Nấm ngọc cẩu là loài dược liệu được biết đến với công dụng tăng cường sinh lý nam giới và ngày nay, qua nhiều nghiên cứu, nấm ngọc cẩu ngày càng thể hiện nhiều giá trị có lợi cho sức khỏe. Trong bài viết này, hãy cùng Hello Bacsi tìm hiểu chi tiết về nấm ngọc cẩu nhé!
Tên thường gọi: Nấm ngọc cẩu
Tên gọi khác: Nấm tỏa dương, Củ pín, Ngọn núi, Ký sinh hoàn, Hoa đất,…
Tên khoa học: Cynomorium songaricum Rupr
Họ: Gió đất (Balanophoraceae)
Tổng quan
Tìm hiểu chung về nấm ngọc cẩu
Theo ghi nhận từ nhiều tài liệu, nấm ngọc cẩu không phải là một loại nấm mà là một loại thực vật sống lâu năm, ký sinh trên các cây thân gỗ có tán rộng mọc trong rừng sâu, ở những khu vực ẩm ướt. Khi mọc lên khỏi mặt đất, phần nhọn của chúng tương tự như các loài nấm nên từ đó trong dân gian gọi dược liệu này là nấm ngọc cẩu.
Phân loại nấm ngọc cẩu
Nấm ngọc cẩu có mấy loại? Nấm ngọc cẩu thường được phân loại theo hình dáng và màu sắc khác nhau, thường gặp nhất là hai cách phân loại sau:
Phân loại dựa trên hình dáng bên ngoài:
- Nấm ngọc cẩu đực: là loại nấm có thân hình chóp, chiều dài khi trưởng thành có thể đạt từ 10-15cm, hoặc một số thân nấm có thể lên đến 40cm. Phần vỏ ngoài có màu đỏ sẫm, bề mặt nhẵn được tạo thành các cánh hoa li ti có mo bao bọc bên ngoài màu đỏ tía. Nấm ngọc cẩu đực thường có mùi thơm hơn loại nấm cái thường được dùng để ngâm rượu.
- Nấm ngọc cẩu cái: Thân của nấm ngọc cẩu cái bé hơn nấm ngọc cẩu đực với hình dạng tương tự như trái bắp, khác với dạng hình chóp như nấm ngọc cẩu đực. Loại này có mùi hương nhưng ít hơn loại nấm đực nên ít được dùng để ngâm rượu.
Phân loại dựa trên màu sắc:
- Nấm ngọc cẩu ruột vàng: là loài nấm thơm hơn nấm ruột đỏ, thường được dùng để ngâm rượu.
- Nấm ngọc cẩu ruột đỏ: là loại nấm ruột đỏ, có màu ngả sang đỏ tía và kích thước thường nhỏ hơn so với nấm ruột vàng.
Bộ phận dùng của nấm ngọc cẩu
Nấm ngọc cẩu thường được sử dụng toàn bộ các bộ phận của cây để làm thuốc. Sau khi đào về, nấm sẽ được rửa sạch để loại bỏ toàn bộ bụi bẩn, đất cát và tạp chất. Nếu sử dụng nấm ngọc cẩu khô thì bạn cần cắt nấm thành nhiều lát mỏng theo chiều dọc rồi đem phơi nắng hoặc sấy khô.
Thành phần hóa học trong nấm ngọc cẩu
Trong nấm ngọc cẩu có nhiều thành phần có lợi cho sức khỏe như:
- Tinh dầu
- Chất béo
- Vitexin
- Orienti
- Choline
- Gentianine
- Carpaine
- Diosgenin
- Hóa thực vật có tác dụng tăng cường sinh lý nam giới: Anthoxyanozit và L – Arginin
- 13 loại axit amin cần thiết cho cơ thể.
[embed-health-tool-bmi]
Tác dụng, công dụng
Nấm ngọc cẩu có những công dụng gì?
