Thoát vị não

 

Tìm hiểu chung

Thoát vị não là gì?

Bệnh xảy ra khi mô não, máu và dịch não tủy (CSF) dịch chuyển khỏi vị trí tự nhiên của chúng bên trong hộp sọ, thường do sưng bởi chấn thương đầu, đột quỵ, chảy máu hoặc khối u não. Đôi khi, tình trạng này cũng có thể xảy ra thông qua một lỗ được tạo ra trước đó trong quá trình phẫu thuật.

Các chuyên gia đánh giá đây là một vấn đề sức khỏe nguy hiểm và cần cấp cứu ngay lập tức. Bệnh có thể gây tử vong nếu không sớm được điều trị hiệu quả.

Các loại thoát vị não

Dựa vào vị trí mô não dịch chuyển, bác sĩ phân các loại thoát vị não thành 3 nhóm chính như sau:  

• Thoát vị não dưới liềm. Các mô não di chuyển bên dưới liềm não ở giữa não. Cuối cùng, các mô não sẽ bị đẩy sang một bên. Đây là loại phổ biến nhất.
• Thoát vị xuyên lều tiểu não. Dạng này được chia thành 2 nhóm nhỏ hơn là:
  • Thoát vị xuyên lều tiểu não giảm dần. Thùy thái dương trong sẽ dịch chuyển xuống vào hố sọ sau. Đây là loại thoát vị não phổ biến thứ hai, sau thoát vị não dưới liềm.
  • Thoát vị xuyên lều tiểu não tăng dần. Tiểu não và thân não sẽ di chuyển lên trên thông qua lều tiểu não.
• Thoát vị hạnh nhân tiểu não. Các hạnh nhân tiểu não di chuyển xuống dưới thông qua lỗ chẩm lớn – một lỗ ở đáy hộp sọ nơi tủy sống kết nối với não.

Triệu chứng

Những dấu hiệu và triệu chứng thoát vị não là gì?

Người gặp phải tình trạng sức khỏe này thường bộc lộ một số biểu hiện như:

• Giãn đồng tử
• Đau đầu
• Buồn ngủ
• Khó tập trung
• Huyết áp cao
• Mất phản xạ
• Co giật
• Tư thế bất thường và cử động cơ thể cứng nhắc
• Tim ngừng đập
• Mất ý thức
• Hôn mê

Nguyên nhân thoát vị não

Nguyên nhân thoát vị não là gì?

Bệnh chủ yếu là hệ quả của tình trạng sưng trong não. Sưng gây áp lực lên các mô não (tăng áp lực nội sọ), khiến mô não rời khỏi vị trí ban đầu.

Các nguyên nhân phổ biến nhất gây sưng trong não bao gồm:

• Chấn thương đầu dẫn đến tụ máu dưới màng cứng hoặc sưng (phù não)
• Đột quỵ
• Xuất huyết não (chảy máu trong não)
• U não

Bên cạnh đó, áp lực trong hộp sọ còn có thể tăng lên bởi:

• Áp xe do nhiễm vi khuẩn hoặc nấm
• Tích tụ dịch trong não (não úng thủy)
• Phẫu thuật não
• Một khiếm khuyết trong cấu trúc não (dị tật Chiari)

Theo bác sĩ, người có khối u não hoặc các vấn đề về mạch máu, chẳng hạn như phình động mạch, có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những người khác. Ngoài ra, bất kỳ hoạt động nào khiến bạn có nguy cơ bị chấn thương đầu cũng làm tăng nguy cơ đối mặt với tình trạng nguy hiểm này.

Chẩn đoán và điều trị

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào giúp chẩn đoán thoát vị não?

Các kiểm tra não và hệ thần kinh sẽ cho thấy những thay đổi nghiêm trọng. Tùy thuộc vào mức độ tiến triển của bệnh và phần não đang bị chèn ép, bạn sẽ có vấn đề với một hoặc nhiều phản xạ và chức năng thần kinh liên quan đến não.

Bác sĩ cũng yêu cầu một số xét nghiệm khác để chẩn đoán như:

• X-quang sọ và cổ
• CT đầu
• Quét MRI đầu

Ngoài ra, bạn cũng cần làm xét nghiệm máu nếu bác sĩ nghi ngờ áp xe hoặc rối loạn chảy máu.

Những phương pháp nào giúp điều trị thoát vị não?

Việc điều trị nhằm mục đích giảm sưng và áp lực bên trong não. Điều này sẽ cứu sống được người bệnh.

Để giảm sưng và áp lực, bác sĩ có thể:

• Phẫu thuật để loại bỏ khối u, khối máu tụ (cục máu đông) hoặc áp xe
• Phẫu thuật đặt ống dẫn lưu gọi là mở thông não thất qua một lỗ trên hộp sọ để dẫn lưu dịch
• Liệu pháp thẩm thấu hoặc thuốc lợi tiểu để loại bỏ dịch ra khỏi mô não, chẳng hạn như mannitol hoặc dung dịch muối ưu trương
• Dùng corticosteroid để giảm sưng
• Phẫu thuật cắt bỏ một phần của hộp sọ để tạo thêm khoảng trống

Trong quá trình thực hiện các phương pháp trên, người bệnh sẽ được:

• Thở oxy
• Thuốc an thần
• Thuốc để kiểm soát cơn động kinh
• Kháng sinh để điều trị áp xe hoặc ngăn ngừa nhiễm trùng

Bệnh thoát vị não có nguy hiểm không?

Nếu không được điều trị ngay, các mô não dịch chuyển có thể làm suy yếu các cấu trúc quan trọng trong cơ thể. Bệnh có thể gây ra các biến chứng như:

• Chết não
• Ngừng thở hoặc ngừng tim
• Tổn thương não vĩnh viễn
• Hôn mê
• Tử vong

Tiên lượng

Tiên lượng cho người bị thoát vị não như thế nào?

Khả năng phục hồi của người bệnh phụ thuộc vào loại và mức độ nghiêm trọng của chấn thương gây ra thoát vị và vị trí thoát vị. Tình trạng này có thể cắt đứt nguồn máu đến não. Do đó, bệnh có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Mặt khác, ngay cả khi được điều trị, người bệnh vẫn có nguy cơ đối mặt với những hệ lụy nghiêm trọng, chẳng hạn như thương tổn vĩnh viễn ở não hoặc tệ hơn là tử vong. 

Thoát vị não là một tình trạng khẩn cấp. Do đó, bạn nên gọi 115 hoặc đến phòng cấp cứu ngay lập tức nếu một người bị chấn thương đầu, trở nên kém tỉnh táo hoặc mất phương hướng, lên cơn co giật hoặc bất tỉnh.

[embed-health-tool-bmi]