Chăm sóc trẻ sơ sinh có mẹ bị tiểu đường

Trẻ sơ sinh có mẹ bị bệnh tiểu đường được sinh ra khi người mẹ đang mắc bệnh tiểu đường. Điều đó tức là người mẹ này có lượng đường (glucose) trong máu cao suốt thời gian mang thai.

Phụ nữ đang mang thai nếu có chỉ số đường huyết cao sẽ dễ gây ra nhiều biến chứng cho trẻ sơ sinh, như vàng da, rối loạn hô hấp hay nặng cân khi sinh. Do đó, bạn cần hết sức chú ý theo dõi, chăm sóc trẻ có mẹ bị tiểu đường.

Trẻ sơ sinh có mẹ bị tiểu đường sẽ chịu những ảnh hưởng gì?

Lượng đường trong máu cao ở phụ nữ mang thai có thể ảnh hưởng đến trẻ sau khi sinh.

Trẻ sơ sinh được sinh ra khi mẹ bị tiểu đường thường có kích thước lớn hơn so với những trẻ khác. Các cơ quan như gan, tuyến thượng thận, và tim cũng có thể to hơn.

Đôi khi, những đứa trẻ này có lượng đường trong máu thấp (hạ đường huyết) ngay sau khi sinh do tăng mức insulin trong máu. Insulin có vai trò vận chuyển đường (glucose) trong máu vào các tế bào của cơ thể. Nồng độ đường trong máu của trẻ sơ sinh sẽ cần phải được theo dõi chặt chẽ trong 12–24 giờ đầu tiên sau sinh.

Các bà mẹ kiểm soát bệnh tiểu đường kém cũng có nhiều khả năng bị sẩy thai hoặc thai chết lưu. Việc sinh nở cũng rất khó khăn nếu em bé quá lớn. Điều này có thể làm tăng nguy cơ chấn thương cánh tay và các chấn thương thần kinh khác trong khi sinh.

Nếu người mẹ bị bệnh tiểu đường trước khi mang thai, con sẽ có nguy cơ dị tật bẩm sinh nếu bệnh không được kiểm soát tốt.

Các triệu chứng

Những trẻ sơ sinh thường lớn hơn so với tuổi thai. Các triệu chứng có thể bao gồm:

• Da xanh xao hoặc loang lổ (đốm), nhịp tim nhanh, thở nhanh (dấu hiệu của phổi chưa hoàn thiện hoặc suy tim)
• Trẻ sơ sinh vàng da (vàng da)
• Ăn uống kém, ngủ lịm, khóc yếu (dấu hiệu của hạ đường huyết nặng)
• Mặt bị sưng húp
• Mặt bị ửng đỏ

Các biện pháp kiểm tra và xét nghiệm

Trước khi em bé được sinh ra:

• Người mẹ nên siêu âm trong những tháng cuối của thai kỳ để đánh giá sự phát triển của em bé có lớn so với tuổi thai không.
• Xét nghiệm phổi có thể được thực hiện trên nước ối nếu em bé sẽ được sinh ra sớm hơn một tuần.

Sau khi em bé được sinh ra:

• Các xét nghiệm có thể cho thấy rằng trẻ sơ sinh có lượng đường trong máu thấp và canxi trong máu thấp.
• Siêu âm tim có thể cho biết trẻ có tim lớn hơn bình thường, có thể bị chứng suy tim.

Cách điều trị

Tất cả những trẻ sơ sinh có mẹ bị tiểu đường nên được kiểm tra lượng đường trong máu có thấp hay không (hạ đường huyết), ngay cả khi không có triệu chứng.

Nếu một trẻ sơ sinh có xét nghiệm cho thấy lượng đường trong máu thấp, thì nên đo đường huyết trong vòng vài ngày tiếp theo. Tiếp tục kiểm tra và theo dõi cho đến khi đường trong máu của trẻ sơ sinh ổn định với việc ăn bình thường.

Cho ăn sớm sau khi sinh có thể ngăn ngừa lượng đường trong máu thấp trong trường hợp nhẹ. Lượng đường trong máu thấp sẽ được điều trị bằng đường (glucose) và nước thông qua đường tĩnh mạch.

Trẻ sơ sinh ít khi cần hỗ trợ hô hấp hoặc sử dụng các loại thuốc để điều trị các triệu chứng khác của bệnh tiểu đường. Mức độ sắc tố màu da cam cao được điều trị bằng liệu pháp ánh sáng (đèn chiếu). Trẻ ít khi sẽ được thay máu để điều trị vấn đề này.

Dự đoán về bệnh của trẻ sau này

Thông thường, các triệu chứng của trẻ sẽ hết trong vòng vài tuần. Tuy nhiên, chứng tim to hơn bình thường có thể mất vài tháng để bình phục.

Các biến chứng có thể xảy ra:

• Khuyết tật tim bẩm sinh
• Suy tim
• Sắc tố màu da cam mức cao – có thể gây tổn thương não vĩnh viễn nếu không được điều trị
• Phổi chưa hoàn thiện
• Sơ sinh đa hồng cầu (tế bào hồng cầu nhiều hơn bình thường) – có thể gây ra tắc nghẽn trong các mạch máu hay tăng sắc tố màu da cam trong máu
• Hạ đường huyết nặng – có thể gây tổn thương não vĩnh viễn
• Hội chứng đại tràng trái nhỏ – sẽ gây ra các triệu chứng tắc ruột
• Thai chết lưu

Liên hệ với bác sĩ hoặc nhân viên y tế

Nếu bạn đang mang thai và cần được chăm sóc thường xuyên trước khi sinh, việc kiểm tra định kỳ sẽ cho bạn thấy nếu bạn đang phát triển bệnh tiểu đường trong thai kỳ.

Nếu bạn đang mang thai và mắc bệnh tiểu đường mà không kiểm soát được, hãy liên hệ với bác sĩ ngay.

Nếu bạn đang mang thai và không được chăm sóc trước khi sinh, bạn nên đến gặp bác sĩ. Bạn cũng có thể gọi trung tâm y tế để được hướng dẫn cách chăm sóc mình trước khi sinh. 

Cách phòng ngừa

Phụ nữ mắc bệnh tiểu đường cần được chăm sóc đặc biệt trong thai kỳ để phòng ngừa biến chứng. Kiểm soát lượng đường trong máu và được chẩn đoán khi mắc bệnh tiểu đường trong thai kỳ sớm để có thể ngăn ngừa nhiều vấn đề.

Xét nghiệm phổi có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng hô hấp có thể xảy ra nếu em bé được sinh ra sớm hơn 1 tuần.

Hãy theo dõi trẻ sơ sinh có mẹ bị tiểu đường cẩn thận trong những giờ đầu tiên sau khi sinh có thể ngăn ngừa các biến chứng do lượng đường trong máu thấp. Giám sát và điều trị trong vài ngày đầu có thể ngăn ngừa các biến chứng do mức sắc tố màu da cam cao.