Theo y học cổ truyền, nấm ngọc cẩu có tính ôn, vị chát nhẹ, hơi ngọt, quy kinh tỳ thận và được ghi nhận mang lại những công dụng như: bổ thận tráng dương, bổ máu, bồi bổ và nâng cao sức khỏe, tăng cường chức năng sinh lý ở cả nam và nữ giới, hỗ trợ điều trị yếu sinh lý, xuất tinh sớm, liệt dương, mộng tinh,…
Theo tác dụng dược lý hiện đại, một số nghiên cứu đã chỉ ra những tác dụng của nấm ngọc cẩu như sau:
- Cải thiện hệ miễn dịch, tăng cường sức đề kháng
- Kháng viêm
- Chống lão hóa
- Tăng cường nội tiết tố nữ
- Hỗ trợ phục hồi sức khỏe phụ nữ hậu sản
- Ức chế sự hình thành các gốc tự do, giúp ngăn ngừa ung thư
- Làm sáng mịn da, cải thiện tình trạng tàn nhang trên da.
Cách dùng
Cách sử dụng nấm ngọc cẩu như thế nào?
Nấm ngọc cẩu có thể dùng chế biến thành món ăn, sắc thuốc hoặc ngâm rượu để uống. Tùy vào mục đích sử dụng mà có thể dùng nấm ngọc cẩu với liều lượng khác nhau, sao cho phù hợp và đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Một số bài thuốc có nấm ngọc cẩu
Nấm ngọc cẩu được sử dụng trong những bài thuốc dân gian nào?
- Bài thuốc chữa liệt dương
Cách 1:
Nguyên liệu cần chuẩn bị: Nấm ngọc cẩu, dâu tằm mỗi vị 20g và 10ml mật ong.
Cách thực hiện: Rửa sạch và sơ chế nấm ngọc cẩu cho sạch đất cát rồi đem tán nhỏ. Cho nấm ngọc cẩu và các nguyên liệu đã chuẩn bị vào ấm nước sôi để hãm như hãm trà thông thường, chắt lấy nước uống như nước trà.
Cách 2:
Nguyên liệu cần chuẩn bị: Nấm ngọc cẩu, nhục thung dung, thỏ ty tử, ba kích nhục, phục linh, bạch nhân sâm, và sao táo nhân với mỗi vị 12 gam; sơn thủ nhục, sơn dược, thục địa và câu ký mỗi vị 15gr cùng với thiên môn đông và cam thảo mỗi vị 9 gam.
Cách thực hiện: Đem toàn bộ nguyên liệu tán mịn, thêm một ít mật rồi làm thành hoàn mật với khối lượng khoảng 9 gam/viên. Mỗi lần uống 1 viên với nước ấm, mỗi ngày uống 3 viên.
- Bài thuốc dưỡng thận, chữa đau cơ xương khớp
Nguyên liệu cần chuẩn bị: Nấm ngọc cẩu, đỗ trọng, hoàng cầm, hoàng bá, tri mẫu, quy bản và ngưu tất mỗi vị 16g; địa hoàng và đương quy mỗi vị 8g.
Cách thực hiện: Đem toàn bộ nguyên liệu tán thành bột mịn. Thêm một ít rượu trắng rồi làm thành từng viên hoàn nhỏ với khối lượng mỗi viên khoảng 7-10g. Mỗi ngày uống 2 viên cùng với nước ấm.
- Bài thuốc bồi bổ sức khỏe, tăng cường trí nhớ
Nguyên liệu: 30g nấm ngọc cẩu và 2 muỗng mật ong nguyên chất.
Cách thực hiện: Sơ chế sạch nấm ngọc cẩu và cho vào sắc cùng với khoảng 1 lít nước lọc. Sắc đến khi cô lại còn khoảng 600ml nước thì chắt lấy nước thuốc, hòa với mật ong đã chuẩn bị sẵn, chia thành 2 lần uống trong ngày.
Bài thuốc này ngoài có công dụng bồi bổ sức khỏe, tăng cường trí nhớ còn hỗ trợ điều trị rối loạn cương dương, điều trị yếu sinh lý.
