Việc cho bé tiếp xúc da kề da ngay sau khi sinh đã được nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh là có thể mang đến vô vàn những lợi ích diệu kỳ cho mẹ và bé.
Chỉ một cái ôm đơn giản mà lại có tác dụng thần kỳ? Điều này nghe có vẻ “khó tin” nhưng đã có rất nhiều dữ liệu từ các tổ chức y tế lớn trên thế giới công nhận điều này. Vậy da kề da là gì và lợi ích ra sao? Tôi nên thực hiện da kề da như thế nào? Nếu sinh mổ thì liệu có thể thực hiện da kề da với bé? Tất cả những thắc mắc này của bạn sẽ được giải đáp thông qua những chia sẻ dưới đây của Hello Bacsi.
Da kề da là gì?
Tiếp xúc da kề da (hay còn gọi là phương pháp Kangaroo) được hiểu là đặt bé không mặc quần áo hoặc chỉ mặc tã nằm lên phần ngực hoặc bụng của mẹ để làn da bé chạm sát vào làn da mẹ.
Phương pháp Kangaroo được áp dụng lần đầu tại một bệnh viện ở Bogota, Colombia, vào những năm 1970. Do thiếu lồng ấm chăm sóc trẻ sinh non, các bác sĩ đã quyết định đặt bé trực tiếp lên cơ thể mẹ để nhiệt độ cơ thể mẹ sưởi ấm cho bé. Các bác sĩ đã thấy rằng sự tiếp xúc da kề da này không chỉ giúp bé nhanh hồi phục mà còn giảm sự phụ thuộc của trẻ vào lồng ấp. Và điều đáng kinh ngạc nhất là tỷ lệ tử vong của trẻ giảm từ 70% xuống còn 30%.
Hiện phương pháp này đã được áp dụng rộng rãi ở nhiều quốc gia thế giới, trong đó có Việt Nam. Tổ chức Y thế Thế Giới (WHO) khuyến cáo, ngay sau khi chào đời, trẻ cần tiếp xúc da kề da với mẹ sớm trong 5 phút, liên tục và kéo dài ít nhất 90 phút sinh và hoàn tất cữ bú đầu tiên.
[embed-health-tool-child-growth-chart]
Vì sao sau sinh nên cho trẻ tiếp xúc da kề da ngay?
Những giờ đầu sau sinh thật sự là một cú sốc lớn với bé. Trong suốt 9 tháng trong bụng mẹ, bé được gần mẹ nhất, nhận được hơi ấm, thức ăn, sự bảo vệ và oxy từ cơ thể mẹ. Sau khi chào đời, bé đột nhiên bị đưa đến một môi trường mới, thời gian tiếp xúc da kề da chính là lúc mà bé có thể cảm nhận được sự ấm áp và an toàn như khi còn đang ở trong bụng mẹ.
Tiếp xúc da kề da cần được thực hiện trong vòng ít nhất 1 giờ sau sinh và lặp đi lặp lại càng nhiều càng tốt trong những tuần đầu. Nếu sau sinh mẹ không thể tiếp xúc với bé do biến chứng khi sinh thì bố có thể thay thế hoặc bé cũng có thể được da kề da với bố sau khi đã được thực hiện lần đầu với mẹ. Chỉ trong vài phút, bạn sẽ cảm nhận được lợi ích tuyệt vời của phương pháp này khi nhịp thở, nhịp tim và nhiệt độ cơ thể bé dần trở nên ổn định.
Bất ngờ với những lợi ích của phương pháp Kangaroo đối với mẹ và bé
Tốt cho chức năng tim phổi, ổn định thân nhiệt
Những giờ đầu sau sinh, trẻ sẽ phải học cách tự hít thở ở bên ngoài bụng mẹ. Tiếp xúc da kề da sẽ giúp bé thích nghi tốt hơn, đồng thời giúp nhịp tim và nhịp thở của bé nhanh ổn định.
Hạ thân nhiệt ở trẻ sơ sinh cũng là vấn đề thường gặp bởi bé vẫn chưa có khả năng tự điều chỉnh nhiệt độ cơ thể. Da mẹ có nhiệt độ tương tự như trong bụng mẹ, do đó, tiếp xúc da kề da sẽ có tác dụng sưởi ấm cơ thể bé, giúp bé dễ dàng thích nghi với môi trường mới.
Phương pháp Kangaroo giúp bé bú mẹ tốt hơn
Thực hiện phương pháp Kangaroo sẽ hỗ trợ cữ bú đầu tiên của bé thành công hơn. Ngay khi được đặt trên ngực mẹ, bé sẽ có bản năng tự tìm thấy vú mẹ, biết cách ngậm và bú mẹ tốt hơn, qua đó kích thích sữa mẹ về nhiều hơn.
