Có lẽ ai cũng biết rằng nhiều bệnh truyền nhiễm như sốt xuất huyết hay sốt rét là do muỗi truyền bệnh. Thế nhưng vẫn có nhiều người chưa phân biệt được muỗi gây sốt rét, muỗi gây sốt xuất huyết với muỗi thường. Vì sao chúng lại có khả năng lây bệnh?
Về cơ bản, bạn cần hiểu rằng một số loài muỗi như muỗi anophen và muỗi vằn có thể là tác nhân trung gian truyền bệnh. Vì vậy, trong các biện pháp được khuyến khích thì phòng tránh muỗi đốt và xua đuổi muỗi là điều cần thiết. Điều quan trọng nữa chính là bạn cần hiểu rõ được đặc điểm của các loài muỗi gây bệnh truyền nhiễm nhằm tăng cường phòng ngừa nhiễm bệnh hiệu quả.
Bệnh sốt xuất huyết và muỗi gây bệnh
Bệnh sốt xuất huyết được liệt kê vào danh mục những loại bệnh thường gặp và nguy hiểm ở Việt Nam vì nguy cơ bùng dịch cao, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cũng như vắc xin tiêm phòng.
Sốt xuất huyết là bệnh do virus Dengue gây nên, cụ thể loại virus này có 4 chủng huyết thanh khác nhau là DEN-1, DEN-2, DEN-3, DEN-4. Nhiều người lầm tưởng rằng nếu đã từng mắc căn bệnh này rồi và chữa khỏi thì sẽ không bị nữa. Thực tế, khi mắc lần đầu, người đó vẫn có nguy cơ mắc bệnh thêm 3 lần đối với các chủng virus còn lại.
Ai cũng có thể là đối tượng của sốt xuất huyết mà đáng lo ngại nhất là trẻ em bởi sức đề kháng non yếu của các bé. Theo thống kê, trẻ trong độ tuổi từ 4 đến 9 thường có nguy cơ mắc bệnh cao nhất. Với những bé dưới 1 tuổi, nếu mắc bệnh sẽ cực kỳ nguy hiểm đến tính mạng.
Những đặc điểm giúp bạn phân phân biệt muỗi gây sốt xuất huyết, muỗi gây sốt rét với những loại khác
Bên cạnh muỗi vằn gây bệnh sốt xuất huyết cũng có một loại muỗi nữa khá phổ biến đó là muỗi anophen gây sốt rét. Bạn có thể phân biệt xem muỗi anophen khác muỗi thường, muỗi vằn ở điểm nào qua các dấu hiệu sau.
1. Muỗi anophen gây sốt rét
Muỗi anophen trưởng thành thường có màu nâu sẫm và đen, cơ thể được chia làm ba phần đầu, ngực, bụng. Khác với những loài muỗi khác, lúc nghỉ ngơi phần bụng sẽ hướng lên, không hướng xuống dưới. Chiều dài của cơ thể muỗi bằng với chiều dài của vòi, trên cánh có các vẩy màu đen trắng.
Loài muỗi gây sốt rét này thường sinh sản tại những vùng nước ngọt. Trứng muỗi có khả năng tồn tại ở nhiệt độ lạnh. Muỗi cái giao phối nhiều lần trong vòng đời dù chỉ sống được vài tuần đến một tháng, chúng hút máu để bổ sung chất dinh dưỡng cho trứng. Khi đốt muỗi đậu chếch góc 50 đến 90 độ so với bề mặt đốt.
Muỗi anophen hoạt động từ khi mặt trời lặn đến khi mặt trời mọc. Chúng thường đậu trong nhà vài giờ sau khi đốt người. Sau đó, chúng trú ngụ ở các bụi cây, khe kẽ.
2. Trường hợp muỗi gây sốt xuất huyết là muỗi vằn – Bạn cần lưu ý những điểm nào?
Muỗi vằn là muỗi gây sốt xuất huyết, trong đó đặc biệt là chủng aedes aegypti. Do chúng ta chưa hiểu rõ nhiều về đặc điểm sinh sống và hoạt động của muỗi như thế nào. Đồng thời, việc chưa biết phân biệt muỗi sốt xuất huyết và muỗi thường cũng khiến công tác phòng chống bệnh tại nhà vẫn chưa được hiệu quả.
Đặc điểm để xác định loại muỗi sốt xuất huyết này là muỗi có màu đen, trên thân và chân có những đốm trắng nên còn có tên gọi khác là muỗi vằn. Muỗi vằn cái sẽ đốt người và chúng hoạt động mạnh mẽ vào ban ngày, nhất là sáng sớm và chiều tối. Nơi sinh sống của chúng là những nơi tối tăm như xó nhà, trên chỗ treo quần áo, chăn màn…
Muỗi vằn sinh sản trong các ao, vũng nước hoặc các dụng cụ chứa nước xung quanh nhà như bể nước, lu, vại, chum, giếng, lọ cắm hoa… hay kể cả những đồ ve chai trong nhà.
Trứng của muỗi sẽ nở khi tiếp xúc với nước, trứng muỗi có thể tồn tại trong điều kiện khô hạn suốt nhiều tháng. Trong vòng đời của mình, muỗi cái có thể đẻ trứng đến 5 lần, mỗi lần đến hàng chục trứng.
Muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết thế nào?
Con đường lây truyền có thể bắt đầu bằng việc sau khi muỗi cái aedes aegypti hút máu người mắc bệnh sốt xuất huyết và mang mầm bệnh. Thời kỳ ủ bệnh của muỗi là 10 – 12 ngày, khoảng thời gian này chính là lúc để virus nhân lên rồi di chuyển đến tuyến nước bọt của muỗi. Sau đó, muỗi truyền bệnh cho người khác thông qua vết đốt.
Người bệnh cũng chính là nguồn lây truyền virus cho những con muỗi khác. Đặc biệt là khi muỗi thay đổi vật chủ thường xuyên, nó sẽ có nguy cơ truyền virus cho nhiều người hơn nữa. Đó cũng là nguyên do khiến bệnh trở thành dịch lan rộng.
Bệnh sốt xuất huyết là bệnh tương đối nguy hiểm, có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu như không được phát hiện và điều trị đúng cách. Tuy nhiên, bệnh này có thể hoàn toàn phòng tránh được nếu chúng ta có biện pháp phòng chống muỗi gây sốt xuất huyết hiệu quả. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã có thêm ít kinh nghiệm trong việc phân biệt muỗi anophen và muỗi thường, muỗi thường và muỗi vằn để chủ động phòng ngừa bệnh do các loại muỗi này gây ra.
