Chứng say xe có thể khiến bạn cảm thấy lo sợ mỗi lần bước lên xe hơi, xe buýt, xe lửa… Để vượt qua nỗi “ám ảnh” này, bạn cần phải làm gì? Hãy cùng Hello Bacsi tìm hiểu ngay 12 cách trị say xe giúp bạn thoải mái hơn khi đi du lịch nhé!
Tại sao bạn lại bị say tàu xe?
Một điểm thú vị rằng tất cả các tình trạng say xe, say tàu hay say sóng tưởng chừng khác nhau nhưng chung quy đều xuất phát từ cùng một nguyên nhân. Điều này là do não bộ của chúng ta có thể cảm nhận sự chuyển động của cơ thể qua các con đường khác nhau bằng hệ thần kinh tiền đình ốc tai bao gồm: tai trong, mắt và các mô cơ quan khác. Điều này giúp cho não điều khiển cơ thể di chuyển có chủ ý như đi bộ nhưng nếu bạn đi tàu hay xe thì hệ thống thần kinh trung ương nhận được các thông điệp mâu thuẫn từ các hệ thống cảm giác: tai trong, mắt, các thụ thể áp lực da và các cơ quan cảm thụ khớp.
Ví dụ như nếu bạn ngồi trên thuyền hoặc trong xe hơi (không nhìn ra ngoài cửa sổ), tai trong sẽ gửi tín hiệu rằng bạn đang cử động lên và xuống, trái và phải, nhưng đôi mắt lại chỉ thấy được cảnh tĩnh. Do đó, người ta giả thiết rằng xung đột giữa các tín hiệu truyền đến hệ thần kinh gây ra tình trạng say tàu xe.
Cách trị say xe không dùng thuốc
Dưới đây là những cách trị say xe để bạn cảm thấy thoải mái hơn khi du lịch và tận hưởng chuyến đi một cách trọn vẹn. Để tránh tác dụng phụ của thuốc Tây, nhiều người áp dụng các cách chống say xe không dùng thuốc. Tuy nhiên, những cách này có thể chỉ giúp bạn giảm thiểu các triệu chứng say xe chứ không trị dứt điểm hẳn.
Nếu bạn chỉ say xe nhẹ thì có thể áp dụng những cách trị say xe không dùng thuốc như sau:
1. Bất ngờ khi lái xe chính là cách trị say xe
Nghiên cứu đã cho thấy chứng say tàu xe có thể xảy ra khi chuyển động mà mắt bạn nhìn thấy khác với chuyển động mà tai trong cảm nhận được. Nếu bạn lái xe thì những giác quan này có thể kết nối tốt hơn, từ đó giảm triệu chứng say xe.
2. Chọn ngồi vị trí đầu trên xe
Tương tự như với vị trí ngồi lái xe, bạn có thể lựa chọn vị trí ngồi đầu trên xe để giảm triệu chứng say xe. Khi ngồi đầu, bạn có thể hướng mặt về phía xe đang di chuyển giúp kết nối cảm nhận của thị giác và tai trong dễ dàng hơn.
3. Thay đổi tư thế khi say xe
Nhiều người có triệu chứng say xe cảm thấy đỡ hơn khi họ nằm trên ghế thay vì ngồi. Một số người khác cảm thấy đứng lên có thể giúp họ giảm triệu chứng. Nếu bạn ở trong xe hơi, tư thế tựa đầu vào ghế có thể giúp giảm bớt chuyển động đầu.
4. Mở cửa sổ để thông thoáng hơn
Khi có dấu hiệu bị say xe, bạn có thể mở cửa sổ để đón gió trời, giúp làm giảm cảm giác ngột ngạt trong xe. Nếu bạn không thể mở cửa sổ thì có thể mở cửa gió điều hòa hoặc sử dụng quạt để thổi khí về phía bạn.
Ngoài ra, khói thuốc lá cũng có thể làm cho chứng say xe của bạn trở nên trầm trọng nên tốt nhất là bạn hãy ngồi ở một nơi trên xe thật thoáng khí.
5. Đánh lạc hướng bản thân
Bạn có thể đánh lạc hướng bản thân khỏi các triệu chứng buồn nôn bằng cách nghe nhạc hoặc nói chuyện vui với bạn bè. Ngoài ra, nhai kẹo cao su hoặc ăn vặt cũng là một cách chống say xe hiệu quả, hoạt động cơ miêng nói chúng sẽ giúp làm giảm các tác động do xung đột tín hiệu giữa mắt và tai gây ra.
