Sốt cao, phát ban, đau cơ và khớp… là những triệu chứng bệnh sốt xuất huyết ở người lớn mà bạn rất dễ nhận biết. Người mắc căn bệnh này thể nặng còn có các dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm như chảy máu chân răng, chảy máu cam, xuất huyết dưới da, giảm huyết áp, sốc…
Tham khảo những thông tin được tổng hợp trong bài viết dưới đây của Hello Bacsi để biết được cách nhận biết nhanh nhất các triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn.
Bệnh sốt xuất huyết là gì?
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue lây truyền từ muỗi sang người thông qua vết chích gây ra. Đây là bệnh phổ biến ở những nước nằm trong vùng nhiệt đới như Việt Nam.
Bệnh có thể lây truyền từ người sang người nếu bị muỗi vằn mang mầm bệnh đốt. So với người lớn, trẻ em là đối tượng dễ mắc bệnh hơn cả.
Bệnh sốt xuất huyết có thể gây ra những triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn như đau nhức cơ thể, nhất là ở các cơ và các khớp. Sốt xuất huyết thể nhẹ có thể gây phát ban, sốt cao. Ở thể nặng, bệnh có thể gây chảy máu, giảm huyết áp đột ngột, dẫn đến tử vong nhanh chóng.
Nguyên nhân gây bệnh sốt xuất huyết
Bệnh sốt xuất huyết do virus Dengue gây ra, trong đó, muỗi vằn Aedes aegypti là vật trung gian truyền virus từ người bệnh sang người khỏe mạnh. Loài muỗi này sinh sống ở các khu vực ẩm thấp, tối tăm, rậm rạp và thường đẻ trứng ở những nơi có nguồn nước, bao gồm cả nước sạch và nước đọng.
Muỗi vằn có thể đốt người vào tất cả các thời điểm trong ngày, nhất là lúc sáng sớm hoặc chiều tà. Do đó, chỉ từ một người bệnh ban đầu, bệnh rất dễ lây lan trên phạm vi rộng và tạo thành dịch bệnh.
Triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn
Triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn có nhiều điểm tương đồng với sốt xuất huyết ở trẻ em. Khi bị muỗi vằn đốt và truyền virus gây bệnh, người bệnh có thể gặp một trong hai trường hợp: sốt xuất huyết biểu hiện ra bên ngoài hoặc xuất huyết nội tạng.
Các dấu hiệu bị sốt xuất huyết người lớn được phân thành 3 cấp độ dựa trên mức độ nguy hiểm của bệnh. Cấp độ càng cao thì người bệnh càng gặp phải những biến chứng nghiêm trọng, nguy hiểm đến tính mạng. Cụ thể:
1. Triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn dạng cổ điển (thể nhẹ)
Sau khi bị muỗi vằn mang virus đốt, các triệu chứng sốt xuất huyết thể nhẹ ở người lớn thường sẽ rầm rộ hơn trẻ em. Thông thường, các biểu hiện rất điển hình và không có biến chứng. Trong vòng 4-7 ngày từ khi bị muỗi truyền bệnh, bệnh nhân sẽ bắt đầu bị sốt cao đột ngột (có thể lên đến 40,5 độ C), và kèm theo các dấu hiệu sốt xuất huyết ở người lớn như:
- Đau nhức đầu nghiêm trọng
- Đau sau hốc mắt
- Đau cơ, xương và khớp
- Buồn nôn và nôn
- Chán ăn
- Phát ban dưới da ở nhiều vị trí
- Có dấu hiệu xuất huyết (chấm máu đỏ dưới da, chảy máu cam, chảy máu chân răng…)
Các triệu chứng sốt xuất huyết này khiến người lớn mất sức, mệt mỏi, gặp khó khăn khi làm việc hoặc thực hiện các hoạt động khác. Do đó, bệnh nhân cần được nghỉ ngơi để điều trị và hồi phục sức khỏe.
