Chứng ngủ li bì là gì mà luôn khiến bạn mệt mỏi kể cả khi không thiếu ngủ?

Khi mắc hội chứng ngủ li bì (hội chứng hypersomnia), bạn có thể cảm thấy buồn ngủ ngay cả khi không hề bị thiếu ngủ. Đây là một tình trạng rối loạn giấc ngủ mà bạn nên tìm cách điều trị sớm để tránh gây ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt hàng ngày.  

Nếu bạn cảm thấy buồn ngủ thường xuyên hoặc ngủ li bì không muốn dậy, không những hiệu suất làm việc bị giảm sút mà sự an toàn cũng không được đảm bảo khi bạn lái xe đi trên đường. Chưa kể, bạn còn bị “dán nhãn” là người lười biếng hay thiếu tập trung. Những hậu quả do hội chứng này gây ra có thể trở thành nguyên nhân khiến bạn đánh mất đi nhiều cơ hội quý giá để phát triển bản thân. 

Hội chứng ngủ li bì còn có thể khiến bạn mệt mỏi triền miên và không có được cảm giác được nghỉ ngơi đầy đủ. Tuy nhiên, bạn vẫn thể chữa trị để tỉnh táo, sảng khoái và làm việc hiệu quả hơn. Hãy cùng Hello Bacsi tìm hiểu về hội chứng buồn ngủ mọi lúc mọi nơi này để bạn có thể tìm cách đẩy lùi càng sớm càng tốt nhé!

Hội chứng ngủ li bì là gì?

Thông thường, nếu bạn không ngủ đủ giấc, bạn sẽ cảm thấy buồn ngủ và cơ thể mệt mỏi. Tuy nhiên, người mắc hội chứng ngủ li bì có thể cảm thấy buồn ngủ ngay cả khi họ đã ngủ đủ số giờ khuyến nghị và ngủ rất ngon.

Hội chứng ngủ li bì tương tự như một rối loạn giấc ngủ khác gọi là chứng ngủ rũ vì chúng đều gây ra những cơn buồn ngủ quá mức. Tuy nhiên, những người mắc chứng ngủ rũ thường có những cơn buồn ngủ đến đột ngột, còn những cơn buồn ngủ của người mắc hội chứng ngủ li bì lại có xu hướng càng lúc càng tăng dần.

Các dấu hiệu của hội chứng ngủ li bì thường bắt đầu ở độ tuổi 17 đến 24. Theo một bài báo trên tạp chí Tâm lý học (Psychosomatics), độ tuổi khởi phát trung bình là 21,8 tuổi.

>>> Đọc thêm: Chứng ngủ rũ là gì?

Dấu hiệu của hội chứng ngủ li bì là gì?

Dấu hiệu chính của hội chứng này là tình trạng ngủ mê man mệt mỏi hoặc buồn ngủ quá mức dù người mắc đã ngủ đủ 7 tiếng mỗi đêm. Cơn buồn ngủ quá mức này không phải do một bệnh lý hoặc một thuốc nào đó mà bạn đang sử dụng.

Các triệu chứng khác của hội chứng ngủ li bì có thể bao gồm:

• Thức dậy khó khăn
• Ngủ nhiều lần trong ngày
• Liên tục cảm thấy mệt mỏi
• Ngủ vào những thời điểm không cố định
• Cảm thấy không tỉnh táo hoặc bực bội, cáu gắt khi phải dậy
• Ngủ hơn 9 tiếng nhưng không cảm thấy mình đã nghỉ ngơi đủ và không phục hồi được năng lượng sau giấc ngủ.
• Chợp mắt khi buồn ngủ nhưng sau khi thức dậy lại không cảm thấy sảng khoái hơn.

Nguyên nhân gây hội chứng ngủ li bì

Ngủ nhiều là dấu hiệu của bệnh gì? Hội chứng ngủ li bì có thể do sự gia tăng các hóa chất gây buồn ngủ trong não. Một nguyên nhân khác gây hội chứng này

có thể do sự gia tăng các chất dẫn truyền liên quan giấc ngủ trong não. Một nguyên nhân khác gây hội chứng này có thể là do các chất dẫn truyền trong não tương tác với axit y-aminobutyric (GABA), một chất đóng vai trò thúc đẩy giấc ngủ.