- Bài thuốc nhuận tràng, trị táo bón cho người cao tuổi
Cách 1:
Nguyên liệu cần chuẩn bị: nấm ngọc cẩu 15g, vừng đen và vừng vàng mỗi vị 12g cùng với chỉ xác và ngưu tất mỗi vị 10g.
Cách thực hiện: Đem toàn bộ nguyên liệu đi sắc thuốc uống. Lưu ý: Nên uống thuốc lúc bụng đói.
Cách 2:
Nguyên liệu cần chuẩn bị: Nhục thung dung và nấm ngọc cẩu mỗi vị 100g và 25ml mật ong nguyên chất.
Cách thực hiện: Đem nhục thung dung và nấm ngọc cẩu sắc kỹ với 2 lần nước. Trộn nước thuốc từ hai lần sắc này lại để tiếp tục nấu đến khi cô đặc thành cao. Thêm một lượng mật ong vừa đủ vào, trộn đều. Bạn bảo quản phần cao thuốc này trong lọ thủy tinh. Mỗi lần lấy khoảng 2-3 muỗng cà phê cao từ nấm ngọc cẩu pha loãng với nước ấm để uống. Nên dùng thuốc trước mỗi bữa ăn từ 25-30 phút.
- Bài thuốc bồi bổ sức khỏe, làm giảm nhức mỏi tay chân, đau lưng ở phụ nữ sau sinh
Nguyên liệu cần chuẩn bị: nấm ngọc cẩu tươi hoặc khô; rượu trắng cao độ.
Cách thực hiện: Ngâm nấm ngọc cẩu với rượu trắng theo tỷ lệ 1kg nấm với 4-5 lít rượu trắng cao độ, đậy kín nắp rồi đem cất trữ ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp. Mỗi lần dùng một ly rượu nhỏ khoảng 20ml, dùng 2 lần mỗi ngày và nên dùng trước khi ăn ít nhất 30 phút để thấy hiệu quả tốt nhất.
- Bài thuốc nấm ngọc cẩu ngâm rượu để tăng cường sinh lý, bồi bổ sức khỏe
Cách 1: Rượu nấm ngọc cẩu tươi
Nguyên liệu cần chuẩn bị: 1kg nấm ngọc cẩu tươi cùng với 4 lít rượu trắng 40-50 độ và 200ml mật ong nguyên chất.
Cách thực hiện: Sơ chế toàn bộ nấm ngọc cẩu, rửa sạch với nước để loại bỏ bụi bẩn, tạp chất rồi vớt ra để ráo. Sau đó, tráng qua 1 lần rượu. Bổ nấm làm đôi hoặc làm 4 tùy theo kích thước rồi xếp vào trong bình. Đổ mật ong và rượu vào sao cho ngập mặt nấm, đậy nắp kín và đem bảo quản nơi thoáng mát trong 30 ngày. Mỗi lần uống một ly rượu nhỏ tương ứng với 20ml và mỗi ngày uống từ 1-2 lần.
Cách 2: Rượu nấm ngọc cẩu khô
Nguyên liệu cần chuẩn bị: 0,5kg nấm ngọc cẩu khô cùng với 5 lít rượu trắng 40-50 độ và 100ml mật ong nguyên chất.
Cách thực hiện: Thực hiện tương tự như cách ngâm rượu nấm ngọc cẩu tươi. Tuy nhiên, nấm ngọc cẩu khô ngâm rượu cần mất nhiều thời gian hơn, thường là khoảng từ 2-3 tháng.
- Bài thuốc giúp làm sáng da, giảm tàn nhang, sạm nám da
Nguyên liệu cần chuẩn bị: 0,5g nấm ngọc cẩu khô.
Cách thực hiện: Đem 0,5g nấm ngọc cẩu khô hãm với nước sôi, uống trong ngày như uống trà.