Mặt khác, theo các chuyên gia y tế, trong một số trường hợp mắc bệnh sốt xuất huyết dạng nhẹ, người lớn, và cả trẻ em, có thể không có các biểu hiện của sốt xuất huyết điển hình.
2. Sốt xuất huyết gây xuất huyết nội tạng
Bệnh sốt xuất huyết nặng có thể gây xuất huyết nội tạng ở người lớn, bao gồm xuất huyết trong đường tiêu hóa và xuất huyết não. Các triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn trong trường hợp này có thể gây ra nhiều nguy hiểm đến sức khỏe của bệnh nhân. Lúc này, người bệnh thường có những biểu hiện như:
- Đau đầu bình thường
- Sốt nhẹ
- Không phát ban
- Sau khoảng 2 ngày, bệnh nhân sẽ đi ngoài ra máu
- Phân có màu đen hoặc đi ngoài ra máu tươi
- Trên da bắt đầu có các chấm xuất huyết
- Mệt mỏi, vật vã, lừ đừ
- Da tái xanh
- Nôn nhiều
- Ít tiểu
- Đau vùng gan, nhất là khi dùng tay ấn vào
Đối với xuất huyết não, các dấu hiệu sốt xuất huyết ở người lớn thường không rõ ràng, do đó mà rất khó nhận biết. Trong một số trường hợp, sốt xuất huyết gây xuất huyết não sẽ khiến bệnh nhân có các triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn như:
- Đau đầu
- Sốt
- Liệt tay, chân hoặc liệt nửa người
- Sau đó bị hôn mê, có thể dẫn đến tử vong.
3. Triệu chứng sốc sốt xuất huyết Dengue ở người lớn
Các mạch máu của người bị bệnh sốt xuất huyết thể nặng có thể bị tổn thương và rò rỉ huyết tương. Nếu số lượng tế bào hình thành huyết khối (cục máu đông) trong máu của người bệnh giảm xuống có thể gây ra xuất huyết nghiêm trọng. Tình trạng này được gọi là hội chứng sốc sốt xuất huyết.
Đây là cấp độ nặng nhất của bệnh sốt xuất huyết ở người lớn (và cả trẻ em). Các triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn trong giai đoạn này bao gồm tất cả những dấu hiệu của hai cấp độ trên. Tuy nhiên, lúc này, các triệu chứng sẽ tiến triển rất nhanh, đe dọa đến tính mạng của người bệnh, có thể dẫn đến các triệu chứng:
- Chảy máu ồ ạt
- Huyết tương thoát khỏi mạch máu
- Hạ huyết áp
- Viêm cơ tim
- Viêm đa tạng
- Sốc
Tình trạng này thường xảy ra ở những người bị sốt xuất huyết trong lần nhiễm bệnh sau, khi cơ thể đã có miễn dịch chủ động hoặc bị động với một loại kháng nguyên virus. Trong trường hợp này, chỉ sau khoảng 2-5 ngày mắc bệnh thì bệnh sẽ tiến triển nặng. Sốc sốt xuất huyết có thể xảy ra ở cả trẻ em và người lớn, gây tử vong nhanh chóng.
Cách nhận biết sớm các triệu chứng sốc sốt xuất huyết Dengue ở người lớn
- Xuất huyết nặng: Người bệnh không chỉ bị xuất huyết dưới da mà còn bị xuất huyết dạ dày nặng, dẫn đến nôn ra máu, cùng với các nốt màu thâm tím…
- Khoang màng phổi bị ứ dịch, khiến người bệnh cảm thấy khó thở.
- Bệnh nhân bị suy tạng.
Điều trị sốt xuất huyết ở người lớn
1. Điều trị
Nếu nghi ngờ người thân bị mắc căn bệnh này, bạn nên đưa người bệnh đến cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Phần lớn người mắc sốt xuất huyết được điều trị ngoại trú và theo dõi tại các cơ sở y tế. Việc điều trị chủ yếu là nhằm hạ sốt, truyền dịch, theo dõi chống sốc. Những bệnh nhân có triệu chứng bệnh sốt xuất huyết ở người lớn nghiêm trọng cần nhanh chóng nhập viện hoặc báo cho bác sĩ biết để được điều trị kịp thời.
