Mềm sụn thanh quản: Bệnh gây khò khè kéo dài ở trẻ

Mềm sụn thanh quản là một tình trạng bẩm sinh, trong đó các mô nâng đỡ phía trên dây thanh âm mềm hơn so với bình thường. Bệnh gây tắc nghẽn một phần đường thở, dẫn đến tình trạng thở khò khè, đặc biệt là khi trẻ nằm ngửa.

Đa số các trường hợp mắc bệnh đều có thể tự khỏi khi trẻ lớn lên. Tuy nhiên, vẫn có những ca bị nặng cần can thiệp y tế để tránh các biến chứng nghiêm trọng.

Triệu chứng của mềm sụn thanh quản

Mềm sụn thanh quản chủ yếu xảy ra ở nắp sụn thanh quản và sụn phễu thanh quản. Triệu chứng chính của bệnh là tình trạng thở khò khè kéo dài hoặc thở rít (tạo ra các âm thanh cao và gắt khi thở). Trẻ có thể gặp phải triệu chứng này ngay sau khi sinh ra. Tiếng thở sẽ to hơn khi trẻ nằm ngửa hoặc khóc.

Các triệu chứng khác của tình trạng này bao gồm:

• Trẻ gặp khó khăn khi ăn hoặc bú
• Tăng cân chậm hoặc thậm chí sút cân
• Bị nghẹn khi nuốt
• Co kéo lồng ngực và cổ khi hít vào
• Ngưng thở đột ngột vài giây
• Da tím tái do nồng độ oxy trong máu thấp

Ngoài ra, có đến hơn 80% trẻ bị mềm sụn thanh quản có kèm trào ngược dạ dày – thực quản (GERD). Đây là tình trạng axit tiêu hóa di chuyển từ dạ dày lên thực quản, gây ợ nóng và nhiều triệu chứng khác.

Nếu thấy con mình bị tím tái hoặc có dấu hiệu ngưng thở đột ngột hơn 10 giây một lần, bạn cần đưa bé đến bệnh viện ngay lập tức. Ngoài ra, nếu bạn thấy con bị khó thở, lồng ngực và cổ bị co kéo khi hít vào, bạn cũng nên đưa trẻ đến ngay bệnh viện để kiểm tra.

Phân loại mềm sụn thanh quản

Bệnh được chia thành 3 mức độ là nhẹ, trung bình và nặng.

Mức độ nhẹ

Trẻ bị thở khò khè nhưng không bị ảnh hưởng đến ăn uống và không có các triệu chứng khác kèm theo. Bệnh thường tự khỏi sau 12-18 tháng tuổi.

Mức độ trung bình

Ở mức độ trung bình, ngoài việc phát ra âm thanh to khi hít vào, trẻ sẽ thường gặp khó khăn khi bú hoặc ăn, dễ bị trớ sữa, trào ngược dạ dày – thực quản và co thắt ngực nhẹ hoặc trung bình.

Mức độ nặng

Khoảng 99% trẻ bị mềm sụn thanh quản bẩm sinh thuộc loại nhẹ hoặc trung bình. Trường hợp bệnh nặng rất hiếm gặp nhưng nó thường gây ra các triệu chứng nghiêm trọng như khó thở, khó ăn uống, không thể tăng cân, ngưng thở đột ngột và người tím tái.

Nguyên nhân gây mềm sụn thanh quản

Hiện nay vẫn chưa rõ nguyên nhân gây mềm sụn thanh quản ở trẻ nhỏ. Một số chuyên gia cho rằng tình trạng này xuất phát từ sự phát triển bất thường của sụn thanh quản hoặc các bộ phận khác của thanh quản.

Bên cạnh đó, cũng có ý kiến cho thấy nguyên nhân là do đường dẫn truyền thần kinh ở trẻ chưa hoàn chỉnh, khả năng phối hợp hoạt động các bộ phận đường hô hấp còn kém khiến đường dẫn khí dễ bị phồng xẹp.

Trẻ sinh non, bị bệnh lý thần kinh cơ hoặc có các tổn thương đường hô hấp khác như mềm sụn khí quản, hẹp vùng hạ thanh môn… có nguy cơ cao mắc phải căn bệnh này.

