Chỉ số triglyceride là gì? Bí quyết kiểm soát chỉ số triglyceride

Chỉ số triglyceride tăng cao có thể gây rối loạn mỡ máu, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch hay thậm chí đe dọa đến tính mạng. Vậy, chỉ số triglyceride là gì?

Triglyceride là dạng chất béo chúng ta tiêu thụ trong chế độ ăn uống hằng ngày. Vậy, chỉ số triglyceride là gì và có ý nghĩa như thế nào? Hãy cùng Hello Bacsi tìm hiểu nhé.

Triglyceride là gì?

Triglyceride máu là gì? Triglyceride là dạng chất béo chiếm 95% lượng chất béo tiêu thụ hàng ngày thông qua chế độ ăn uống, bao gồm dầu thực vật và mỡ động vật. Triglyceride thường được xét nghiệm tìm thấy ở trong máu. Khi bạn ăn, cơ thể sẽ chuyển đổi bất kỳ lượng calo nào dư không cần sử dụng thành triglyceride. Triglyceride được lưu trữ trong các tế bào mỡ, sau đó hormone giải phóng triglyceride để lấy năng lượng giữa các bữa ăn.

Chỉ số triglyceride cao là gì?

Hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ đã đưa ra 4 mức độ đánh giá chỉ số triglyceride trong máu bao gồm:

• Bình thường: Dưới 150 mg/dL hoặc dưới 1,7 mmol/L
• Mức ranh giới cao (tăng giới hạn): 150 – 199 mg/dL (1,8 – 2,2 mmol/L)
• Cao: 200 – 499 mg/dL (2,3 – 5,6 mmol/L)
• Rất cao: Trên 500 mg/dL (trên 5,7 mmol/L)

Xét nghiệm chỉ số triglyceride là gì?

Để kiểm tra chỉ số triglyceride, bạn cần làm xét nghiệm lipid máu để có thể chẩn đoán được sự thay đổi về lipoprotein. Xét nghiệm chỉ số triglyceride có thể báo hiệu tình trạng viêm ở tuyến tụy và nguy cơ bị xơ vữa động mạch. Bạn nên xét nghiệm định kỳ các chỉ số sau:

• Cholesterol toàn phần
• HDL cholesterol
• LDL cholesterol
• Triglyceride

Bạn nên nhịn ăn trong 9 – 14 giờ và tránh uống rượu trong 24 giờ trước khi xét nghiệm, chỉ nên uống nước trong khoảng thời gian này. Bác sĩ có thể yêu cầu bạn ngừng dùng một số loại thuốc trước khi xét nghiệm. Bạn cũng nên trao đổi với bác sĩ về các loại thuốc mà bạn đang dùng.

Chỉ số triglyceride cao là gì và các vấn đề sức khỏe liên quan

Chỉ số triglyceride cao có thể góp phần làm cứng động mạch hoặc làm dày thành động mạch, xơ cứng động mạch, làm tăng nguy cơ đột quỵ, đau tim và bệnh tim.

Nguyên nhân làm tăng triglyceride là gì?

Có nhiều nguyên nhân gây triglyceride cao bao gồm:

• Hút thuốc lá
• Ít hoạt động thể chất
• Ảnh hưởng di truyền
• Uống quá nhiều rượu
• Thừa cân hoặc béo phì
• Suy giáp, tiểu đường và hội chứng chuyển hóa
• Tiêu thụ chế độ ăn nhiều carbohydrate tinh chế và chất béo bão hòa
• Dùng một số loại thuốc gồm estrogen, thuốc ức chế protease và corticosteroid

Biến chứng khi chỉ số triglyceride tăng cao

Chỉ số triglyceride tăng cao có thể gây ra một số biến chứng bao gồm:

• Viêm tụy: Tuyến tụy là một cơ quan quan trọng ở phần trên bên trái của bụng giúp sản xuất dịch tiêu hóa cần thiết để hấp thụ thức ăn. Chỉ số triglyceride cao có thể gây sưng tụy gây ra đau bụng dữ dội, nôn mửa và sốt. Nếu dịch tiêu hóa rò rỉ ra ngoài tuyến tụy có thể đe dọa tính mạng.

• Tiểu đường tuýp 2: Triglyceride cao là một phần của tình trạng gọi là hội chứng chuyển hóa, bao gồm huyết áp cao, tăng mỡ bụng, HDL thấp (cholesterol tốt) và lượng đường trong máu cao. Khi chỉ số triglyceride cao kết hợp với bất kỳ hai trong số các điều kiện khác, làm tăng nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường tuýp 2 lên gấp 5 lần.

• Bệnh tim: Tình trạng chỉ số triglyceride cao và hội chứng chuyển hóa làm tăng gấp đôi nguy cơ mắc bệnh tim. Những người trẻ tuổi có triglyceride rất cao có nguy cơ mắc bệnh tim cao gấp 4 lần so với những người có triglyceride tăng nhẹ. Lượng chất béo cao trong máu tích tụ bên trong các mạch máu gây cản trở việc mang oxy đến cơ tim.

• Đột quỵ: Đây là tổn thương não do giảm cung cấp máu đột ngột cho các tế bào não. Chỉ số triglyceride tăng cao có thể hạn chế lưu lượng máu trong các mạch cung cấp cho não. Một nghiên cứu gần đây cho thấy đối với phụ nữ lớn tuổi, nồng độ triglyceride cao là yếu tố nguy cơ số 1 gây ra đột quỵ.

