Nhiễm toan là tình trạng nồng độ axit trong các dịch cơ thể vượt mức bình thường, xảy ra khi thận và phổi không thể giữ cân bằng pH của cơ thể. Nó ngược lại với nhiễm kiềm (tình trạng có quá nhiều bazơ trong dịch cơ thể).
Có hai loại bệnh nhiễm toan là:
Độ axit của máu được đo bằng cách xác định độ pH của nó. Giá trị pH của máu càng lớn thì tính kiềm (hay tính bazơ) càng lớn, tính axit nhỏ; trái lại, giá trị pH của máu nhỏ thì tính kiềm (tính bazơ) sẽ nhỏ, còn độ axit sẽ lớn. Mặc dù bệnh có vẻ nhẹ nhưng những khác biệt về số lượng nồng độ axit có thể dẫn đến tình trạng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khoẻ và thậm chí có thể đe doạ đến tính mạng.
Cả nhiễm toan hô hấp và chuyển hóa đều có nhiều triệu chứng. Tuy nhiên, các triệu chứng của nhiễm toan lại khác nhau tùy theo nguyên nhân gây ra bệnh.
Một số triệu chứng thường gặp của nhiễm toan hô hấp bao gồm:
Một số triệu chứng thường gặp của nhiễm toan chuyển hóa bao gồm:
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi người là khác nhau. Vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn được phương án thích hợp nhất.
Thận và phổi duy trì sự cân bằng (mức độ pH thích hợp) của các chất hóa học được gọi là axit và bazơ trong cơ thể. Nhiễm toan xảy ra khi axit tích tụ hoặc khi bicarbonate (một bazơ) bị mất.
Nhiễm toan hô hấp xảy ra khi quá nhiều CO2 tích tụ trong cơ thể. Thông thường, phổi sẽ loại bỏ khí CO2 trong khi thở. Tuy nhiên, đôi khi cơ thể của bạn không thể thải đủ lượng CO2 qua hơi thở do:
Nguyên nhân nhiễm toan chuyển hóa là gì? Nhiễm toan chuyển hóa xảy ra khi thận không thể loại bỏ đủ axit hoặc thải quá nhiều bazơ. Có ba dạng chính của toan chuyển hóa, bao gồm:
Ngoài ra, nguyên nhân nhiễm toan chuyển hóa có thể do:
Nhiễm toàn rất thường gặp. Bệnh có thể ảnh hưởng mọi người trong mọi lứa tuổi. Bạn có thể kiểm soát bệnh này bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo bác sĩ để biết thêm thông tin chi tiết.
Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải bệnh này, chẳng hạn như:
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Xét nghiệm nào để phân biệt nhiễm toan chuyển hóa và nhiễm toan hô hấp? Bác sĩ có thể yêu cầu bạn làm các xét nghiệm sau:
Các xét nghiệm khác có thể cần thiết để xác định nguyên nhân của tình trạng nhiễm toan bao gồm:
Các bác sĩ cần biết nguyên nhân gây ra nhiễm toan để xác định cách điều trị bệnh. Tuy nhiên, một số phương pháp điều trị có thể được sử dụng cho bất kỳ loại nhiễm toan nào, ví dụ như dùng natri bicarbonate (baking soda) để làm tăng pH máu. Bạn có thể dùng thuốc bằng đường uống hoặc nhỏ giọt đường tĩnh mạch.
Đối với bệnh nhiễm toan hô hấp, điều trị nhằm mục đích cải thiện chức năng của phổi. Bác sĩ thường cho thuốc để làm giãn đường dẫn khí (thuốc giãn phế quản, chẳng hạn như albuterol) có thể giúp ích cho những người mắc bệnh phổi như hen suyễn và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Những người bị suy giảm chức năng thở hoặc phổi nghiê trọng có thể được cung cấp oxy hoặc thở với máy áp suất dương liên tục (CPAP). CPAP có thể giúp bạn thở nếu bạn bị tắc nghẽn đường thở hoặc yếu cơ.
Đối với nhiễm toan chuyển hóa, việc điều trị phụ thuộc chủ yếu vào nguyên nhân. Những người bị nhiễm toan do tăng clo huyết có thể được cho uống natri bicarbonate. Nhiễm toan do suy thận có thể được điều trị với natri citrate. Đái tháo đường bị nhiễm toan ceton sẽ được truyền lỏng và dùng insulin để cân bằng độ pH.
Điều trị nhiễm toan lactic có thể bao gồm các chất bổ sung bicarbonate, dịch tĩnh mạch, oxy hoặc kháng sinh, tùy thuộc vào nguyên nhân.
Các lối sống và biện pháp tại nhà sau đây có thể giúp bạn đối phó với bệnh nhiễm toan:
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
Miễn trừ trách nhiệm
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Đặt câu hỏi cho bác sĩ
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để tạo câu hỏi
Chia sẻ với bác sĩ các thắc mắc của bạn để được giải đáp miễn phí.
Đăng ký hoặc Đăng nhập để đặt câu hỏi cho bác sĩ!