6. Ăn một bữa ăn nhẹ
Bạn có thể ăn một bữa nhẹ như bánh quy mặn để làm giảm chứng buồn nôn. Tuy nhiên, bạn nên lựa chọn những thực phẩm nhẹ giúp giảm triệu chứng như ngũ cốc, bánh mì, táo và chuối. Những thức ăn nhanh nhiều dầu mỡ và có tính axit cao sẽ khiến chứng say xe của bạn trở nên nặng hơn vì chúng làm chậm quá trình tiêu hóa.
7. Uống một ít nước
Bạn uống một ngụm nước lạnh, đồ uống có ga như viên sủi seltzer hoặc đồ uống ướp gừng sẽ giúp kiềm chế cảm giác buồn nôn. Những loại nước uống khác giúp giảm buồn nôn là sữa và nước ép táo.
Bạn không nên sử dụng các loại đồ uống như cà phê và một số loại soda vì chúng có thể gây mất nước và làm cho tình trạng buồn nôn trở nên tồi tệ hơn.
8. Cách chống say xe hiệu quả bằng trà hoa cúc
Hoa cúc là một loại thảo mộc giúp làm dịu dạ dày, làm giảm axit và thư giãn cơ bụng. Bạn có thể ngâm trà hoa cúc trước khi bắt đầu chuyến đi rồi đựng trong chai đem theo.
9. Tránh nhìn gần tại một điểm
Những người có chứng say xe dễ nhận thấy các triệu chứng của mình trở nên nặng hơn khi tập trung nhìn vào những đồ vật ở gần như đọc sách, nhắn tin hoặc nhìn vào màn hình thiết bị điện tử quá lâu. Điều này sẽ gây ra tình trạng mất kết nối giữa tai trong và mắt.
Thay vào đó, bạn có thể cân nhắc sử dụng sách nói, nghe nhạc hoặc thậm chí là ngủ một giấc trên xe.
10. Bấm huyệt chống say xe
Bấm huyệt cũng là một cách trị say xe hiệu quả được nhiều người truyền tai nhau. Một huyệt đạo dọc theo cổ tay gọi là nei-kuan (huyệt nội quan) có thể giúp bạn nhanh chóng giảm tình trạng say xe. Huyệt này có tác dụng giúp giảm các triệu chứng khó chịu như buồn nôn, đau bụng, nhức đầu, đau ngực…
Để tìm huyệt nei-kuan, bạn hãy đặt 3 ngón tay phải (ngón trỏ, ngón giữa và ngón đeo nhẫn) lên trên cổ tay trái, bắt đầu từ dưới nếp gấp. Huyệt nei-kuan sẽ nằm ở dưới ngón trỏ. Nếu bạn cảm thấy 2 gân lớn dưới ngón tay là đã tìm đúng vị trí huyệt. Bạn giữ và bấm huyệt này trong 4 – 5 giây.
11. Sử dụng liệu pháp mùi hương
Bạn có thể làm giảm các triệu chứng say xe bằng cách sử dụng liệu pháp mùi hương bằng tinh dầu như tinh dầu gừng, tinh dầu bạc hà và tinh dầu hoa oải hương nguyên chất.
Bạn có thể mua một bộ khuếch tán di động và sử dụng một vài giọt tinh dầu mỗi giờ. Để thuận tiện hơn, bạn cũng có thể ngửi nắp tinh dầu hoặc ngửi vòng cổ có chứa tinh dầu để giúp giảm buồn nôn.
12. Viên ngậm rễ cam thảo
Rễ cam thảo được sử dụng để làm dịu cơn đau loét dạ dày, kích thích axit dạ dày và giúp tiêu hóa. Viên ngậm từ loại dược liệu này cũng có thể giúp tránh cảm giác buồn nôn và ói mửa khi đi tàu, xe.
Tuy nhiên, bạn chỉ nên bổ sung loại cam thảo này theo hướng dẫn trên bao bì hoặc theo liều lượng bác sĩ chỉ định.
Cách trị say xe bằng thuốc
Các mẹo trị say xe thường không hiệu quả với những trường hợp say xe, say sóng nặng. Những lúc này bạn có thể dùng đến cách trị say xe bằng loại thuốc như:
1. Thuốc kháng histamine không kê đơn
Bạn có thể uống thuốc kháng histamine không kê đơn có chứa dimenhydrinate (Deamamine), diphenhydramine (Benadryl) hoặc meclizine (Antivert) từ 30-60 phút trước khi bạn đi lại trên xe. Thuốc sẽ có công hiệu tới 6 giờ.
