Test nhanh có thể hỗ trợ chẩn đoán sốt xuất huyết và COVID-19

Tổng quan về sốt xuất huyết: Vì sao test nhanh dengue NS1 lại cần thiết

Sốt xuất huyết là gì?

Sốt xuất huyết là một loại bệnh truyền nhiễm phổ biến và vết đốt của muỗi mang mầm bệnh là một trong những nguyên nhân chính. Vật chủ trung gian truyền bệnh là muỗi Aedes aegypti, hay còn gọi là muỗi vằn^[1].

Sốt xuất huyết lây truyền thế nào?

Bệnh sốt xuất huyết do virus sốt xuất huyết (DENV) gây ra, lây truyền qua vết đốt của muỗi vằn^[1]. Muỗi vằn sau khi đốt phải máu của người bị nhiễm sốt xuất huyết sẽ tiếp tục truyền bệnh thông qua những lần đốt sau đó1. Sốt xuất huyết thường không lây nhiễm trực tiếp từ người sang người^[2].

Sau khoảng 1 tuần, muỗi vằn nhiễm bệnh có khả năng lây truyền khi đốt người khác trong quá trình kiếm ăn bằng cách hút máu. Con muỗi này cũng sẽ duy trì khả năng truyền nhiễm đến cuối vòng đời của nó^[2].

Người bị muỗi vằn đốt có thể xuất hiện một số triệu chứng sốt xuất huyết sau khoảng 3-14 ngày ủ bệnh. Tuy nhiên, 75% trong số đó không xuất hiện triệu chứng^[2].

Sốt xuất huyết xuất hiện ở những đâu?

Sốt xuất huyết thường có liên quan đến các mùa trong năm. Đa số những trường hợp mắc bệnh ở phía nam bán cầu thường xảy ra vào đầu năm, trong khi ở bắc bán cầu là nửa cuối năm^[3].

Hầu hết các trường hợp nhiễm bệnh đều xảy ra ở những nước có khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới, trong khu vực đô thị và bán đô thị trên khắp thế giới^[1].

Trong đó bao gồm các khu vực như^[4]:

• Đông Nam Á
• Vùng Caribe
• Nam Á (Tiểu lục địa Ấn Độ)
• Trung và Nam Mỹ
• Châu Phi
• Quần đảo Thái Bình Dương
• Châu Úc

Trong thời gian xuất hiện đại dịch COVID-19, cũng có rất nhiều người nhầm lẫn COVID-19 với các triệu chứng của sốt xuất huyết, nhất là ở các quốc gia trong vùng nhiệt đới, vì các giai đoạn xuất hiện và tiến triển của 2 loại bệnh này khá giống nhau.

Tổng quan về COVID-19

COVID-19 là gì?

COVID-19 là bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus SARS-CoV-2 gây ra^[5].

COVID-19 lây lan thế nào?

Không giống với sốt xuất huyết, COVID-19 thường lây trực tiếp từ người sang người thông qua giọt bắn, khi người nhiễm bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện^[5].

Chuyện gì xảy ra khi bạn nhiễm sốt xuất huyết?

Sốt xuất huyết thường tiến triển một cách đột ngột, sau khi cơ thể nhiễm bệnh khoảng 5-10 ngày^[3].

Các giai đoạn lâm sàng của sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết có nhiều giai đoạn, trong đó những biểu hiện thường thấy nhất bao gồm^[6]:

• Sốt. Bệnh thường bắt đầu với triệu chứng sốt cao đột ngột từ 40-41℃ và kéo dài trong 2-7 ngày.
• Đau nhức cơ thể. Vài trường hợp có thể thấy đau hốc mắt, đau nhức cơ và các khớp.
• Phát ban. Xuất hiện các nốt phát ban không mất đi kể cả khi bạn dùng áp lực để căng da. Dấu hiệu này có thể xuất hiện từ 3 đến 4 ngày sau khi bắt đầu sốt.
• Cảm giác buồn nôn. Nôn mửa và chán ăn cũng là tình trạng phổ biến. Triệu chứng kèm theo sau đó thường là đau dạ dày.

Sốt xuất huyết thể nặng (sốt xuất huyết Dengue)

Đôi khi ở một số trường hợp hiếm gặp, bệnh có thể tiến triển thành sốt xuất huyết thể nặng (sốt xuất huyết Dengue) và có khả năng dẫn đến tử vong^[6].

Sốt xuất huyết Dengue thường dễ xảy ra ở những người từng mắc sốt xuất huyết (tái nhiễm sốt xuất huyết) và lần mắc này có nguy cơ nhiễm nặng hơn nếu họ mắc phải một chủng virus khác^[3]. Có bốn chủng huyết thanh virus gây bệnh sốt xuất huyết (DENV) và mỗi người có thể tái nhiễm tổng cộng bốn lần^[1].

