Bệnh phong có tên gọi dân gian là bệnh phong cùi, phong hủi. Vây đâu là nguyên nhân, triệu chứng bệnh phong? Mời bạn đọc cùng tìm hiểu qua bài viết sau từ Hello Bacsi.
Bệnh phong hay còn gọi là bệnh phong cùi, phong hủi là một tình trạng nhiễm khuẩn tiến triển mãn tính gây ra bởi vi khuẩn Mycobacterium leprae.
Có 3 hệ thống phân loại bệnh phong. Hệ thống đầu tiên công nhận hai loại là phong củ và phong u.
Tổ chức Y tế Thế giới phân loại bệnh phong dựa vào thể loại và số lượng khu vực da bị ảnh hưởng.
Các nghiên cứu lâm sàng sử dụng hệ thống Ridley-Jopling được phân làm 6 loại dựa trên mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng là:
Bệnh phổ biến ở nhiều quốc gia, đặc biệt là những vùng khí hậu nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới. Hãy thảo luận với bác sĩ để biết thêm thông tin.
Bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến da và các dây thần kinh bên ngoài não bộ và tủy sống, được gọi là các dây thần kinh ngoại vi. Nó cũng có thể tấn công vào mắt và niêm mạc mũi.
Các triệu chứng chính của bệnh là các vết loét gây biến dạng da, khối u hoặc nổi cục không mất đi sau vài tuần hoặc vài tháng, xuất hiện các vết loét da nhạt màu.
Tổn thương dây thần kinh do bệnh phong cùi có thể dẫn đến các biểu hiện:
Các triệu chứng xuất hiện sau khi tiếp xúc với vi khuẩn phong khoảng từ 3-5 năm. Một số người không có triệu chứng sau 20 năm. Thời gian từ khi tiếp xúc với vi khuẩn đến khi xuất hiện các triệu chứng được gọi là giai đoạn ủ bệnh. Thời gian ủ bệnh khá dài làm bác sĩ khó xác định thời gian và địa điểm bị nhiễm bệnh của bệnh nhân.
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi người là khác nhau, vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn được phương án thích hợp nhất.
Bệnh phong do một loại vi khuẩn phát triển chậm gọi là Mycobacterium leprae (M. leprae) gây ra. Bệnh này còn được gọi là bệnh Hansen, được đặt theo tên của nhà khoa học khám phá ra vi khuẩn M. leprae năm 1873.
Những người có nguy cơ cao nhất là những người sống ở khu vực có nhiều người mắc bệnh phong (một số địa phận thuộc Ấn Độ, Trung Quốc, Nhật Bản, Nepal, Ai Cập và các khu vực khác) và đặc biệt là những người tiếp xúc thường xuyên với người nhiễm bệnh phong.
Bên cạnh đó, có một số bằng chứng cho thấy các khuyết tật di truyền trong hệ miễn dịch có thể làm cho một số người có nhiều khả năng bị nhiễm bệnh (vùng Q25 trên nhiễm sắc thể 6). Thêm vào đó, những người tiếp xúc với động vật có mang theo vi khuẩn phong (như armadillos, tinh tinh châu Phi, khỉ mặt xanh cổ trắng và khỉ đuôi dài) có nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn, nhất là khi không đeo găng tay bảo vệ.
Bệnh có thể lây nhiễm từ người bệnh sang người khỏe mạnh bằng nhiều cách khác nhau, chủ yếu qua 2 đường chính sau:
Đường hô hấp
Những người mắc bệnh phong nhưng không được điều trị có thể giải phóng hơn 100 triệu trực khuẩn phong qua đường hô hấp và dịch tiết ra từ mũi họng mỗi ngày. Khi ở môi trường bên ngoài, trực khuẩn phong có thể sống từ 1–2 tuần, đặc biệt trực khuẩn hoạt động mạnh trong môi trường tối ẩm. Do đó, nếu bạn tiếp xúc với môi trường người bệnh, bạn sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh.
Đường tiếp xúc
Nếu tiếp xúc trực tiếp với người bệnh hoặc dùng chung đồ dùng với người bệnh như quần áo, chén đũa… bạn sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh.
Bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến các dây thần kinh của các chi, niêm mạc mũi và đường hô hấp trên. Bệnh gây loét da, tổn thương thần kinh và làm yếu cơ. Nếu không được điều trị có thể gây biến dạng nghiêm trọng và tàn tật đáng kể (do đó còn gọi là bệnh phong cùi).
Ngoài ra, người bệnh còn có thể mắc những biến chứng như:
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Nếu bạn nghi ngờ một vết loét trên da, bác sĩ sẽ lấy mẫu nhỏ ở vùng da bất thường và gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra, gọi là sinh thiết da. Xét nghiệm phết tế bào da cũng có thể được thực hiện. Với phong nhóm ít vi khuẩn, bác sĩ sẽ không phát hiện vi khuẩn trên mẫu da. Ngược lại, vi khuẩn được tìm thấy trên mẫu da của người bị bệnh phong nhóm nhiều vi khuẩn.
Bệnh phong có thể chữa khỏi. Trong hai thập kỷ qua, 16 triệu bệnh nhân phong đã được chữa khỏi. Tổ chức Y tế Thế giới cung cấp điều trị miễn phí cho tất cả những người bị bệnh phong.
Biện pháp điều trị sẽ tùy thuộc vào loại bệnh phong. Kháng sinh dùng để điều trị các nhiễm trùng. Người bệnh thường được chỉ định điều trị dài hạn kết hợp 2 hoặc nhiều loại thuốc kháng sinh kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm. Những người có dấu hiệu bệnh phong nặng cần dùng thuốc kháng sinh lâu hơn. Kháng sinh không thể điều trị các dây thần kinh đã bị tổn thương.
Thuốc chống viêm được sử dụng để kiểm soát đau dây thần kinh và tổn thương liên quan đến bệnh phong, bao gồm steroid như prednisone.
Bệnh nhân bị bệnh phong cũng có thể được dùng thalidomide, một loại thuốc ức chế mạnh hệ miễn dịch của cơ thể. Nó giúp điều trị các nốt u trên da của bệnh phong. Thalidomide là thuốc gây ra các dị tật bẩm sinh nghiêm trọng đe dọa tính mạng, do vậy chống chỉ định tuyệt đối với phụ nữ đang mang thai hoặc phụ nữ sắp có thai.
Cách tốt nhất để ngăn ngừa bệnh là tránh tiếp xúc gần gũi lâu dài với người có dấu hiệu bệnh phong không được điều trị. Bạn không nên dùng chung đồ đạc với người bệnh.
Nếu chẳng may dính phải dịch từ nước bọt hay dịch mũi từ người bệnh, bạn hãy rửa da ngay bằng xà phòng để diệt khuẩn. Bạn lưu ý không để vùng da trầy xước tiếp xúc với người bệnh.
Miễn trừ trách nhiệm
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Đặt câu hỏi cho bác sĩ
Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để tạo câu hỏi
Chia sẻ với bác sĩ các thắc mắc của bạn để được giải đáp miễn phí.
Đăng ký hoặc Đăng nhập để đặt câu hỏi cho bác sĩ!