Hội chứng chân không yên: Nguyên nhân và cách điều trị

Hội chứng chân không yên là một bệnh lý thần kinh, ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống như gây khó chịu đến mất khả năng lao động. Nhiều người phát trầm cảm vì buồn chân không ngủ được.

Vậy hội chứng chân không yên là gì, làm sao chấm dứt được tình trạng buồn chân tay khi ngủ? Mời bạn tham khảo bài viết sau nhé.

Tìm hiểu chung

Hội chứng chân không yên là gì?

Hội chứng chân không yên, hay còn gọi là hội chứng chân bồn chồn hoặc bệnh Willis-Ekbom (RLS/ WED), là một bệnh lý thần kinh làm cho đôi chân của người bệnh luôn trong trạng thái muốn vận động mà không kiểm soát được.

Hội chứng này làm đôi chân cảm thấy rất khó chịu khi ngồi hay nằm. Người bệnh phải đứng lên và di chuyển để giảm bớt cảm giác khó chịu tạm thời. Những cảm giác này cũng có thể xảy ra đối với tay.

Hội chứng chân không yên thường xảy ra vào buổi tối hoặc về đêm khi bạn đang ngồi hoặc nằm ngủ. Tình trạng buồn chân khi ngủ có thể phá vỡ giấc ngủ (buồn chân không ngủ được), kéo theo buồn ngủ ban ngày và gây khó khăn khi đi lại.

Những ai thường mắc hội chứng chân không yên?

Khoảng 10% dân số trên thế giới sẽ gặp phải hội chứng này tại một thời điểm nào đó trong đời. Hội chứng chân không yên có thể xảy ra ở bất kỳ lứa tuổi nào, thậm chí cả trẻ nhỏ, nhưng phổ biến ở tuổi trung niên và người già. Tuổi càng cao, rối loạn này có xu hướng thường gặp hơn.

Triệu chứng và dấu hiệu

Những dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng chân không yên là gì?

Cảm giác buồn chân khiến người bệnh luôn bị thôi thúc phải vận động và không thể nào cưỡng lại được; có thể đi kèm với dị cảm như ngứa, bỏng rát hoặc kiến bò sâu bên trong chân, làm chân khó chịu khi ngủ. Người bệnh duỗi chân, đá văng mạnh hoặc đi bộ để đỡ khó chịu hơn. Những cử động chân có thể giúp giảm cảm giác khó chịu tạm thời. Khi chưa biết mình gặp triệu chứng của hội chứng chân không yên, nhiều người sẽ thắc mắc chân tay buồn bực khó chịu là bệnh gì.

Thường thì cả hai bên cơ thể đều bị ảnh hưởng. Bởi vì những cảm giác này có thể lặp lại trong đêm và làm gián đoạn giấc ngủ nên bạn thường sẽ thấy rất mệt mỏi vào ngày hôm sau. Nhìn chung, tình trạng buồn chân tay thường xuất hiện sau khi bạn nghỉ ngơi trong một thời gian dài hoặc vào ban đêm là chủ yếu.

Hội chứng chân không yên còn có thể liên quan đến tình trạng khác phổ biến hơn, được gọi là cử động tay chân theo chu kỳ lúc ngủ, khiến chân giật và đá văng trong đêm và có thể kéo dài suốt đêm.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Nên gọi bác sĩ nếu bạn nghĩ rằng mình mắc hội chứng chân không yên hoặc nếu tình trạng buồn tay buồn chân không ngủ được vẫn còn tiếp tục ngay cả khi đã điều trị bằng thuốc.

Nếu bạn có triệu chứng được đề cập ở trên, hay có bất kỳ câu hỏi hoặc thắc mắc nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa và tình trạng bệnh lý có thể khác nhau ở nhiều người. Hãy luôn thảo luận với bác sĩ để được chỉ định phương pháp chẩn đoán, điều trị và xử lý tốt nhất dành cho bạn.

Nguyên nhân

Nguyên nhân gây ra hội chứng chân không yên là gì?

Các nhà khoa học cho rằng hội chứng chân bồn chồn là do sự mất cân bằng của các chất dopamine trong não bộ, là chất gửi tín hiệu điều khiển chuyển động cơ bắp. Về nguyên nhân vì sao lại có sự mất cân bằng này hầu như vẫn chưa rõ ràng. Có một nguyên nhân đã được xác định bao gồm:

• Di truyền: Nhiều người mắc hội chứng chân không yên có người thân trong gia đình đã từng mắc hội chứng này, đặc biệt là khi bệnh khởi phát trước 40 tuổi. Nguyên nhân do có sự khiếm khuyết gen trên các nhiễm sắc thể.
• Thay đổi hormone ở phụ nữ: Phụ nữ tuổi trung niên và phụ nữ mang thai dễ mắc phải tình trạng này nhất. Thai kỳ hoặc sự thay đổi hormone có thể tạm thời làm nặng thêm các triệu chứng của bệnh. Một số phụ nữ bị bệnh khi mang thai lần đầu tiên, đặc biệt xảy ra vào ba tháng cuối thai kỳ. Tuy nhiên triệu chứng buồn chân khi ngủ thường sẽ biến mất sau sinh.

Nguy cơ mắc bệnh

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc hội chứng chân không yên?

