Bệnh teo não ở trẻ em và những nguyên nhân bạn ít ngờ tới

Bệnh teo não ở trẻ em có thể xảy ra từ khi đứa bé còn trong bụng mẹ hoặc khi sinh ra bị nhiều yếu tố tác động. Teo não là hội chứng mô não bị co rút lại do các tế bào não bị mất đi hoặc các mối liên kết thần kinh bị phá hủy.

Teo não có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi do nhiều nguyên nhân. Với bệnh teo não ở trẻ em, nguyên nhân chính là do bị dị tật từ khi còn trong bụng mẹ. Nó có thể ảnh hưởng đến toàn bộ cấu trúc não hoặc chỉ ảnh hưởng ở khu vực thần kinh bị mất tế bào.

Triệu chứng bệnh teo não ở trẻ em

Các triệu chứng teo não thay đổi tùy thuộc vào khu vực não bị ảnh hưởng. Trong trường hợp teo não toàn bộ, mọi hoạt động sống của đứa bé đều bị chi phối. Đứa trẻ có thể không tự chủ được cuộc sống và cần được chăm sóc suốt đời. Triệu chứng phổ biến nhất là suy giảm trí nhớ, co giật, điều khiển vận động kém hoặc mất hẳn khả năng vận động. Bệnh nhi teo não toàn phần còn không thể nói, đọc hoặc viết theo cách bình thường.

Với tình trạng teo não khu trú, bệnh chỉ gây ảnh hưởng đến các chức năng do khu vực não đó chi phối. Những chức năng khác do khu vực não khác điều khiển vẫn có thể phát triển tự nhiên. Ví dụ, nếu bệnh teo não ở trẻ em xảy ra tại khu vực thùy trán – nơi chi phối hoạt động cảm xúc, khả năng tư duy, lập kế hoạch ở một đứa trẻ thì chỉ có những hoạt động này bị ảnh hưởng. Đứa trẻ bị teo não sẽ gặp vấn đề với việc điều chỉnh cảm xúc, suy giảm khả năng tư duy và có thể không làm chủ được hành vi của mình. Những hoạt động khác như nói, hát, ăn uống… của đứa trẻ này vẫn duy trì bình thường.

Nguyên nhân gây bệnh teo não ở trẻ em

Hầu hết các ca bệnh teo não ở trẻ em đều xảy ra từ khi đứa trẻ còn trong bụng mẹ. Những yếu tố nguy cơ cao dẫn đến căn bệnh này là người mẹ bị đột quỵ, mắc bệnh AIDS hoặc bị nhiễm virus zika khi mang thai.

Với những ca bệnh teo não ở trẻ em vì mẹ bị nhiễm virus zika thì hầu như là do thai phụ bị muỗi andes chích trong 3 tháng đầu thai kỳ. Muỗi andes cũng là loại muỗi lây truyền bệnh sốt xuất huyết. Người mẹ bị nhiễm virus zika thường có biểu hiện cảm sốt thông thường và tự khỏi bệnh sau vài ngày.

Tuy nhiên, điều nguy hiểm là kể cả khi thai phụ đã hết triệu chứng cảm sốt và khỏe mạnh trở lại, virus zika vẫn có thể còn sinh sống trong bào thai và đe dọa đến quá trình phát triển, hoàn thiện não bộ của thai nhi. Khi bị virus zika tấn công trong bào thai, đứa bé sinh ra có nhiều nguy cơ bị teo não với biểu hiện đầu nhỏ bẩm sinh. Đứa trẻ này cũng không có khả năng phát triển trí tuệ, nhận thức hoặc bị rối loạn thính giác, thị giác và các chức năng khác khi lớn lên.

Các yếu tố khác gây bệnh teo não ở trẻ em thường là:

♦ Do sinh non.

♦ Người mẹ làm việc trong môi trường ô nhiễm, tiếp xúc thường xuyên với các loại hóa chất độc hại trong thời gian mang thai.

♦ Trẻ bị chấn thương não nghiêm trọng do tai nạn, va đập mạnh khiến não bị teo dần sau một thời gian dài.

♦ Trẻ mắc bệnh thiếu máu não, viêm màng não, xuất huyết não nhưng không được điều trị kịp thời.

♦ Trẻ được hóa trị liệu toàn thân để điều trị chứng giảm thể tích não. Sau khi quá trình điều trị kết thúc, tác dụng phụ của phương pháp này có thể là hội chứng teo não.

♦ Một nghiên cứu khác cho thấy bệnh teo não ở trẻ em cũng có liên quan đến yếu tố di truyền. Cha mẹ hoặc ông bà của bé bị trầm cảm, có thể đứa bé sinh ra cũng bị khiếm khuyết tế bào ở bán cầu não phải. Từ đó, bé bị hạn chế trong việc xử lý cảm xúc của bản thân.