Với trường hợp chỉ mắc bệnh thể nhẹ và được chỉ định điều trị ngoại trú, bạn nên:
- Đảm bảo người bệnh nghỉ ngơi ở phòng yên tĩnh, ngủ mùng để tránh bị muỗi đốt nhằm giảm thiểu nguy cơ lây bệnh cho những người xung quanh
- Ăn các món dễ tiêu như: cháo, súp, sữa, trái cây dầm…
- Uống nhiều nước hơn bình thường có thể dùng nước lọc nấu sôi để nguội, nước Oresol (nước biển khô, cách pha: 1 gói pha vào 1 lít nước, uống với lượng khoảng 100 – 150ml nước/kg cân nặng/ngày), nước cam vắt, nước chanh đường…
- Uống thuốc khi bị sốt cao: Bị sốt xuất huyết uống thuốc gì? Câu trả lời là người bệnh cần uống thuốc hạ sốt (Paracetamol 500mg) khi bị sốt cao, các liều uống cách nhau 4 – 6 giờ. Lưu ý là với người lớn thì tổng liều uống không quá 60mg/kg cân nặng/ngày. Người bệnh sốt xuất huyết tuyệt đối không được dùng aspirin, analgin, ibuprofen để hạ sốt vì thể gây xuất huyết, toan máu.
- Không cắt lễ hay cạo gió.
- Không mặc nhiều quần áo hay quấn kín khi đang lên cơn sốt.
- Tuyệt đối không tự ý truyền dịch tại nhà vì có thể dẫn đến phù nề, suy hô hấp gây nguy hiểm đến tính mạng.
2. Khi nào cần đưa người bệnh sốt xuất huyết đi cấp cứu?
Nếu có các triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn sau, bạn nên đưa người bệnh đi cấp cứu ngay lập tức:
- Có dấu hiệu đau bụng dữ dội hoặc tăng cảm giác đau
- Nôn kéo dài và nhiều hơn
- Nướu bị chảy máu, chảy máu chân răng, chảy máu cam
- Tiểu ra máu hoặc đi cầu ra máu hay dịch nôn có máu
- Tiểu ít, số lần đi ít hơn, lượng nước tiểu giảm
- Chảy máu dưới da, trông giống như những vết bầm tím
- Da sẫm màu, môi tím tái
- Khó thở hoặc thở nhanh
- Da lạnh hoặc rờ vào có cảm giác ướt (đây là dấu hiệu cảnh báo sốc)
- Mệt mỏi
- Khó chịu hoặc bồn chồn, kích thích vật vã, li bì…
Khi người bệnh đến bệnh viện, các bác sĩ sẽ khám để đánh giá thêm một số dấu hiệu nữa gồm: phù nề, tràn dịch, gan to, tiểu cầu giảm. Điều này giúp các bác sĩ đề ra phác đồ điều trị phù hợp và hiệu quả.
Phòng ngừa sốt xuất huyết ở người lớn
Vì muỗi vằn là vật trung gian truyền bệnh sốt xuất huyết từ người sang người, do đó, biện pháp phòng bệnh sốt xuất huyết ở người lớn và trẻ em hiệu quả nhất chính là hạn chế sự sinh sôi của muỗi vằn và tránh bị muỗi cắn.
1. Hạn chế sự sinh sôi của muỗi vằn
Để phòng bệnh sốt xuất huyết, bạn cần loại bỏ nơi trú ngụ cũng như các điều kiện hỗ trợ muỗi đẻ trứng:
- Vệ sinh nơi ở và môi trường sống sạch sẽ, thường xuyên
- Không nên trữ nước trong các thùng chứa, lu, khạp… mà không có nắp đậy kín.
- Không vứt rác bừa bãi xung quanh tạo điều kiện cho muỗi sinh sôi, ẩn nấp và đẻ trứng
- Dọn sạch sẽ, gọn gàng sân vườn, cây cối
- Diệt muỗi vằn bằng cách đốt nhang muỗi, dùng vợt điện diệt muỗi, phun thuốc diệt muỗi định kỳ theo hướng dẫn.