Quá trình chẩn đoán

Để chẩn đoán mềm sụn thanh quản, bác sĩ sẽ căn cứ và tình trạng thở rít cũng như các triệu chứng khác của trẻ. Trong trường hợp nhẹ, bác sĩ sẽ đề nghị bố mẹ tiếp tục theo dõi chặt chẽ các biểu hiện. Trong trường hợp nặng hơn, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm để xác định chính xác tình trạng mà trẻ đang gặp phải.

Xét nghiệm chính được sử dụng để chẩn đoán là soi mũi – hầu – thanh quản. Phương pháp này sử dụng một ống soi mảnh có gắn camera truyền qua mũi xuống cổ họng. Dựa vào hình ảnh thu thập được, bác sĩ sẽ có cái nhìn tổng thể về sức khỏe và cấu trúc của thanh quản.

Nếu nghi ngờ trẻ bị mềm sụn thanh quản, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện thêm các xét nghiệm khác như chụp X-quang cổ và ngực để đánh giá tình trạng của thanh quản.

Điều trị mềm sụn thanh quản

Hầu hết trường hợp mềm sụn thanh quản bẩm sinh có thể tự cải thiện mà không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu bệnh gây cản trở việc cho ăn uống, khiến bé khó tăng cân hoặc làm cơ thể tím tái, trẻ có thể cần điều trị bằng phẫu thuật.

Nếu bệnh liên quan đến GERD, bác sĩ có thể kê toa thuốc chống trào ngược để giúp kiểm soát việc sản xuất axit dạ dày.

Các biện pháp khắc phục tại nhà

Trong trường hợp bệnh nhẹ hoặc trung bình, bạn và con vẫn có thể tiếp tục các sinh hoạt bình thường. Tuy nhiên, bạn cần theo dõi cẩn thận các triệu chứng để đảm bảo bé không gặp phải bất kỳ dấu hiệu nghiêm trọng nào khác.

Bên cạnh đó, khi chăm sóc trẻ bị bệnh, bạn nên chú ý các vấn đề sau:

• Nếu việc cho ăn hoặc bú gặp trở ngại, bạn nên chia nhỏ các bữa ăn và cho trẻ ăn thường xuyên hơn.
• Nâng nhẹ đầu con lên khi ngủ. Điều này sẽ giúp bé thở dễ dàng hơn.
• Vệ sinh mũi họng cho trẻ trước khi ngủ. Trẻ bị bệnh cũng hay thở bằng miệng, do đó bố mẹ nên thoa kem dưỡng môi để bé không bị khô và nứt nẻ môi.
• Xây dựng chế độ ăn dặm hợp lý, đầy đủ chất dinh dưỡng để tăng cường sức đề kháng cho trẻ.
• Khám sức khỏe định kỳ cho bé. Cho trẻ tiêm chủng bình thường để phòng tránh các căn bệnh khác.

Phòng ngừa mềm sụn thanh quản

Dù không thể ngăn chặn mềm sụn thanh quản ở trẻ sơ sinh nhưng bố mẹ vẫn có thể phòng tránh các trường hợp khẩn cấp do bệnh gây ra bằng một số biện pháp sau:

• Biết được tình trạng này sẽ gây ra vấn đề gì trong việc hít thở, cho ăn và tăng trưởng của trẻ
• Trong trường hợp trẻ gặp chứng ngưng thở do mềm sụn thanh quản, hãy trao đổi với bác sĩ về các phương pháp hỗ trợ điều trị triệu chứng.

Hầu hết các trường hợp mềm sụn thanh quản không yêu cầu phẫu thuật hoặc các can thiệp y tế khác. Tuy nhiên, bạn phải luôn chú ý đến các triệu chứng của con để phòng tránh các vấn đề nghiêm trọng có thể xảy ra. Nếu con có biểu hiện ngưng thở hoặc tím tái, bạn cần gọi cho cấp cứu ngay lập tức.

Dung Nguyễn / HELLO BACSI