- Bài thuốc bổ thận dương, ích tinh huyết
Cách 1:
Nguyên liệu: Bột nấm ngọc cẩu, 2 quả thận lợn, củ gừng tươi và hành lá.
Cách thực hiện: Làm sạch 2 quả thận lợn với nước gừng tươi. Rắc bột nấm ngọc cẩu lên thận đã làm sạch, úp hai quả thận lại và cuốn chặt chúng lại với hành lá rồi đem hấp chín. Sau đó, thái thận lợn thành lát mỏng và thưởng thức cùng với nước mắm gừng.
Cách 2:
Nguyên liệu cần chuẩn bị: Ngũ vị tử và nấm ngọc cẩu mỗi vị 20; đảng sâm và hoài sơn mỗi vị 50; 1 con gà trống nhỏ.
Cách thực hiện: Làm sạch con gà trống và bỏ phần bộ lòng bên trong. Cho toàn bộ nguyên liệu đã được chuẩn bị vào trong thân gà rồi đem hầm cách thủy. Khi chín, chia làm 2 phần nhỏ và ăn hết trong ngày. Nếu không có gà trống nhỏ, món này có thể thay bằng dạ dày heo với cách làm tương tự.
- Bài thuốc bổ thận dương, trị ra khí hư nhiều ở nữ giới
Cách 1:
Nguyên liệu cần chuẩn bị: 5g nấm ngọc cẩu khô; nhục thung dung, tang phiêu tiêu, long cốt, hồng trà và phục linh mỗi vị 3g.
Cách thực hiện: Đem toàn bộ nguyên liệu sắc để lấy nước uống, chia thành nhiều phần nhỏ để uống hết trong ngày.
Cách 2:
Nguyên liệu cần chuẩn bị: 5g nấm ngọc cẩu; hoài sơn, hồng trà và đảng sâm mỗi vị 3g; phúc bồn tử 2g.
Cách thực hiện: Đem toàn bộ nguyên liệu trên nấu với 1 lít nước lọc cho đến khi lượng nước cô đặc lại. Chắt lọc lấy phần nước cốt và dùng thay cho nước trà.
Lưu ý, thận trọng khi dùng
Khi dùng nấm ngọc cẩu, bạn nên lưu ý những gì?
Để sử dụng nấm ngọc cẩu một cách an toàn và có hiệu quả, bạn nên tham khảo trước ý kiến từ các bác sĩ, thầy thuốc đông y uy tín. Một số thuốc, thực phẩm chức năng hay thảo dược khác mà bạn đang dùng có thể gây ra những tương tác không mong muốn với dược liệu này.
Mặc dù chưa có nghiên cứu đưa ra các tác dụng phụ khi sử dụng loại dược liệu này nhưng trong quá trình sử dụng, nếu thấy xuất hiện các triệu chứng bất thường, hãy tạm ngưng dùng và thông báo ngay cho bác sĩ.
Mức độ an toàn của nấm ngọc cẩu
Chưa có đầy đủ thông tin về việc sử dụng loại dược liệu trong thời kỳ mang thai và cho con bú. Bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc thầy thuốc trước khi dùng.
Một số đối tượng sau đây khuyến cáo không nên dùng nấm ngọc cẩu:
- Người bệnh cao huyết áp.
- Người dị ứng hoặc mẫn cảm với các thành phần có trong nấm ngọc cẩu.
- Người có thể trạng yếu, nhiều bệnh tật.
- Bệnh nhân ung thư đang điều trị bằng xạ trị.
- Người suy giảm chức năng gan, thận.
- Người mắc các bệnh về đường tiêu hóa.
- Người có tiền sử nghiện rượu.
Tương tác có thể xảy ra với nấm ngọc cẩu
Nấm ngọc cẩu có thể tương tác với một số thuốc, thực phẩm chức năng hay dược liệu khác mà bạn đang sử dụng. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi dùng, bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ và thầy thuốc trước khi muốn dùng bất kỳ loại dược liệu nào.
