Tham vấn y khoa: Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh · Nội khoa - Nội tổng quát · Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh
Những phương pháp điều trị ung thư chính thống được công nhận bao gồm dùng phẫu thuật, hóa trị và xạ trị. Việc sử dụng thuốc để điều trị ung thư thông qua các tác nhân gây độc tế bào, tác nhân nội tiết hay điều trị sinh học đều có thể xem là hóa trị.
Các loại thuốc trị ung thư có thể hoạt động theo nhiều cách khác nhau để tiêu diệt tế bào, ngăn chặn quá trình lây lan (di căn) hoặc làm chậm quá trình tiến triển bệnh. Ngoài ra, người bệnh ung thư thường sử dụng một số thuốc để làm giảm bớt hoặc giảm nhẹ các triệu chứng bệnh hay tác dụng từ phương pháp điều trị.
Hầu hết các thuốc trên đều có tác dụng toàn thân, đồng nghĩa với việc chúng có thể tác động đến các tế bào ung thư ở mọi nơi trong cơ thể.
Các thuốc trị ung thư có thể được sử dụng đơn lẻ hoặc phối hợp giữa nhiều thuốc khác nhau hay với phương pháp điều trị ung thư khác.
Điều trị bằng thuốc có thể là một phương pháp hỗ trợ, tức là nó không phải lựa chọn đầu tay trong một số trường hợp. Các thuốc này được sử dụng nhằm mục đích tiêu diệt hoàn toàn các tế bào ung thư có thể còn sót lại sau khi phẫu thuật hoặc xạ trị, giảm nguy cơ ung thư tái phát.
Ngày nay, các thuốc này còn có thể được dùng hỗ trợ trước khi bắt đầu điều trị bằng phương pháp chính. Ví dụ, chúng giúp thu nhỏ kích thước khối u để bác sĩ có thể loại bỏ dễ dàng bằng phẫu thuật hoặc xạ trị.
Điều trị bằng thuốc cũng có khi được chỉ định đồng thời với phương pháp điều trị khác. Một số thuốc được dùng cùng lúc với quá trình xạ trị để làm cho các tế bào ung thư trở nên nhạy cảm hơn với tia bức xạ.
Trường hợp ung thư không thể được chữa khỏi, lựa chọn điều trị đầu tiên có thể là sử dụng thuốc để kiểm soát sự phát triển của khối u ác tính.
Bác sĩ chuyên khoa sẽ là người đánh giá và đưa ra chỉ định điều trị cho từng trường hợp ung thư. Họ sẽ thông báo với bạn thông tin của những thuốc có thể mang lại hiệu quả và quyết định liều lượng, thời gian điều trị. Phác đồ điều trị có thể phụ thuộc vào một số yếu tố sau:
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Bạn hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi quyết định dùng thuốc.
Các bác sĩ sẽ phải tính toán liều lượng thuốc sử dụng cho từng bệnh nhân khác nhau, tùy vào loại thuốc sử dụng. Thông thường, liều dùng được tính dựa trên diện tích bề mặt cơ thể (BSA) nhờ vào chiều cao, cân nặng và có đơn vị tính là mét vuông (m²). Một số loại thuốc, liều dùng chỉ cần tính dựa trên trọng lượng của người bệnh theo đơn vị kilogram (kg).
Cơ thể của trẻ em và một số đối tượng người lớn có thể ảnh hưởng lên thuốc khác nhau, cũng như có mức độ đáp ứng với thuốc khác nhau. Sau khi tính liều dùng dựa trên chỉ số BSA thì bác sĩ có thể cần điều chỉnh thêm cho trẻ em hoặc một số đối tượng đặc biệt.
Liều dùng của một vài thuốc cần được điều chỉnh theo:
Liều dùng thuốc cần đảm bảo đủ mang lại tác dụng tiêu diệt tế bào ung thư và chữa khỏi hoặc kiểm soát tốt ung thư, đồng thời hạn chế tối đa các tác dụng phụ có thể xảy ra.
Các thuốc này sẽ không thể giết chết hết tất cả các tế bào ung thư ngay trong đợt điều trị đầu tiên. Một số tế bào còn sót lại vẫn sẽ tiếp tục phát triển. Do đó, các đợt điều trị được lên kế hoạch và lịch trình cụ thể để có thể tiêu diệt càng nhiều tế bào ung thư càng tốt.