Các yếu tố khác khiến bạn dễ mắc phải hội chứng bao gồm:

• Căng thẳng
• Từng bị nhiễm virus
• Uống quá nhiều rượu
• Từng bị chấn thương đầu
• Có thành viên trong gia đình mắc hội chứng ngủ li bì
• Có tiền sử bị trầm cảm, lạm dụng chất gây nghiện, rối loạn lưỡng cực, Alzheimer hoặc Parkinson. Trên những bệnh nhân mắc rối loạn trầm cảm hoặc rối loạn lưỡng cực trong giai đoạn trầm cảm, ngoài triệu chứng mất ngủ, ngủ nhiều cũng là một triệu chứng của rối loạn giấc ngủ rất thường gặp

Một số người có thể mắc hội chứng này mà không rõ lý do. Đây được gọi là hội chứng ngủ li bì nguyên phát và xuất hiện ở khoảng 0,01 – 0,02% dân số.

Cách chẩn đoán hội chứng ngủ li bì

Đầu tiên, bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh ngủ li bì bằng cách loại trừ các bệnh lý hoặc thuốc có thể gây buồn ngủ quá mức. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng sẽ đặt câu hỏi liên quan như:

• Môi trường ngủ của bạn thế nào?
• Giờ giấc ngủ nghỉ của bạn thế nào?
• Bạn hiện có đang điều trị bệnh lý nào không?
• Bạn bắt đầu chú ý tới các dấu hiệu buồn ngủ quá mức của mình khi nào?
• Có tác nhân nào làm cho các dấu hiệu ngủ li bì tồi tệ hơn và có tác nhân nào giúp các dấu hiệu đỡ hơn?

Cách điều trị hội chứng ngủ li bì

Khi đã chẩn đoán bạn mắc hội chứng ngủ li bì, bác sĩ có thể kê toa một số chất kích thích để giúp bạn cải thiện cơn buồn ngủ tuỳ theo nguyên nhân gây ra tình trạng này, như amphetamine, methylphenidate và modafinil. Tuy nhiên, tất cả các loại thuốc này đều chỉ được phép sử dụng dưới sự cho phép và theo dõi của bác sĩ.Các loại thuốc khác cũng thường được sử dụng để điều trị hội chứng này gồm:

• Clonidine
• Levodopa
• Bromocriptine

• Thuốc chống trầm cảm
• Chất ức chế monoamin oxydase (MAOI)

Ngoài điều trị bằng thuốc, bác sĩ có thể khuyên bạn nên thay đổi thói quen ngủ nghỉ như sau:

• Hạn chế đồ uống có cồn
• Tránh các chất kích thích như caffeine và nicotine trước giờ ngủ và vào buổi trưa, sau giờ ăn.
• Tránh các thực phẩm có thể gây ợ nóng hoặc ảnh hưởng đến tiêu hóa như các loại thức ăn giàu chất béo, đồ chiên, thức ăn cay, trái cây có múi và đồ uống có ga 
• Tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên nhiều hơn vào ban ngày và giữ phòng tối hơn vào ban đêm
• Thiết lập một thói quen trước khi đi ngủ như đi tắm hoặc đọc sách để thư giãn và báo hiệu cho cơ thể biết đã tới giờ ngủ
• Thay đổi môi trường ngủ cho thoải mái hơn bằng cách giữ nhiệt độ trong phòng vào khoảng 20 độ C, chọn nệm thoải mái, tránh ánh sáng nhân tạo từ di động và máy tính… Không sử dụng các thiết bị điện tử trước khi đi ngủ ít nhất 30 phút.

Bạn cũng có thể gặp các bác sĩ tâm thần hoặc các chuyên gia tâm lý để được tư vấn và hướng dẫn thực hiện liệu pháp nhận thức hành vi để thay đổi thói quen giấc ngủ cũng như học cách giảm căng thẳng.

Nếu kiên trì áp dụng các cách điều trị, bạn sẽ sớm cải thiện và đẩy lùi hội chứng ngủ li bì. Bạn chỉ cần chăm sóc cho giấc ngủ và dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ là có thể cải thiện sự mệt mỏi, thiếu tỉnh táo và lơ mơ do hội chứng này gây ra. Khi đã có cảm giác nghỉ ngơi thoải mái, bạn sẽ làm việc và học tập hiệu quả hơn rất nhiều đấy!