Tên thường gọi: Mâm xôi
Tên thường gọi: Mâm xôi
Tên gọi khác: Đùm đũm, đũm hương, mác hủ (Tày), co hu (Thái), ghìm búa (Dao)
Tên nước ngoài: Ronce rampante (Pháp)
Tên khoa học: Rubus moluccanus Hook f.
Họ: Hoa hồng (Rosaceae)
Cây bụi nhỏ, thân leo có gai to và dẹt. Cành mọc vươn dài, nhiều lông.
Lá đơn, mọc so le. Phiến lá hình bầu dục, hình trứng hoặc gần tròn; chia thùy nông không đều. Gân lá hình chân vịt. Mép lá khía răng. Mặt trên lá màu lục sẫm, phủ lông lởm chởm. Mặt dưới lá có nhiều lông mềm, mịn, màu trắng xỉn. Cuống lá dài, có gai, có lá kèm nhưng rụng từ sớm.
Cụm hoa mọc ở kẽ lá hoặc đầu cành thành chùm ngắn. Lá bắc giống lá kèm. Hoa màu trắng. Lá đài 5, có lông, 2 – 3 cái ở phía ngoài chẻ ra ở đầu còn các lá khác nguyên. Cánh hoa 5, mỏng, hình tròn. Nhị rất nhiều và thường dài bằng cánh hoa, chỉ nhị dẹt. Lá noãn nhiều.
Quả kép, hình cầu, khi chín có màu đỏ cho tới đen và ăn được.
Mùa hoa và quả rơi vào tháng 4 – 9.
Cành, lá và quả mâm xôi đều được dùng làm thuốc. Cành lá thu hái quanh năm đem phơi khô. Quả thu hái khi chín.
Quả chứa acid hữu cơ gồm acid citric, acid malic và acid salicylic; đường, pectin.
Lá chứa tanin.
1. Chống oxy hóa
Quả mâm xôi có lượng vitamin dồi dào, cụ thể là 26,2 mg/ 100 g quả tươi. Nhờ đặc tính chống oxy hóa mạnh mẽ của vitamin C nên loại quả này có tác dụng ngăn ngừa và làm chậm quá trình oxy hóa trong cơ thể. Cụ thể là:
2. Tăng cường hệ thống miễn dịch, tránh nhiễm trùng như nhiễm trùng đường tiểu, nhiễm E.coli
3. Tác dụng chống viêm, đặc biệt là trên tiêu hóa, hỗ trợ tiêu hóa
4. Tăng cường sinh lực, cải thiện ham muốn cho nam giới. Bạn có thể dùng cây mâm xôi chữa hiếm muộn ở nam vì nó hỗ trợ cải thiện chất lượng tinh trùng.
Nhiều người cho rằng lá mâm xôi chữa tắc vòi trứng nhưng hiện tại chưa tìm được tài liệu chứng mình điều này.
Lá, cành và rễ loài cây này đều có vị ngọt, nhạt và tính bình. Công dụng là hoạt huyết, thanh nhiệt, tán ứ, chỉ huyết, kích thích tiêu hóa, giúp tăng cảm giác ngon miệng.
Quả có vị ngọt, tính bình, được dùng thay thế vị thuốc phúc bồn tử trong y học cổ truyền. Tác dụng là bổ gan thận, giữ tính khí, cường dương, tăng cường sức mạnh.
Theo một số tài liệu nước ngoài, lá cây có tác dụng điều hòa kinh nguyệt, gây sảy thai. Vỏ thân và lá có tác dụng làm se. Quả có tác dụng bồi bổ, cường dương.
Mâm xôi được dùng bồi bổ cho phụ nữ sau sinh bị mất sức, trị đầy bụng do ăn không tiêu, viêm gan mạn tính, viêm tuyến vú, viêm miệng, thận hư, liệt dương, di tinh, tiểu són, tiểu buốt
Ở Ấn Độ, người ta dùng quả mâm xôi chữa đái dầm ở trẻ em; nước sắc từ lá và vỏ thân chữa tiêu chảy.
Liều từ 10 – 30g quả, từ 30 – 40g cành lá hằng ngày tùy theo từng bài thuốc.
Cành lá phơi khô 10 – 20g, sao thơm rồi hãm hoặc sắc nước uống trong ngày.
Dùng riêng hoặc phối hợp với lá khổ sâm.
Lá và cành 20 – 30g, mộc thông 15g, ô rô 15g đem sắc cùng 400ml nước cho đến khi còn 100ml, chia thành 2 lần uống trong ngày.
Cây mâm xôi phơi khô 20 – 30g, sắc nước uống.
Dùng riêng hoặc phối hợp với ba kích, kim anh mỗi vị 10 – 15g.
Để sử dụng dược liệu mâm xôi một cách an toàn và có hiệu quả, bạn nên tham khảo trước ý kiến từ các bác sĩ, thầy thuốc đông y uy tín. Một số thuốc, thực phẩm chức năng hay thảo dược khác mà bạn đang dùng có thể gây ra những tương tác không mong muốn với dược liệu này.
Trong quá trình sử dụng, nếu thấy xuất hiện các triệu chứng bất thường, hãy tạm ngưng dùng và thông báo ngay cho bác sĩ.
Bạn không dùng mâm xôi cho phụ nữ mang thai vì có thể gây sảy thai. Phụ nữ sau sinh có thể dùng được dược liệu này.
Bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc thầy thuốc trước khi dùng thảo dược này.
Vị thuốc mâm xôi có thể tương tác với một số thuốc, thực phẩm chức năng hay dược liệu khác mà bạn đang sử dụng. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi dùng, bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ và thầy thuốc trước khi muốn dùng bất kỳ loại dược liệu nào.
Miễn trừ trách nhiệm
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Thông tin kiểm chứng bởi:
Lương Lan
Đặt câu hỏi cho bác sĩ
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để tạo câu hỏi
Chia sẻ với bác sĩ các thắc mắc của bạn để được giải đáp miễn phí.
Đăng ký hoặc Đăng nhập để đặt câu hỏi cho bác sĩ!