• Ảnh hưởng gan: Gan nhiễm mỡ là nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh gan mãn tính. Điều này có thể dẫn đến sẹo trong gan vĩnh viễn, ung thư, suy gan và đe dọa đến tính mạng. Trong bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), hơn 10% trọng lượng gan đã được thay thế bằng chất béo. Các nguyên nhân phổ biến của gan nhiễm mỡ là bệnh tiểu đường, béo phì và nồng độ chỉ số triglyceride cao.

• Ảnh hưởng đến chân: Việc quá nhiều chất béo trong máu tạo ra các mảng bám hình thành trong các động mạch chảy đến chân, có thể dẫn đến bệnh động mạch ngoại biên (PAD). PAD có thể gây đau và tê ở chân, đặc biệt là khi đi bộ, và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng ở chân hoặc bàn chân.

• Mất trí nhớ: Tuổi tác và nồng độ chỉ số triglyceride cao là những yếu tố nguy cơ lớn gây ra chứng mất trí nhớ. Nghiên cứu chỉ ra rằng triglyceride cao có thể làm hỏng các mạch máu bên trong não và góp phần tích tụ một loại protein độc hại gọi là amyloid.

Bí quyết kiểm soát chỉ số triglyceride là gì?

Để duy trì nồng độ chỉ số triglyceride ổn định, bạn nên áp dụng các phương pháp sau:

1. Xây dựng lối sống lành mạnh

Bạn hãy cố gắng liều chỉnh lối sống theo các lời khuyên sau đây:

• Luyện tập thể dục đều đặn: Bạn hãy đặt mục tiêu ít nhất 30 phút hoạt động thể chất vào hầu hết hoặc tất cả các ngày trong tuần. Thói quen tập thể dục thường xuyên có thể làm giảm triglyceride và tăng cholesterol “tốt”. Bạn nên cố gắng kết hợp nhiều hoạt động thể chất vào các công việc hàng ngày, ví dụ như leo cầu thang tại nơi làm việc hoặc đi dạo trong giờ nghỉ.

• Tránh đường và carbohydrate tinh chế: Các carbohydrate chẳng hạn như đường và thực phẩm làm bằng bột mì trắng hoặc fructose, có thể làm tăng triglyceride.

• Giảm cân: Nếu bạn bị tăng chỉ số triglyceride máu ở mức độ nhẹ đến trung bình, bạn hãy tập trung vào việc cắt giảm lượng calo. Lượng calo bổ sung được chuyển đổi thành triglyceride và được lưu trữ dưới dạng chất béo. Việc giảm lượng calo sẽ làm giảm chỉ số triglyceride.

• Chọn chất béo lành mạnh: Bạn nên ăn nhiều thực phẩm có chứa chất béo tốt cho sức khỏe bao gồm cá chứa axit béo omega-3 như cá thu, cá hồi, các loại hạt như hạt dẻ, óc chó, bơ… Tránh chất béo chuyển hóa, thực phẩm có dầu hoặc chất béo hydro hóa.

• Giới hạn lượng rượu tiêu thụ: Rượu chứa nhiều calo và đường có khả năng làm tăng chất béo trung tính. Nếu bạn bị tăng triglyceride máu nặng, bạn nên tránh sử dụng các thức uống có cồn…

• Hạn chế ăn uống sau 8 giờ tối: Thời điểm tốt nhất dành cho người bệnh là nên ăn vào 7 giờ tối, do sau thời điểm này thức ăn được đưa vào cơ thể rất khó hấp thu, dễ đọng lại tại thành mạch.

• Không nên thức khuya: Người thức khuya thường dễ mệt mỏi vì thiếu ngủ, dễ tăng cân và có mức chỉ số triglyceride cao hơn so với những người ngủ đúng giờ giấc. Thói quen thức khuya còn ảnh hưởng đến nội tiết khiến tuyến thượng thận hoạt động không hiệu quả, dẫn đến tăng triglyceride kèm theo tích tụ chất béo ở thành bụng và cơ mông.

Nếu bạn cố gắng kiên trì thực hiện các thói quen lành mạnh mỗi ngày, bạn sẽ dễ dàng kiểm soát nồng độ triglyceride ở mức độ an toàn.

2. Sử dụng thuốc đúng chỉ định

Nếu việc thay đổi lối sống lành mạnh không đủ để giúp bạn kiểm soát chỉ số triglyceride cao, bác sĩ có thể chỉ định bạn sử dụng các loại thuốc sau đây:

• Statin: Những loại thuốc giảm cholesterol này có thể được chỉ định nếu bạn đang khó kiểm soát lượng cholesterol, có tiền sử bị tắc nghẽn động mạch hoặc tiểu đường. Một số thuốc nhóm statin bao gồm atorvastatin và rosuvastatin.

• Fibrate: Thuốc fibrate, chẳng hạn như fenofibrate và gemfibrozil, có thể làm giảm mức chất triglyceride huyết. Tuy nhiên, bạn không được dùng thuốc nhóm fibrate nếu bạn bị bệnh thận hoặc gan nặng

• Dầu cá: Hay còn được gọi là axit béo omega-3, có thể giúp giảm mức chỉ số triglyceride. Dầu cá uống ở hàm lượng cao có thể gây cản trở quá trình đông máu, vì vậy bạn hãy trao đổi với bác sĩ trước khi có ý định sử dụng.

• Niacin: Đôi khi được gọi là axit nicotinic, có thể làm giảm chỉ số triglyceride và cholesterol lipoprotein mật độ thấp (LDL). Tuy nhiên, bạn hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng vì có thể tương tác với các loại thuốc khác và gây ra tác dụng phụ đáng kể.

Chỉ số triglyceride cao trong thời gian dài có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm đến tính mạng. Vì thế, bạn nên điều chỉnh lối sống lành mạnh và sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ để duy trì triglyceride ở mức ổn định và bảo vệ sức khỏe nhé!