♦ Hội chứng cushing cũng là tình trạng có liên quan đến bệnh teo ở trẻ em. Cushing là bệnh rối loạn nội tiết tố hiếm gặp khiến cơ thể và hệ thần kinh luôn trong tình trạng căng thẳng. Trẻ mắc hội chứng cushing có khối lượng não nhỏ hơn đáng kể so với những đứa trẻ bình thường trong cùng độ tuổi. Bệnh nhi cushing cũng đồng thời bị suy giảm chức năng nhận thức.

♦ Một nguyên nhân đáng chú ý khác gây bệnh teo não ở trẻ em là do phụ nữ mang thai hoặc đứa trẻ thường xuyên sử dụng thuốc dilantin (phenytoin) mà không được cảnh báo trước tác dụng phụ của loại thuốc này.

Dilantin là thuốc chống co giật dùng để điều trị chứng co giật ở trẻ em và người lớn. Thuốc này cũng được chỉ định điều trị cho tình trạng rối loạn lo âu, trầm cảm, rối loạn ăn uống, hội chứng chân không yên hoặc hội chứng Tourette.

Dilantin có liên quan mật thiết đến tình trạng teo tiểu não. Đây là một dạng teo não khu trú gây ảnh hưởng đến chức năng vận động, chuyển động và khả năng phối hợp ở con người.

Khi con bạn gặp phải các vấn đề sức khỏe liên quan đến hệ thần kinh và được bác sĩ kê thuốc điều trị, bạn phải chủ động tìm hiểu xem loại thuốc đó có phải là dilantin hoặc tương tự với dilantin hay không. Nếu có, bạn cần thận trọng hỏi bác sĩ xem có nhất thiết phải dùng loại thuốc này để điều trị bệnh cho con hay không.

Một vấn đề khác bạn cần quan tâm là tỷ lệ tác dụng phụ gây bệnh teo não ở trẻ em khi dùng thuốc điều trị vấn đề thần kinh có cao hay không để có được sự cân nhắc và hướng dẫn chi tiết của bác sĩ.

Điều trị bệnh teo não ở trẻ em

Bệnh teo não ở trẻ em là dạng bệnh khiếm khuyết cơ thể nên chúng ta không thể điều trị để đẩy lùi căn bệnh này.

Giải pháp duy nhất cho gia đình có trẻ mắc bệnh teo não là cha mẹ hãy thường xuyên cho bé gặp bác sĩ chuyên khoa để hỗ trợ kiểm soát những triệu chứng khuyết tật của trẻ.

Cách phòng bệnh teo não ở trẻ em

Chúng ta không thể chủ động phòng bệnh teo não ở trẻ em nếu bệnh mang yếu tố di truyền. Tuy nhiên, nếu đã loại bỏ được nguyên nhân này thì bạn hoàn toàn có thể phòng ngừa bệnh teo não ở trẻ em bằng những cách làm thiết thực dưới đây:

 ♥ Phụ nữ mang thai, đặc biệt là 3 tháng đầu thai kỳ phải thăm khám thai định kỳ để theo dõi quá trình phát triển của thai nhi.

♥ Tích cực áp dụng các biện pháp diệt muỗi, phòng ngừa muỗi đốt trong suốt thai kỳ bằng cách:

⇒ Vệ sinh nhà cửa thường xuyên. Thay bình cắm hoa, thu dọn vật dụng chứa nước đọng để triệt tiêu nơi sinh sống, sinh sản của muỗi.

⇒ Mặc quần áo kín, ngủ trong màn bất kể ban ngày hay ban đêm. Thai phụ không đến những nơi đang diễn ra dịch bệnh trong suốt thai kỳ.

⇒ Hạn chế tối đa việc tiếp xúc với các loại hóa chất như thuốc nhuộm tóc, nước sơn móng tay… Không làm việc và sinh sống trong môi trường ô nhiễm, độc hại.

♥ Với trẻ em đã đến tuổi tiêm ngừa, cha mẹ cần cho bé tiêm đủ các loại vaccine phòng bệnh có nguy cơ gây teo não cao như viêm não mô cầu, viêm não Nhật Bản, viêm màng não, viêm não…

♥ Khi chăm bé, người lớn cần hết sức chú ý, không để bé bị té ngã đập đầu xuống nền nhà hoặc những vật cứng. Nếu bé gặp phải những chấn thương mạnh ở vùng đầu, cha mẹ cần cho bé đến bệnh viện ngay để kiểm tra hình ảnh não bộ và có sự theo dõi sát trong khoảng 7-10 ngày sau đó. Việc này để đảm bảo rằng chấn thương không làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thần kinh và bộ não của bé.

Bệnh teo não ở trẻ em là hội chứng nguy hiểm nhưng vẫn chưa có giải pháp điều trị triệt để. Cách duy nhất để phòng tránh bệnh này là giảm thiểu các nguy cơ mắc bệnh cho thai nhi và trẻ em.

Trương Phương Đài / HELLO BACSI