vị trí và nguyên tắc di chuyển của các quân cờ, bạn đã có thể cùng con chơi ván cờ đầu tiên. Nếu trẻ vẫn còn chưa thể nhớ hết được, bạn có thể lập một danh sách về các quân cờ và cách di chuyển của chúng để con có thể tham khảo khi quên. Hãy cho con thời gian và hướng dẫn lại mỗi khi trẻ nhầm luật. Cần để trẻ có những nước đi sai để trẻ nhận thấy rằng tầm quan trọng của mỗi nước cờ trong việc bảo vệ quân hoặc bị ăn mất quân. Qua nhiều ván chơi sẽ giúp trẻ học được nhiều chiến thuật chơi.
Lợi ích của việc chơi cờ vua đối với sự phát triển của trẻ
Cờ vua không chỉ là một trò chơi đơn thuần mà còn là phương pháp tốt để giúp trẻ phát triển trí não, tư duy chiến lược và tinh thần đồng đội. Việc chơi cờ vua mang lại nhiều lợi ích khác nhau, đó là lý do tại sao bạn nên bắt đầu tham khảo cách dạy trẻ chơi cờ vua và dạy con từ sớm.
1. Kích thích sự sáng tạo
Mọi người thường nghĩ, cờ vua là một trò chơi cần khả năng logic mạnh mẽ vì phải tuân thủ các quy tắc và luật chơi nghiêm ngặt. Nhưng chính từ những nguyên tắc này, trẻ cần phải vận dụng sự sáng tạo của mình để tìm ra các chiến lược mới. Não phải sẽ hoạt động trong quá trình con chơi cờ vua và giúp con tìm ra được những cách chơi sáng tạo hơn.
2. Phát triển khả năng đọc và tăng cường khả năng ghi nhớ
Chơi cờ vua giúp tăng cường khả năng ghi nhớ. Nguyên do là người chơi cần luôn phải lưu ý mọi nước đi của mình cũng như của đối thủ. Điều quan trọng là phải nhớ các động thái của đối thủ, để tìm ra các chiến thuật và chiến lược của họ. Việc này sẽ giúp trẻ củng cố hệ thống thần kinh của mình, giúp nó trở nên mạnh mẽ hơn để có thể ghi nhớ mọi thứ tốt hơn.
Dù không thể ghi lại tất cả diễn biến của trận cờ nhưng mắt bạn vẫn có thể nhận ra được những nước cờ mà bạn có thể đi. Điều này sẽ tác động tốt tới kỹ năng đọc của trẻ ở giai đoạn sớm. Một nghiên cứu năm 1991 đã chỉ ra rằng, những trẻ chơi cờ vua thường xuyên có khả năng đọc tốt hơn những trẻ không chơi. Các nhà khoa học tin rằng, việc này có liên quan mật thiết đến khả năng phát triển của não khi chơi cờ vua.
3. Lợi ích của việc chơi cờ vua: Khả năng tập trung lâu hơn
Sự xuất hiện của trò chơi điện tử, thiết bị công nghệ và thói quen vội vã khiến khả năng tập trung của trẻ em bị suy giảm. Điều này có thể gây khó khăn khi trẻ cần tập trung, đặc biệt là khi học ở lớp hoặc khi nghe giảng. Cờ vua là một trò chơi đòi hỏi khả năng tập trung rất cao. Vì vậy, việc chơi môn thể thao trí tuệ này thường xuyên sẽ giúp bộ não của trẻ rèn luyện khả năng tập trung và giúp con bạn phát triển trong nhiều lĩnh vực khác.
Bạn không bao giờ có thể chơi cờ vua nếu đang nghĩ về chuyện khác và không tập trung. Một ván cờ có thể kéo dài từ vài chục phút đến vài giờ, thậm chí là vài ngày mới phân định thắng thua và trong suốt thời gian này, người chơi cần phải luôn tập trung để không vội vã đưa ra những quyết định sai lầm. Việc chơi môn cờ này sẽ giúp con bạn phát triển sức chịu đựng và khả năng tập trung trong thời gian dài.
