Tham vấn y khoa: Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh · Nội khoa - Nội tổng quát · Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh
Cytochrome P450 (hay còn gọi tắt là CYP450) là hệ thống gồm 50 loại enzym thuộc nhóm monooxygenase có trong hầu hết các cơ thể sống. Hệ thống enzym mạnh mẽ này đóng vai trò quan trọng đối với sinh lý người. Ở động vật và người, enzym này có ở gan, tim, phổi, thận nhưng tập trung chủ yếu ở gan. Thuốc dùng đường uống sau khi được hấp thụ qua ruột non được chuyển đến gan qua tĩnh mạch cửa. Với CYP450 là nhóm enzym chính tham gia vào chuyển hóa thuốc (ở giai đoạn I), quá trình này cho phép gan có thời gian giải độc các dược chất có hại trước khi chúng được phân phối vào hệ tuần hoàn.
Các xét nghiệm cytochrome P450 giúp xác định cách cơ thể xử lý (chuyển hóa) một loại thuốc. Do các đặc điểm di truyền gây ra biến đổi trong các enzym này, ảnh hưởng của thuốc có thể khác nhau tùy mỗi người.
Các enzym cytochrome P450 bao gồm enzym CYP2D6 giúp xử lý nhiều loại thuốc chống trầm cảm và thuốc chống loạn thần. Bằng cách kiểm tra ADN để biết các biến thể gen nhất định, xét nghiệm cytochrome P450 có thể đưa ra dữ kiện về cách cơ thể bạn phản ứng với một loại thuốc chống trầm cảm cụ thể. Ngoài ra, xét nghiệm CYP450 còn giúp xác định các biến thể của các enzym khác như CYP2C19.
CYP450 và các xét nghiệm di truyền khác (xét nghiệm kiểu gen) đang trở nên phổ biến hơn vì bác sĩ cần tìm hiểu lý do vì sao thuốc chống trầm cảm chỉ có tác dụng với một số người.
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Thuốc trị trầm cảm thường được kê đơn dựa trên các triệu chứng và tiền sử bệnh. Đối với một số người, trong lần chọn thuốc đầu tiên đã có thể giảm các triệu chứng trầm cảm, mặc dù có tác dụng phụ (có thể chấp nhận được). Tuy nhiên với nhiều người khác, việc tìm ra một loại thuốc phù hợp cần phải thử qua nhiều lần, có khi lại không chính xác. Việc này sẽ mất vài tháng hoặc thậm chí lâu hơn.
Các xét nghiệm kiểu gen như xét nghiệm cytochrome P450 có thể tăng tốc độ xác định các loại thuốc được cơ thể người bệnh xử lý tốt hơn. Từ đó, tác dụng phụ sẽ ít xảy ra hơn, hiệu quả cũng được cải thiện. Xét nghiệm CYP450 thường chỉ được tiến hành khi các phương pháp điều trị chống trầm cảm ban đầu không thành công.
Bạn không cần có bất kỳ sự chuẩn bị đặc biệt nào trước khi làm thủ thuật. Tuy nhiên, nên tránh các loại thực phẩm hoặc đồ uống có thể ảnh hưởng đến chất lượng mẫu thử (xem phần tiếp theo).
Để thực hiện, đầu tiên bác sĩ sẽ lấy mẫu ADN của bạn bằng một trong các phương pháp sau:
Quá trình lấy mẫu chỉ mất vài phút. Sau đó, mẫu sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích các gen cụ thể cần thiết trong xét nghiệm cytochrome P450..
Thường cần vài ngày đến một tuần để có kết quả xét nghiệm cytochrome P450. Bác sĩ sẽ đọc kết quả và cho bạn biết những ảnh hưởng có thể có khi bạn lựa chọn thuốc điều trị.
Các kết quả được phân loại theo tốc độ cơ thể chuyển hóa một loại thuốc nhất định. Ví dụ: kết quả về enzym CYP2D6 có thể cho bạn biết mình thuộc loại nào sau đây.
Xét nghiệm cytochrome P450 không có giá trị cho tất cả các loại thuốc chống trầm cảm, nhưng nó có thể cung cấp thông tin về mức độ cơ thể xử lý một số thuốc. Ví dụ:
Mặc dù có tiềm năng, các xét nghiệm cytochrome P450 cũng tồn tại những hạn chế như:
Tùy trường hợp, bác sĩ vẫn sẽ tiến hành các xét nghiệm CYP450 cho bạn. Tuy nhiên, đây không phải là cách duy nhất để xác định loại thuốc chống trầm cảm nào bạn nên chọn. Nếu cần điều trị, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ và căn cứ trên bệnh sử cũng như các triệu chứng hiện có. Đó vẫn là phương pháp tiêu chuẩn để xác định loại thuốc tốt nhất, tùy nhu cầu của mỗi cá nhân.
Hello Bacsi không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.
Miễn trừ trách nhiệm
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Tham vấn y khoa:
Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh
Nội khoa - Nội tổng quát · Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh
Đặt câu hỏi cho bác sĩ
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để tạo câu hỏi
Chia sẻ với bác sĩ các thắc mắc của bạn để được giải đáp miễn phí.
Đăng ký hoặc Đăng nhập để đặt câu hỏi cho bác sĩ!