Giữa mỗi đợt điều trị sẽ có khoảng thời gian nghỉ ngơi (có thể là vài ngày hoặc vài tuần) cho phép những tế bào bình thường phục hồi lại. Khoảng thời gian này bạn sẽ không cần phải sử dụng thuốc.
Lịch trình điều trị bao gồm thời gian mỗi đợt, thời điểm sử dụng và số đợt điều trị đều được bác sĩ quyết định dựa trên các loại thuốc, loại ung thư mắc phải, mức độ dung nạp thuốc ở người bệnh.
Nếu mục tiêu của việc sử dụng thuốc hóa trị liệu là để chữa khỏi ung thư thì có thể kéo dài trong 3–6 tháng. Thời gian dùng thuốc có thể lâu hơn nếu đó là cách làm giảm hoặc kiểm soát các triệu chứng ung thư tiến triển. Nếu điều trị bằng tác nhân nội tiết hoặc liệu pháp nhắm trúng đích thì thời gian dùng thuốc có thể kéo dài hơn.
Bởi vì các thuốc trị ung thư hầu hết đều gây độc tế bào để tiêu diệt tế bào ung thư nhưng cũng gây ảnh hưởng đến tế bào khỏe mạnh bình thường nên có thể gây ra rất nhiều tác dụng phụ. Do đó, bạn cần phải tuân thủ đúng theo chỉ định của bác sĩ khi điều trị bằng thuốc.
Mỗi một thuốc điều trị đều có mức liều tối đa có thể sử dụng. Nếu dùng hơn mức liều này, thuốc có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các cơ quan như tim, phổi. Nếu bạn đã sử dụng đến mức liều tối đa thì thuốc ấy không thể sử dụng lại khi điều trị ung thư tái phát.
Bạn cần trao đổi với bác sĩ cẩn thận về tình trạng sức khỏe bản thân trong những trường hợp đặc biệt, như mang thai, đang cho con bú, sắp thực hiện phẫu thuật… để họ lựa chọn phương án điều trị tốt nhất.
Thuốc trị ung thư có thể làm thay đổi khả năng hoạt động của thuốc khác mà bạn đang dùng hoặc gia tăng ảnh hưởng của các tác dụng phụ. Để tránh tình trạng tương tác thuốc, tốt nhất là bạn viết một danh sách những thuốc bạn đang dùng (bao gồm thuốc được kê toa, không kê toa, thảo dược và thực phẩm chức năng) và đưa cho bác sĩ. Để đảm bảo an toàn khi dùng thuốc, bạn không tự ý dùng thuốc, ngưng hoặc thay đổi liều lượng của thuốc mà không có sự cho phép của bác sĩ.
Thức ăn, rượu và thuốc lá có thể tương tác với vài loại thuốc nhất định. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc uống thuốc cùng thức ăn, rượu và thuốc lá.
Tình trạng sức khỏe của bạn có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc này. Báo cho bác sĩ biết nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào.
Đối với các thuốc dùng đường tiêm thì sẽ được sử dụng bởi nhân viên y tế và được bảo quản theo quy định chung của cơ sở y tế.
Với các thuốc dùng đường uống, bạn có thể đọc hướng dẫn sử dụng để biết cách bảo quản phù hợp. Lưu ý, để thuốc tránh xa tầm tay trẻ em. Không vứt bỏ thuốc lung tung hay xả thuốc vào bồn cầu hay bồn rửa.
Hầu hết các loại thuốc điều trị u ác tính đều được đưa trực tiếp vào cơ thể thông qua đường tĩnh mạch (tiêm tĩnh mạch), đôi khi có thể dùng đường uống. Ngoài ra, một số thuốc được tiêm vào động mạch hoặc một bộ phận trên cơ thể, chẳng hạn như tiêm phúc mạc (khoang bụng) hoặc tiêm vào tủy sống.
Hello Bacsi không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.
Miễn trừ trách nhiệm
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Tham vấn y khoa:
Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh
Nội khoa - Nội tổng quát · Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh
Đặt câu hỏi cho bác sĩ
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để tạo câu hỏi
Chia sẻ với bác sĩ các thắc mắc của bạn để được giải đáp miễn phí.
Đăng ký hoặc Đăng nhập để đặt câu hỏi cho bác sĩ!