Ước tính có khoảng 1,28 tỷ người trưởng thành trong độ tuổi 30–79 trên toàn thế giới bị tăng huyết áp, hầu hết sống ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Khoảng 46% số đó không biết mình mắc bệnh, làm tăng nguy cơ biến cố tim mạch.
Vậy, làm thế nào để nhận biết các dấu hiệu cao huyết áp? Đâu là cách điều trị, kiểm soát cũng như phòng ngừa tình trạng trên tốt nhất? Mời bạn cùng tìm kiếm câu trả lời qua bài viết sau.
Tìm hiểu chung
Bệnh tăng huyết áp (cao huyết áp) là gì?
Khi đo huyết áp, người ta dùng 2 số đo là huyết áp tâm thu (số đứng trước) và huyết áp tâm trương (số đứng sau) ví dụ như 120/80mmHg. Tăng huyết áp xảy ra khi huyết áp tâm thu từ 140mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương từ 90mmHg trở lên.
Các phân độ tăng huyết áp
Theo Bộ Y tế Việt Nam, cao huyết áp được chia thành các giai đoạn như sau:
1. Huyết áp bình thường: Chỉ số huyết áp tâm thu từ 120 – 129mmHg và tâm trương từ 80 – 84mmHg.
2. Tiền tăng huyết áp: Huyết áp tâm thu dao động từ 130 – 139mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương từ 85 – 89 mmHg.
3. Tăng huyết áp độ 1: Huyết áp tâm thu dao động trong khoảng 140 – 159 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương dao động từ 90 – 99mmHg.
4. Tăng huyết áp độ 2: Huyết áp tâm thu từ 160 – 179mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương 100 – 109mmHg.
[embed-health-tool-heart-rate]
Triệu chứng
Những dấu hiệu và triệu chứng huyết áp cao là gì?
Hầu hết những người bị tăng huyết áp không có triệu chứng hoặc dấu hiệu nào mặc dù tình trạng đã khá nghiêm trọng.
Những người bị huyết áp rất cao (thường là 180/120 hoặc cao hơn) có thể gặp các triệu chứng bao gồm:
- Đau đầu dữ dội
- Đau ngực
- Chóng mặt
- Khó thở
- Buồn nôn
- Nôn mửa
- Mờ mắt hoặc các thay đổi thị lực khác
- Sự lo lắng
- Lú lẫn
- Ù tai
- Chảy máu cam
- Nhịp tim bất thường.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Bạn nên đến khám bác sĩ nếu đo huyết áp nhiều lần thấy chỉ số cao hoặc khi gặp bất kì triệu chứng nào nghi ngờ do huyết áp rất cao gây ra.
Bên cạnh đó, bạn nên đi khám sức khỏe định kỳ. Trong quá trình khám, bác sĩ cũng sẽ đo huyết áp của bạn. Hãy đến cơ sở y tế để đo huyết áp ít nhất hai năm một lần, bắt đầu từ tuổi 18. Nếu bạn từ 40 tuổi trở lên hoặc từ 18 đến 39 tuổi và có nguy cơ cao bị huyết áp cao, hãy kiểm tra huyết áp ít nhất mỗi năm một lần.
Bác sĩ sẽ yêu cầu bạn đo thường xuyên hơn nếu bị huyết áp cao hoặc có các yếu tố nguy cơ khác đối với bệnh tim.
Nguyên nhân
Nguyên nhân huyết áp cao là gì?
Có hai loại tăng huyết áp với các nguyên nhân khác nhau:
- Cao huyết áp vô căn: không có nguyên nhân cụ thể. Trong trường hợp này, tăng huyết áp thường là do di truyền và xuất hiện ở nam giới nhiều hơn nữ giới.
- Cao huyết áp thứ cấp: là hệ quả của một số bệnh như bệnh thận, bệnh tuyến giáp, u tuyến thượng thận hay sử dụng thuốc tránh thai, thuốc chữa cảm, cocaine hoặc uống rượu quá mức.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh huyết áp cao?
Những điều làm tăng nguy cơ bị huyết áp cao bao gồm:
- Lớn tuổi
- Có tiền sử gia đình bị huyết áp cao
- Thừa cân hoặc béo phì
- Không hoạt động thể chất
- Chế độ ăn nhiều muối
- Uống quá nhiều rượu
- Một số tình trạng mãn tính như bệnh thận, tiểu đường và ngưng thở khi ngủ
- Mang thai.