Có cơ hội tiếp xúc với vi khuẩn có lợi từ da mẹ
Việc tiếp xúc da kề da sau sinh sẽ giúp trẻ có cơ hội nhận các vi sinh vật có lợi từ mẹ để tăng cường kháng thể, giúp củng cố hệ miễn dịch nhằm bảo vệ trẻ khỏi các tác nhân gây hại từ môi trường. Đây là bước chuẩn bị quan trọng để trẻ phát triển khỏe mạnh trong tương lai và đặc biệt rất cần thiết với trẻ sinh mổ vì trẻ không có cơ hội tiếp xúc với các vi sinh vật có lợi khi đi qua kênh sinh.
Tiếp xúc da kề da rất tốt cho sự phát triển trí não
Một nghiên cứu của Canada cho biết những đứa trẻ được chăm sóc bằng phương pháp Kangaroo sẽ phát triển trí não tốt hơn so với những đứa trẻ được đưa vào lồng ấp. Bởi việc này sẽ kích thích nhiều giác quan, từ đó giúp hình thành và phát triển các đường dẫn truyền thần kinh cần thiết cho sự phát triển não bộ, đồng thời kích thích trí nhớ và hệ thần kinh giao cảm.
Giúp bé tăng cân nhanh
Phương pháp Kangaroo cũng góp phần vào sự tăng cân của bé. Bởi khi được ủ ấm bằng cơ thể mẹ, bé không cần sử dụng năng lượng để điều chỉnh nhiệt độ cơ thể. Và do đó, nguồn năng lượng này có thể được dùng để tăng trưởng.
Bé ít quấy khóc
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những bé được tiếp xúc da kề da với mẹ có xu hướng ít quấy khóc hơn. Lý giải việc này nhiều người cho rằng có thể là do bé cảm nhận được sự an toàn và bảo vệ từ mẹ. Ngoài ra, việc tiếp xúc da kề da cũng giúp cơ thể bé giảm tiết cortisol (một hormone gây căng thẳng).
Thắt chặt mối quan hệ giữa mẹ và bé
Tiếp xúc da kề da sẽ giúp mẹ sớm nhận biết các tín hiệu đói, no, khó chịu trẻ. Điều này sẽ tăng sự tự tin cho mẹ khi chăm bé cũng như giúp trẻ phát triển cảm giác an toàn. Bên cạnh đó, việc tiếp xúc da kề da với bố cũng giúp xoa dịu và thắt chặt tình cảm bố con.
Da kề da giúp giảm trầm cảm sau sinh
Phương pháp Kangaroo là liều thuốc giảm đau tuyệt vời, giúp huyết áp của mẹ dần ổn định, các cơn đau dần biến, thêm gắn kết với bé và giảm nguy cơ trầm cảm sau sinh.
Quy trình thực hiện phương pháp Kangaroo
Phương pháp Kangaroo nên được thực hiện trong 2 giờ đầu tiên sau sinh là tốt nhất và cần duy trì thường xuyên trong những tuần đầu sau sinh:
- Ngồi hoặc nằm thoải mái trên giường hoặc nơi yên tĩnh, thoáng đãng (khi ở nhà)
- Ôm bé sao cho da bé kề sát vào da mẹ, bé có thể chạm sát vào ngực mẹ
- Có thể cho bé mặc tã hoặc đội mũ. Dùng khăn đắp lên mình của mẹ và bé nhưng đừng để che đầu hoặc mặt
- Da kề da trong khoảng ít nhất 20 phút hoặc hơn.
Sau đó, bạn vẫn có thể tiếp tục thực hiện trong những ngày kế tiếp, điều này đặc biệt có lợi đối với bé sinh non, bé nhẹ cân và bé không có khả năng tự điều chỉnh nhiệt độ. Cụ thể, việc thực hiện liệu pháp da kề da ở những thời điểm khác nhau sẽ mang đến những hiệu quả khác nhau:
- Từ 0 đến 90 phút: Tốt cho việc phát triển não bộ
- 0 – 6 giờ sau sinh: Ổn định nhịp tim và nhịp thở
- 6 – 24 giờ sau sinh: Hình thành lịch bú mẹ và chu kỳ ngủ ổn định
- 12 giờ – 8 tuần sau sinh: Thắt chặt tình mẫu tử.
Nếu sinh mổ thì có thể thực hiện phương pháp Kangaroo được không?
Bạn vẫn có thể thực hiện phương pháp Kangaroo khi sinh mổ. Nếu cả bạn và bé đều ổn định, bạn có thể tiếp xúc da kề da với bé trong phòng phẫu thuật. Nữ hộ sinh sẽ đặt bé lần ngực trần của bạn để giúp bé nhận được những lợi ích của việc da kề da sau khi sinh. Còn nếu không thể thực hiện trong phòng phẫu thuật, bạn sẽ được thực hiện trong phòng hồi sức.