Có rất nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ hội chứng chân không yên, bao gồm:

• Bệnh lý thần kinh ngoại biên: Những tổn thương thần kinh này ở bàn tay và bàn chân đôi lúc do bệnh lý mãn tính gây ra, chẳng hạn như tiểu đường và nghiện rượu.
• Thiếu sắt: ngay cả khi không bị thiếu máu thì tình trạng thiếu sắt vẫn có thể gây ra hoặc làm nặng thêm tình trạng buồn tay buồn chân không ngủ được. Nếu bạn có tiền căn xuất huyết dạ dày ruột, bị chảy máu nhiều trong kỳ kinh hoặc hiến máu nhiều lần thì bạn dễ bị thiếu sắt.
• Suy thận: nếu bạn bị suy thận, bạn cũng có thể bị thiếu sắt, thường là đi kèm với thiếu máu. Khi chức năng thận hoạt động không tốt, lượng sắt dự trữ trong máu sẽ giảm xuống. Cùng với những thay đổi sinh hoá khác trong cơ thể, điều này có thể gây ra hoặc làm nặng thêm triệu chứng buồn tay buồn chân khi ngủ.
• Tổn thương tủy sống: chấn thương, tổn thương tủy sống vì nhiều nguyên nhân khác nhau có thể làm tăng nguy cơ gây hội chứng chân không yên.
• Một số thuốc: như thuốc chống trầm cảm đôi khi khiến bệnh nặng hơn.

Chẩn đoán và điều trị

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán hội chứng chân không yên?

Bác sĩ thường chẩn đoán bệnh thông qua việc bạn mô tả triệu chứng, khám lâm sàng và khám thần kinh. Bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm máu để loại trừ các nguyên nhân khác, ví dụ như thiếu sắt. Nếu bệnh nặng, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn nhập viện để theo dõi về giấc ngủ và các triệu chứng của bạn.

Những phương pháp nào dùng để điều trị hội chứng chân không yên?

Mục tiêu của việc điều trị bệnh buồn chân tay khi ngủ là làm giảm triệu chứng và cho phép bạn có giấc ngủ ngon. Bác sĩ có thể khuyến cáo biện pháp điều trị trị liệu tại nhà và dùng thuốc. Thường thì phối hợp cả hai phương pháp này cho kết quả khá tốt. Một số thuốc có tác dụng tốt hơn những thuốc còn lại, vì vậy có thể cần phải thử vài lần để tìm được loại thuốc điều trị tốt nhất.

Thuốc có thể bao gồm:

• Thuốc làm tăng dopamin trong não: như ropinirole, rotigotine, pramipexole,.. để điều trị hội chứng chân không yên mức độ vừa đến nặng. Tuy nhiên, đôi khi dùng thuốc này một thời gian sẽ dần không hiệu quả và các triệu chứng sẽ quay trở lại. Lúc này, bác sĩ sẽ đổi cho bạn một loại thuốc khác.
• Thuốc tác động đến kênh canxi: chẳng hạn như gabapentin, gabapentin enacarbil và pregabalin.
• Thuốc opioid: những thuốc gây nghiện gồm tramadol, codein, oxycodon và hydrocodon có thể giảm các triệu chứng tay chân bồn chồn từ nhẹ đến nặng nếu sử dụng với liều lượng phù hợp.
• Thuốc giãn cơ và thuốc an thần: những thuốc này giúp bạn ngủ ngon hơn nhưng không giúp triệu chứng bồn chồn ở chân mất đi. Hơn nữa, chúng có thể khiến bạn buồn ngủ vào ban ngày. Vì vậy, bác sĩ sẽ chỉ định khi không còn phương pháp nào khác.

Riêng phụ nữ có thai cần được cân nhắc cẩn thận khi dùng thuốc.

Ngoài ra, còn một mẹo chữa hội chứng chân không yên là hãy tránh sử dụng caffeine, thuốc lá và rượu trong suốt quá trình điều trị. Chất kích thích có thể khiến triệu chứng nặng thêm.

Nếu các triệu chứng nặng lên và việc điều trị không làm giảm triệu chứng, có thể bạn cần phải đến khám ở chuyên gia điều trị rối loạn giấc ngủ hoặc bác sĩ nội thần kinh – người chuyên điều trị các bệnh lý của hệ thần kinh.

(*) Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Cách hạn chế hội chứng chân không yên xảy ra với bạn

Hội chứng chân không yên có thể được hạn chế nếu bạn áp dụng những thói quen sinh hoạt sau đây:

• Tập thói quen đi ngủ đúng giờ, tại một khoảng thời gian cố định mỗi tối;
• Tập thể dục đều đặn, cường độ vừa phải; không nên tập quá sức hoặc quá muộn trong ngày
• Tìm hiểu các kỹ thuật thư giãn, chẳng hạn như tập yoga và phản hồi sinh học.
• Hỏi bác sĩ về việc dùng băng quấn chân. Chúng được thiết kế đặc biệt cho người có hội chứng chân không yên, nhằm tạo áp lực dưới bàn chân để giảm bớt triệu chứng.
• Thử các phương pháp làm giảm tạm thời cảm giác chân khó chịu khi ngủ như đi lại hoặc duỗi chân ra, tắm bồn nước nóng hoặc nước ấm, mát-xa chân hoặc chườm nóng hay chườm lạnh.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào khác về hội chứng chân không yên, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.