Biến chứng
Tăng huyết áp có nguy hiểm không?
Nếu bạn bị huyết áp cao, lực đẩy của máu vào thành động mạch luôn ở mức quá cao. Tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu. Theo thời gian, ápp lực quá mức lên thành động mạch do huyết áp cao có thể làm hỏng mạch máu và các cơ quan trong cơ thể. Huyết áp càng cao và mất kiểm soát càng lâu thì tổn thương càng lớn.
Huyết áp cao không được kiểm soát có thể dẫn đến các biến chứng bao gồm:
- Đau tim
- Đột quỵ
- Phình động mạch
- Suy tim
- Vấn đề về thận
- Vấn đề về mắt
- Hội chứng chuyển hóa
- Ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ
- Mất trí nhớ.
Chẩn đoán và điều trị
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế, vậy nên tốt nhất là bạn hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Chẩn đoán bệnh tăng huyết áp bằng cách nào?
Máy đo huyết áp là thiết bị dùng để chẩn đoán tình trạng huyết áp. Thiết bị này gồm một dải cao su bơm hơi được đặt xung quanh cánh tay bạn khi đo huyết áp. Thông thường, bác sĩ sẽ đo huyết áp 2-3 lần ở cả hai cánh tay và khoảng 3 lần khác nhau trước khi chẩn đoán bệnh huyết áp cao.
Dạng tăng huyết áp phổ biến ở những người trên 60 tuổi là tăng huyết áp tâm thu đơn độc, huyết áp tâm thu cao (lớn hơn 140 mmHg) trong khi đó huyết áp tâm trương bình thường (ít hơn 90 mmHg).
Những phương pháp dùng để điều trị huyết áp cao là gì?
Thay đổi lối sống có thể giúp huyết áp cao. Bác sĩ có thể khuyên bạn nên thay đổi lối sống bao gồm:
- Ăn một chế độ ăn có lợi cho tim với ít muối
- Hoạt động thể chất thường xuyên
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh hoặc giảm cân nếu cần
- Hạn chế uống rượu
- Không hút thuốc
- Ngủ từ 7 đến 9 giờ mỗi ngày.
Đôi khi, thay đổi lối sống không đủ để điều trị huyết áp cao. Nếu chúng không giúp ích, bác sĩ có thể đề nghị dùng thuốc để hạ huyết áp cho bạn.
Tùy thuộc vào tình trạng tăng huyết áp cũng như các bệnh liên quan, bác sĩ sẽ kê một số loại thuốc điều trị huyết áp cao như các thuốc lợi tiểu thiazide, thuốc ức chế beta, thuốc ức chế men chuyển, ARB, thuốc chẹn kênh canxi, thuốc ức chế Renin…
Phòng ngừa
Những biện pháp nào giúp hạn chế diễn tiến của bệnh tăng huyết áp?
Bạn sẽ có thể kiểm soát bệnh này nếu áp dụng các biện pháp sau:
- Giảm lượng muối trong bữa ăn hàng ngày
- Thường xuyên tập thể dục
- Ngưng hút thuốc, giảm rượu bia
- Giữ cơ thể cân đối.
Bị cao huyết áp nên ăn gì?
Ngoài điều trị bằng thuốc, bạn có thể chọn các thực phẩm giúp hỗ trợ chữa huyết áp cao như: các loại rau lá xanh như rau diếp, cải xoăn, rau chân vịt, cải cầu vồng…; việt quất, củ dền, sữa chua, chuối, cá béo…
Bệnh cao huyết áp nên ăn trái cây gì?
Các loại trái cây bạn nên ăn gồm:
- Chuối
- Dưa hấu
- Lựu
- Kiwi…
Cao huyết áp không nên ăn gì?
Những thực phẩm người bệnh huyết áp cao không nên ăn gồm:
- Muối
- Thịt nguội
- Dưa muối
- Thực phẩm đóng hộp
- Đường
- Thức uống có cồn…
Hi vọng bài viết đã cung cấp đến bạn những thông tin hữu ích về căn bệnh rất thường gặp là tăng huyết áp. Đây là một bệnh mạn tính và bạn cần phải kiểm soát suốt đời để bảo vệ sức khỏe tim mạch và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