2. Bảo vệ cơ thể khỏi bị muỗi đốt
Để phòng tránh bị muỗi vằn đốt, bạn nên:
- Ngủ mùng, kể cả ban ngày
- Mặc quần áo dài
- Không đến gần hoặc chui vào bụi rậm
- Sử dụng các sản phẩm diệt muỗi
- Bôi kem chống muỗi.
Ngoài ra, nếu trong gia đình có người bị sốt xuất huyết hoặc có các triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn, các thành viên khác cần thực hiện những điều sau:
- Cách ly người bệnh để tránh trường hợp muỗi đốt người bệnh và truyền virus gây bệnh cho người khác.
- Mọi người trong gia đình (kể cả người bệnh) phải ngủ mùng, sử dụng các biện pháp phòng tránh muỗi đốt.
- Thay nước cho bình hoa, chậu cây thủy sinh thường xuyên, tìm và xử lý các vật dụng có chứa nước không dùng đến nhằm triệt tiêu nơi sinh sản của muỗi.
- Dọn dẹp, vệ sinh nhà cửa sạch sẽ để muỗi không có nơi trú ẩn.
- Dùng tinh dầu đuổi muỗi, vợt điện… để diệt muỗi.
Một số câu hỏi thường gặp về bệnh sốt xuất huyết ở người lớn
1. Người lớn mắc bệnh sốt xuất huyết có tự khỏi không?
Theo các chuyên gia sức khỏe thì đa phần các triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn sẽ tự khỏi trong vòng khoảng 7 – 10 ngày. Các thuốc sử dụng trong quá trình điều trị chủ yếu là thuốc hạ sốt, uống nước biển khô, nước trái cây để bù chất điện giải… Ngoài ra, trong một số trường hợp, các bác sĩ có thể chỉ định người bệnh dùng thuốc chống chảy máu, chống suy tuần hoàn.
Thông thường, ở giai đoạn dần phục hồi, người bệnh thường có các dấu hiệu tích cực như: cảm thấy đỡ mệt mỏi, ăn ngon hơn, đi tiểu nhiều hơn, không còn xuất hiện các nốt xuất huyết mới…
2. Bệnh sốt xuất huyết ở người lớn nguy hiểm như thế nào?
Các triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn dạng nhẹ thường sẽ là sốt cao, phát ban, đau cơ và khớp. Người mắc bệnh dạng nặng có thể bị chảy máu nghiêm trọng, giảm huyết áp đột ngột dẫn đến sốc, thậm chí tử vong.
Các biến chứng như tăng tính thấm thành mạch, cô đặc máu, xuất huyết do giảm tiểu cầu khiến bệnh nhân chảy máu cam, chảy máu chân răng, xuất huyết dưới da… thường xảy ra vào ngày thứ 4 – 6 sau khi phát bệnh. Do đó, bạn cần đặc biệt chú ý đến các dấu hiệu của sốt xuất huyết ở người bệnh trong giai đoạn này để có thể xử lý kịp thời. Lưu ý là những người mắc bệnh sốt xuất huyết nếu có các bệnh lý đi kèm (lao hạch, viêm loét dạ dày, bệnh tim, phổi…) rất dễ gặp biến chứng nặng, gây nguy hiểm đến tính mạng.
Dù nền y khoa rất phát triển nhưng hiện nay chúng ta vẫn chưa có phương pháp đặc trị nào để chữa sốt xuất huyết ở trẻ em lẫn người lớn. Việc phát hiện bệnh sớm và được chăm sóc y tế kịp thời, đúng cách giúp giảm thiểu tỷ lệ tử vong ở người bệnh xuống dưới 1%.
Hello Bacsi hy vọng rằng qua bài viết này bạn đã có thêm những thông tin hữu ích về bệnh sốt xuất huyết, biết được các triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn nguy hiểm để có thể can thiệp kịp thời.