Dimenhydrinate và diphenhydramine thường an toàn cho trẻ em trên 2 tuổi nhưng bạn vẫn nên hỏi bác sĩ về liều lượng dùng thuốc. Thuốc kháng histamine có thể gây cảm giác buồn ngủ nên nếu bạn thấy lo ngại thì có thể sử dụng meclizine với ít tác dụng an thần hơn.
2. Scopolamine
Scopolamine là một loại thuốc theo toa có ở trong viên uống hoặc miếng dán da. Mỗi miếng dán sẽ được dán sau tai và có tác dụng tối đa đến 3 ngày. Tuy nhiên, miếng dán này có thể gây ra tác dụng phụ tiềm ẩn như khô miệng.
Những người mắc bệnh tăng nhãn áp hoặc các vấn đề sức khỏe khác thì nên cho bác sĩ biết trước khi sử dụng hình thức này để chống say xe. Thuốc này không phải là một lựa chọn chống say xe an toàn và cũng không phù hợp đối với trẻ em.
3. Promethazine
Promethazine là thuốc kháng histamine kê đơn được sử dụng để điều trị chứng say xe. Thuốc này giúp bạn giảm các tín hiệu từ não gây ra tình trạng nôn mửa. Liều dùng cho người lớn dưới 65 tuổi là 25mg với 2 lần/ngày. Liều đầu tiên từ 30 phút đến 1 giờ trước khi đi du lịch, liều thứ 2 sẽ dùng sau mỗi 12 giờ khi cần thiết. Trẻ em từ 2-17 tuổi có thể uống từ 12,5 đến 25mg 2 lần/ngày.
Dù uống bất kể loại thuốc nào, bạn cũng nên hỏi bác sĩ về liều lượng trước khi sử dụng. Nếu mắc một bệnh lý nào khác thì bạn càng cần phải thận trọng khai báo cho bác sĩ để được bác sĩ tư vấn cách dùng thuốc.
Cách trị say xe lâu dài
Những người thường xuyên đi công tác nhưng bị say xe nặng thì có thể cần phải sử dụng các mẹo trị say xe nặng như sử dụng thực phẩm chức năng hoặc sử dụng liệu pháp nhận thức – hành vi.
1. Cách trị say xe bằng vitamin B6
Vitamin B6 (pyridoxine) thường được sử dụng để điều trị buồn nôn và nôn trong thai kỳ hoặc các tình trạng sức khỏe khác như lo lắng. Vì vậy làm tăng mức vitamin B6 trong cơ thể cũng có thể giúp giảm chứng say tàu xe nhưng chỉ nên sử dụng liều tối đa hàng ngày cho người lớn là 100mg mỗi ngày.
2. Uống 5-HTP và magie
Một số người có thể gặp chứng say xe và chứng đau nửa đầu do mức serotonin trong não thấp. Một số nghiên cứu cho thấy bạn uống 5 HTP (5-Hydroxytryptophan) và magie có thể giúp tăng mức serotonin. Từ đó, uống 5-HTP và magie cũng được xem là cách trị say xe nặng.
3. Mẹo trị say xe nặng các loại thảo mộc
Các loại thảo mộc như gừng và bạc hà đều đã được nghiên cứu là có tác dụng hỗ trợ điều trị chứng say xe và buồn nôn. Bạn uống gừng mỗi ngày với trung bình 550mg 1 ngày hoặc uống bạc hà với liều trung bình là 350mg, chia ra làm 2 lần mỗi ngày.
4. Dùng vòng đeo tay chống say xe
Bạn có thể dùng vòng đeo tay chống say xe để kích thích điểm nei-kuan. Sản phẩm vòng chống say xe có thể được sử dụng bởi người lớn và trẻ em trên 3 tuổi.
5. Liệu pháp phản hồi sinh học
Cách trị say xe bằng liệu pháp phản hồi sinh học là cách thức sử dụng tâm trí của bạn để kiểm soát phản ứng vật lý đối với các kích thích như chuyển động. Về bản chất, liệu pháp này giúp người bệnh tự kiểm soát cơ thể, thường là nhằm cải thiện tình trạng sức khỏe hoặc các hoạt động thể chất nên giúp hỗ trợ trị chứng say xe.
Thông thường, bạn chỉ nên sử dụng một số cách trị say xe tự nhiên. Nếu công việc của bạn đòi hỏi phải đi lại thường xuyên mà tình trạng say xe lại nặng thì bạn nên đến gặp bác sĩ để được kê đơn thuốc. Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng những mẹo trị say xe nặng kể trên để giúp cơ thể thoải mái hơn vào những ngày đi du lịch hoặc đi công tác nhé.
Hoa Vũ HELLO BACSI
[embed-health-tool-bmi]