4. Khả năng đưa ra quyết định nhanh chóng
Khi tham gia chơi cờ vua, con bạn cần đưa ra những nước cờ chỉ trong thời gian rất ngắn. Việc chơi cờ vua sẽ giúp bé phản xạ nhanh hơn trước các tình huống trong cuộc sống và nhạy bén hơn để tìm ra những phương án giải quyết kịp thời.
5. Trẻ chơi cờ vua giúp hình thành lối tư duy chiến lược
Trẻ em thường không thể lập ra kế hoạch tương lai mà hầu hết phải lớn lên mới học được kỹ năng này. Tuy nhiên, khi chơi cờ vua, bé cần phải suy nghĩ trước các chiến lược và nước cờ để có thể chiến thắng đối thủ. Việc chơi cờ thường xuyên giúp bé hình thành lối tư duy chiến lược và có thể áp dụng vào cuộc sống hằng ngày.
Một trong những điểm tương đồng giữa cờ vua và đời thực là không thể quay lại khi đã đưa ra một quyết định. Mỗi quyết định dẫn đến một kết quả và một nước đi sai lầm có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Chơi cờ vua thường xuyên có thể giúp bé nhận ra tầm quan trọng của việc lên kế hoạch cũng như những hậu quả có thể xảy ra nếu trẻ đưa ra quyết định sai lầm.
6. Cải thiện chỉ số thông minh IQ
Không khó để nhận thấy rằng hầu hết những trẻ biết chơi cờ vua khá thông minh và thường đạt được kết quả cao trong học tập hoặc giỏi trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Khả năng chơi cờ tốt đã được chứng minh có liên quan đến việc cải thiện chỉ số thông minh của một đứa trẻ. Nhiều nhà nghiên cứu tin rằng, cờ vua giúp kích thích sự phát triển của cả hai bán cầu não, từ đó cũng giúp trẻ phát triển nhiều khía cạnh khác trong cuộc sống.
Nhiều nghiên cứu khác nhau đã cho thấy rằng cờ vua có thể giúp trẻ tăng khả năng toán học, đặc biệt là các dạng toán liên quan đến không gian.
7. Vận dụng tối đa não bộ để suy nghĩ
Cờ vua không phải là một trò chơi chỉ cần vận dụng những quy tắc là được. Ngay cả những đứa trẻ có khả năng tư duy logic tốt cũng có thể gặp khó khăn khi chơi cờ vua. Để chơi tốt môn cờ này, con bạn cần thêm một yếu tố liên quan đến không gian, được quyết định bởi sự vận hành của bán cầu não phải. Với từng ván cờ khác nhau, con bạn sẽ phải vận dụng hết năng lực tư duy của não để có thể giành chiến thắng. Việc chơi cờ giúp kích thích não bộ hoạt động tốt hơn và hiệu quả hơn.
8. Kỹ năng giải quyết vấn đề tốt hơn
Khi chơi cờ vua, người chơi không có thời gian để hối hận về nước đi của chính mình hoặc hoang mang khi bị dồn vào tình huống khó. Lúc này, trẻ cần nghĩ ra nhiều cách khác nhau để biến quân cờ của mình từ thế “bị động’ sang thế chủ động. Điều này rất có lợi trong sự phát triển của trẻ, giúp hình thành khả năng tìm kiếm nhanh giải pháp và giải quyết vấn đề.
Ngoài ra, chơi cờ cũng giúp trẻ giữ được bình tĩnh khi đứng trước những tình huống khó khăn. Việc hoảng loạn sẽ khiến con đưa ra những quyết định sai lầm và đôi khi gây ra những vấn đề hết sức nghiêm trọng. Chính vì vậy, cờ vua sẽ giúp con bạn học được kỹ năng giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn.
Những lợi ích của cờ vua đối với sự phát triển của trẻ là vô tận. Nếu trường học của bé không có môn cờ vua trong chương trình học tập, bạn nên học cách dạy trẻ chơi ờ vua và dạy con chơi ở nhà hoặc cho bé tham gia các lớp học chuyên về cờ vua để bé có thể phát triển bản thân một cách toàn diện hơn.
[embed-health-tool-vaccination-tool]