Các bệnh nhân lớn tuổi với nhiều vấn đề sức khỏe và bệnh nền cũng có nhiều khả năng diễn tiến thành sốt xuất huyết thể nặng^[7].

Biểu hiện lâm sàng của sốt xuất huyết Dengue

Người nhiễm sốt xuất huyết Dengue thường xuất hiện các đốm đỏ (do xuất huyết dưới da) ở các bộ phận khác trên cơ thể và có hiện tượng rò rỉ huyết tương. Sốt xuất huyết Dengue thường hiếm xảy ra nhưng có thể dẫn đến tình trạng tổn thương phổi, gan hoặc tim^[7].

Chẩn đoán và điều trị sốt xuất huyết

Hiện nay, không có thuốc đặc trị cho bệnh nhân bị sốt xuất huyết^[6]. Hầu hết, sốt xuất huyết có thể tự điều trị được, bằng cách kiểm soát các triệu chứng tại nhà cho đến khi hết bệnh. Người bệnh có thể sử dụng paracetamol hoặc các thuốc giảm đau khác để hỗ trợ kiểm soát các cơn sốt và giảm đau nhức cơ^[8].

Để kịp thời điều trị, phương pháp test nhanh dengue NS1 được sử dụng để xác định bệnh nhân có bị nhiễm virus gây bệnh hay không. Sau đó, các xét nghiệm chuyên sâu hơn trong phòng thí nghiệm sẽ giúp việc chẩn đoán sốt xuất huyết cũng như theo dõi tiến triển của bệnh hiệu quả hơn^[9].

Test nhanh dengue NS1: Cách phát hiện sớm sốt xuất huyết

Test nhanh dengue NS1 về cơ bản là một xét nghiệm máu đơn giản, được tạo ra để phát hiện các kháng nguyên NS1 – protein phi cấu trúc có trong virus sốt xuất huyết (DENV), được bài tiết trong máu của người mắc sốt xuất huyết^[10].

Các kháng nguyên NS1 tương tác với hệ thống miễn dịch của vật chủ và kích hoạt phản ứng của hệ thống miễn dịch để tạo ra các kháng thể Immunoglobulin G (IgG) và Immunoglobulin M (IgM )^[11].

Test nhanh dengue NS1 đã và đang được sử dụng như một phương pháp chẩn đoán đáng tin cậy. Phương pháp này giúp phát hiện sớm các dấu hiệu của sốt xuất huyết từ những ngày đầu, ngay cả khi các kháng thể chưa xuất hiện. Các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm thường mất nhiều thời gian hơn vì điều này^[11].

Lợi ích của test nhanh dengue NS1

Bộ test nhanh dengue NS1 đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến khích sử dụng để giúp phát hiện sớm các kháng nguyên NS1^[12].

Một số các lợi ích của test nhanh dengue NS1 bao gồm:

• Có kết quả nhanh chỉ sau 15-20 phút^[13]
• Độ chính xác của xét nghiệm nhanh kháng nguyên NS1 khá cao, với độ nhạy từ 55-82% và độ đặc hiệu từ 97-100%^[12]
• Tiết kiệm thời gian chờ đợi kết quả kiểm tra từ phòng thí nghiệm hoặc từ bệnh viện
• Cho phép triển khai phương án điều trị nhanh hơn

Cách phòng bệnh sốt xuất huyết

Sử dụng thuốc xịt côn trùng để hạn chế muỗi, đồng thời đậy kín các vật thể chứa nước, đây là những nơi tạo cơ hội cho muỗi sinh sôi, là hai cách phòng bệnh sốt xuất huyết truyền thống.

Dịch sốt xuất huyết vẫn có thể bùng phát và rất khó để tìm ra cách giảm bớt số lượng muỗi. Vì thế, bạn nên sử dụng các vật dụng bảo vệ cơ thể và thuốc chống muỗi để ngăn ngừa bị muỗi đốt.

Tổng kết

Việc xác định sốt xuất huyết sớm và nhanh chóng sẽ củng cố việc giám sát và giúp kiểm soát bệnh tốt hơn. Test nhanh sốt xuất huyết là một trong những phương thức tốt nhất để chẩn đoán bệnh, vì phương pháp này dễ thực hiện và không mất nhiều thời gian để trả kết quả. Điều này cũng hữu ích trong việc kiểm soát các vật chủ trung gian truyền bệnh.

Đảm bảo an toàn cho chính bạn và gia đình nhờ phát hiện sớm sốt xuất huyết bằng test nhanh dengue NS1. Tìm hiểu thêm thông tin tại đây.